Çin hat sanatının atası: Zhong Yao

    Zhong Yao (150-230), Çin'in Üç Krallık dönemindeki tanınmış bir hat sanatçısıdır. Bugünkü programımızda sizlere Zhong Yao'yu tanıtacağız.

    Zhong Yao, He'nan Eyaleti'nin Changge bölgesinde doğdu; küçük yaşlardan itibaren olağanüstü zekâsı ve yeteneğiyle kendini göstermeye başladı. Zhong Yao, Çin hat sanatında bu kadar ilerlemesini, hocalarına borçlu. Çocuk yaşta hat sanatını öğrenen sanatçı, daha sonra Liu Desheng ve Cai Yi gibi üstatlardan ders aldı. Zhong Yao, büyük başarılara imza atan her sanatçı gibi, başkalarının deneyimlerinden faydalanarak kendini sürekli geliştirdi.

    Zhong Yao, hat sanatına büyük bir çalışkanlık ve tutkuyla bağlıydı. Ünlü hattat, ölmeden önce oğlu Zhong Hui'yi yanına çağırarak, ona Çin hat tekniğiyle ilgili bir kitap vermiş ve kendi hikâyesini anlatmıştır. Zhong Yao, 30 yılı aşkın bir süre boyunca kendini tamamen hat sanatına vererek, Cai Yi'den Çin hat sanatının inceliklerini öğrenmeyi başardı. Öğrenme sürecinde Zhong Yao, gece gündüz demeden fırça ve mürekkebe sarılıyordu. Zhong Yao, arkadaşlarıyla sohbet ederken yeri, gece yataktayken de yorganı kağıt gibi düşünerek parmaklarıyla yazı yazıyordu. Bundan dolayı yorganının belli bir süre sonra delik deşik olduğu anlatılır. Doğadaki çiçek, ot, ağaç, böcek, balık, kuş ve hayvanlar da ona hep hat sanatını hatırlatıyordu. Tüm bunlar, büyük başarıların ardında büyük çabaların yattığının bir göstergesidir. Zhong Yao ayrıca, başkalarının deneyimlerinden faydalanmaya da önem vermiş ve meslektaşlarıyla fırça teknikleri üzerine tartışmalar yapmıştır.

    Zhong Yao öğrencilerinden de kendisi gibi titizlik bekleyen bir sanatçıydı. Örneğin, Zhong Yao'nun öğrencilerinden biri olan Song Yi, çok çalışkan olmasına rağmen, büyük bir ilerleme kaydedememişti. Zhong Yao'nun onu çok sert eleştirmesi üzerine Song Yi, tam üç yıl boyunca hocasıyla yüz yüze gelmeye cesaret edemedi. Ancak sonunda Song Yi büyük başarılar elde ederek tanınmış bir hattat oldu.

    Ne yazık ki Zhong Yao'nun hat eserlerinden günümüze kalan yok. Günümüzde ona ait olduğu söylenen eserlerin hepsi Jin ve Tang hanedanlarında yapılmış taklit eserler. Çin hat tarihini derinden etkilemiş olan bu büyük üstat, Çin hat sanatının atası olarak kabul ediliyor. Zhong Yao'nun "Kai" adı verilen üslubu, Çince karakterlerin gelişmesine büyük katkıda bulunmuştur.