EŞEĞE TERS BİNEN ÖLÜMSÜZ: ZHANG GUO LAO

  Nasreddin Hoca'nın Çinli kardeşi:

Nasreddin Hoca'nın mezarını açsalar aynı ölümsüzlük çıkar karşımıza! Hele hele eşeğin sırtına hocalığın, erdemin, ilkeli tavrın, boyun eğmezliğin, mizahın yanı sıra bir de sanatçılığı eklediniz mi, Bugay Hoca'yı geçen gün gömenlerin ağzı açık kalacaktır boş mezarla karşılaşınca... Yalnızca hocalığı, mizahı ve "eşşoğlueşşekleri"yle bile özlenecek Saim Bugay Hoca anısına...

KİRAZ PERİNÇEK/Aydınlık 03.02.2008

Karısının "az öteye git" dediği Nasreddin Hoca mı almış yorganını, gözlerini giderek uzaklaşan yatağı, evi ve sonra da Anadolu'ya dikip, eşeğine beslediği tam güvenle İpek Yolu'nun tersinden Çin'e varmış; yoksa Zhang Guo Hoca mı günde bin mil yolculuk edebilen sihirli beyaz eşeğinin sırtında, bu sefer giderek uzaklaşan Çin'e dalgın dalgın bakarak Akşehir'e varmış bilemiyoruz ama, bu ikisi arasında bir akrabalık olduğu kesin... Bir başka deyişle, eşeğine ters binen, önünde uzayıp giden yola değil, arkasında yitip giden yola bakan, eşeğini kulaklarından çok kuyruğundan tanıyan bir tek Nasreddin Hoca geçmemiş bu dünyadan! Üstelik yalnızca eşeklerine ters binmeleri değil; yaşları ve "sakal"larından kaynaklanan bilgelikleri ve hocalıkları, erdemli mizah duyguları da kardeş yapıyor bu iki tarihi kişiliği...

ÖLÜMSÜZLÜKLE KUTSANAN KÖYLÜ VE

EŞEĞİ

Daha fazla meraklandırmadan, Zhang Guo Lao'nun, yani Zhang Guo Hoca'nın kim olduğundan bahsedelim... Çin mitolojisindeki Taoist halk geleneğinin önemli öğelerinin başında gelen "sekiz ölümsüz"den biri Zhang Guo Hoca... Kültürel ve sanatsal anlamda büyük bir gelişme ve değişimin yaşandığı Tang Hanedanı döneminde

(MS 618–907) Zhang Zhou

bölgesindeki Zhong Tiao Dağı'nda yaşayan hocamızın, hayata fakir bir köylü olarak başladığı söyleniyor. Ailesine çiftlik işlerinde destek olmaya çalışan genç Zhang Guo'ya düşen görev, ürünleri pazara götürüp satmak ve ele geçen üç beş kuruşu eve getirmekmiş. Bir gün, yine pazardan eve dönen Zhang Guo, öğleden sonra bastıran uykuya yenik düşerek terk edilmiş bir manastıra girip şekerlemesine başlıyor. Ağız sulandırıcı bir kokuyla uyanan Zhang Guo, kazınan midesinin rehberliğinde, kokunun kaynağını bulmakta gecikmiyor elbet... Tapınağın bir köşesinde pişmekte olan etli türlüyü, tanrıların bir armağanı olarak yorumlamasıyla tencereye yumulması bir oluyor. Kendi karnını doyurduktan sonra, dışarıda açlıktan kavrulmuş bir şekilde bekleyen eşeğinin payını da unutmuyor tabii... Şu işe bakın ki, hem genç adamın hem de eşeğinin afiyetle mideye indirdikleri bu "beklenmedik" ziyafet, yerel bir büyücünün kendisi için hazırladığı ölümsüzlük iksiriymiş! Ancak kadersiz büyücü tapınağa dönene kadar, tencereyi yalayıp yutan genç köylü ve eşeği çoktan ölümsüzlükle kutsanmış oluyor.

EN AZ SAHİBİ KADAR NEVİ ŞAHSİNA

MÜNHASIR

Tabanları yağlayan Zhang Guo, peşinden kovalayan büyücünün ne kadar yaklaştığını görmek için de ters biniyor eşeğine ve böylece efsane ikilinin "ölümsüz" maceraları başlıyor. Yeri gelmişken biraz eşekten bahsedelim... Öyle sıradan bir eşek değil Zhang Guo'nun eşeği... En az sahibi kadar nevi şahsına münhasır bu hayvanın, her zaman sahibinin yanında olan, üzerine binildiği zaman günde bin mil yolculuk edebilen beyaz bir eşek olduğu anlatılıyor. İstediği yere vardığında, eşeği bir kâğıt parçası gibi katlıyor ve cebine koyuyor. Gerçek şekline geri döndürmek istediğinde ise yapması gereken tek şey katlanmış Çoğunlukla ters bindiği beyaz eşeği dışında, Zhang Guo'nun bir diğer simgesi "balık davulu" olarak adlandırılan uzun bir bambu asa. Asanın içerisinde halkayla birleştirilmiş iki çubuk bulunuyor ve asa ses çıkarmak için de kullanılabiliyor.Zhang Guo elinde iki davul tokmağıyla da tasvir ediliyor. Kimi zaman ise elinde bir Anka tüyü veya bir şeftali tutuyor.