Hotan halısı ve Edris ipeği, Xinjiang'ın özgün el işi eşyalarının iki önemli temsilcisidir.
Xinjiang'ın en bilinen halı türü olan Hotan halısının geçmişi, çok eskilere dayanır. Bölgede yapılan arkeolojik çalışmalarda bundan 2000 yıl öncesinde hüküm süren Doğu Han Hanedanı dönemine ait halı parçalarına ve halıyla ilgili tarihi kayıtlara rastlandı.
Hotan halısı hakkında yörede şöyle bir hikaye dilden dile dolaşıyor. Doğu Han Hanedanı döneminde Hotan'daki Yulunkaş Nehri kıyısında Akçıvan adlı bir köylü yaşamış. Çok çalışkan ve zeki olan Akçıvan, yörede yetişen pamuk ve koyun ünüyle halı dokumuş, yine bölgede bolca yetişen ceviz, nar ve hurma gibi meyve ağaçlarının yaprakları ve saplarının mayalanmasından elde edilen boyalarla renklendirmiş, böylece rengarenk halılar ortaya çıkmış. Akçıvan'ın bu icadı, çok kısa sürede Hotan genelinde ve Kaşgar'da yaygınlaştı.
Yoğun etnik ve yöresel özellikler taşıyan Hotan halısı, geometrik çizimleri ve çok çeşitli motiflere dayalı desenleriyle yöre insanlarının hayat ve estetik anlayışını temsil ediyor. Uygurların geleneksel süs eşyası haline gelen Hotan halısı, yöredeki aile atölyelerinde dokunuyor. Yöre insanları arasında yaygın olan "Gökyüzünde ne kadar bulut varsa, Hotan'da o kadar halı var" şeklindeki söz, halının Hotanlıların yaşamındaki önemini ortaya koyuyor. Yörede yedi-sekiz yaşlarındaki çocuklar bile halı dokumayı biliyor.
Hotan halısının ünlü olması, özgün desenleri ve dokuma tekniğinin yanı sıra, yörede yetişen Hotan koyunlarının esnek ve parlak yününden de kaynaklanıyor.
Edris ipeği, Uygur kadınların en sevdiği kumaş türüdür. Uygur kadınların önemli günlerde giydikleri kıyafetlerin tümü, Edris ipeğinden yapılır. Bunun nedeninin Edris ipeğinin hem kalitesinin yüksekliği, hem de deseninin güzelliğidir.
Hotan halısı gibi çok eski bir geçmişi olan Edris ipeğinin desenleri, badem ağacı tahtası, tarak ve Uygurların bazı geleneksel çalgıların motiflerinden kaynaklanır. Ağırlıklı olarak Kaşgar, Saçe, Hotan ve Lop bölgelerinde üretilen Edris ipeğinin desenleri, yöreden yöreye değişir. Örneğin Kaşgar ve Saçe'de üretilen Edris ipeğinde yeşil, mavi ve turuncu gibi parlak renkler hakim iken, Hotan ve Lop bölgelerinde üretilen ipek kumaşlarında daha çok birbirlerine zıt renkler kullanılır.
Çeşitleri oldukça zengin olan Edris ipeği, Uygurların özgün karakterinin de temsilcisi kabul edilir.
Yorumunuzu Gönderin
