Çin Ulusal Halk Meclisi ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı üzerine...

    11. Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK) Ulusal Komitesi 1.Toplantısı dün (3 Mart) Beijing'de başladı; 11. Çin Ulusal Halk Meclisi (ÇUHM) Ulusal Komitesi 1. Toplantısı ise yarın başlayacak. Çinlilerin siyasi yaşamında çok önemli yer tutan bu iki toplantıda, vatandaşların yaşamını doğrudan ilgilendiren mal fiyatları, konut, eğitim, sağlık, istihdam, ürün kalitesi, gıda güvenliği ve çevre koruma gibi sorunlar ele alınacak. Aynı zamanda, Çin Komünist Partisi'nin geçen yıl düzenlenen 17. Ulusal Kongresi'nde belirlenen gelişme hedeflerinin hayata geçirilmesi ile ÇUHM ve ÇHSDK Ulusal Komitesi'nde beş yılda bir yapılan seçimler de bu yılki toplantıların dikkat çekici gündem maddeleri arasında yer alıyor. Beijing Olimpiyat Oyunları'nın bu yıl düzenlenecek olması ise, bu iki toplantıya ayrı bir renk katacak. İzleyicilerimizin bu iki toplantı hakkında bilgi sahibi olması amacıyla, bugün Çin Ulusal Halk Meclisi ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı sistemleri hakkında özet bilgi vereceğiz.

    Çin'in temel siyasi sistemi olan Halk Meclisi sistemi, demokratik halk diktatörlüğü rejiminin örgütlenme şeklidir. Çin'in en yüksek yetki organı olarak ülkedeki bütün eyalet, özerk bölge, merkeze doğrudan bağlı şehir ve özel idari bölgeleriyle silahlı kuvvetlerinin temsilcilerinden oluşan Çin Ulusal Halk Meclisi Genel Kurulu, devletin en yüksek yasama organı ve devletin siyasi yaşamını ilgilendiren önemli konular üzerinde karar veren mercidir.

    Çin Ulusal Halk Meclisi'nin görev ve yetkilerinin başlıcaları şunlardır:

    Anayasada değişiklik yapmak, anayasanın uygulanmasını denetlemek, ceza kanunu ve medeni kanun ile devlet organlarının örgütlenmesi ve diğer alanları ilgilendiren temel yasaları saptamak ve değiştirmek. Ulusal ekonomik ve toplumsal gelişme planları ve planların uygulanmasıyla ilgili raporlar ile devletin bütçeleri ve bütçelerin uygulanmasıyla ilgili raporları incelemek ve onaylamak. Eyaletler, özerk bölgeler ve merkeze doğrudan bağlı şehirlerin kuruluşlarını onaylamak; özel idari bölgelerin kuruluşu ve yönetim sistemini belirlemek. Savaş ve barış konularında karar vermek. Çin Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi üyeleri, Cumhurbaşkanı ve yardımcısı, Başbakan ve Devlet Konseyi'nin diğer üyeleri, Merkezi Askeri Komisyonu Başkanı, yardımcıları ve komisyon üyeleri, Yüksek Halk Mahkemesi Başkanı, Yüksek Halk Savcılık Başkanı olmak üzere yüksek devlet organlarının yöneticilerini seçmek, atamak veya azletmek.

    Görev süresi beş yıl olan Çin Ulusal Halk Meclisi Genel Kurulu, yılda bir toplanır. Toplantı dışındaki zamanda meclisin daimi komitesi, devletin yüksek yetkilerini yürütür. Çin Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi başkan, başkan yardımcıları, genel sekreter ve üyelerden oluşur.

    Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK) ise, Çin Komünist Partisi (ÇKP) liderliğinde çok partili işbirliğinin ve siyasi istişarelerin yapıldığı bir mekanizmadır. Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı sistemi, aynı zamanda vatanseverlerin oluşturduğu bir birleşik cephe ve Çin'in temel siyasi sistemlerinden biridir. Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Ulusal Komitesi de, çok partili işbirliği ve siyasi istişarelerin hayata geçirildiği en yüksek danışma mercidir. Ulusal Komite'nin yanı sıra, çeşitli düzeylerdeki yerel komiteler de mevcuttur.

    ÇKP ve Çin hükümeti, birçok önemli konu üzerinde ÇHSDK ile istişarelerde bulunur; görüş ve önerilerini alır. ÇHSDK Ulusal Komitesi ve yerel komiteleri de ÇHSDK'yi oluşturan bütün siyasi parti, topluluk ve bütün etnik gruplar ile toplumun tüm kesimlerinden şahsiyetleri bir araya getirerek devlet işlerini tartışır, aynı zamanda da devlet organları ve personelinin çalışmalarını denetleyip fikir ve eleştirileri aktarır.

    Örgütlenme bakımından ÇHSDK, geniş temsil gücüne sahip bir mekanizmadır. Örneğin, ÇHSDK Ulusal Komitesi ekonomi, tarım, eğitim ve spor dahil 34 farklı birimden oluşur ve hemen hemen bütün siyasi partileri, halk topluluklarını, etnik grupları ve toplumsal kesimleri kapsar. Farklı siyasi parti, topluluk, etnik grup ve dine mensup şahsiyetler, ÇHSDK Ulusal Komitesi ve yerel komiteleri toplantılarında her türlü görüşü dile getirebilir. Bu kişilerin demokratik hakları tamamen güvence altındadır. Bunun yanı sıra, ÇHSDK, çok partili işbirliğinin yapıldığı önemli bir makamdır. İktidardaki ÇKP ve sekiz demokratik parti, ÇHSDK Ulusal Komitesi ve yerel komitelerini oluşturan önemli halkalardır. Bütün demokratik partilerden üyeler, ÇHSDK komitelerinde partileri adına görüşlerini ifade edebilir, siyasete katılma ve devlet işleriyle ilgili her türlü faaliyette bulunabilir.

    ÇHSDK komiteleri üyeleri arasında farklı mesleki alanlardan çok sayıda uzman ve bilim adamı yer alır. Bu yüzden ÇHSDK, Çin'in "Düşünce Deposu" olarak da adlandırılır. ÇHSDK komite üyeleri, Çin'in gelişmesi ve yapılanmasıyla ilgili görüş ve önerilerini aktif olarak ortaya koyar. Bu üyelerin önemli konularla ilgili birçok görüş ve önerisi, Çin hükümeti tarafından kabul görmüş ve Çin ekonomisinin gelişmesi ve toplumunun ilerlemesinde önemli rol oynamıştır.

    Görev süresi beş yıl olan ÇHSDK Ulusal Komitesi ve her düzeydeki yerel komitelerinin genel toplantıları, yılda bir düzenlenir.