Çin büyükelçisi: Türk mallarına öncelik veririz

             Çin büyükelçisi: Türk mallarına öncelik veririz

  Türkiye, dünyanın yükselen devi Çin ile kazan-kazan stratejisi çerçevesinde işbirliğini artırıyor. Tarihî dostane ilişkiler son dönemde ekonomik alana da iyice yayılıyor. İlişkilerin gidişatını Çin'in Ankara Büyükelçisi Sun Guoxiang ile konuştuk.

  Kazan-kazan (win-win) stratejisi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile zihnimize yer etti. AK Parti hükümeti, yeni bir dış politika inisiyatifiyle ezber bozup Kıbrıs'tan Filistin'e, AB'den Irak'a, ABD'den İran'a bölgesel ve küresel sorunların çözümüne yeni bir ivme kazandırdı. Bu stratejiyle AB ve ABD'den önemli kazanımlar elde edildi. Ankara, uzun süredir diğer bir dünya deviyle de kazan-kazan tabanında buluşuyor. Güçlü tarihî bağları, dostane ilişkileri 'kazan-kazan' stratejisiyle askerî ve ekonomik alana da yayıyor. Aksiyon'u Çankaya'daki Doğu motifleriyle bezenmiş rezidansında kabul eden Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ankara Büyükelçisi Sun Guoxiang, Pekin-Ankara yakınlaşmasından memnuniyetini dile getiriyor. Erdoğan'ın dış politikada başarıyla uyguladığını düşündüğü kazan-kazan stratejisine atıfta bulunarak, iki ülke arasındaki ilişkilerin yeni seyrini tarif ediyor.

  Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ankara'ya geçen yıl atadığı 'tam yetkili' Büyükelçisi Sun Guoxiang (55) sakin ve güler yüzlü tavrıyla, sıcak ve farklı bir tablo çiziyor. Türkçe 'hoş geldiniz' diyerek bizi karşılayan büyükelçi, Türkçe öğrenmeye çalışıyor, Türkiye'den söz ederken de 'ikinci vatanım' diyor. Büyükelçi, uzun yıllar Çin'de yaşayan Gazeteci Osman Erol'un akıcı Çincesini takdir ediyor. Sohbetimiz de Çince, Türkçe ve yer yer İngilizce olarak devam ediyor.

  Okumaya düşkün olduğu bilinen Guoxiang, Çin'in kariyerli elçilerinden biri. ABD'deki John Hopkins üniversitesinde uluslararası ilişkiler yüksek lisansı yapmış. Yaşına rağmen oldukça dinç ve dinamik. Bir yılda Kütahya'dan Sivas'a, Trabzon'dan Nevşehir'e kadar hemen her ili gezmiş. Türk yemeklerinin lezzetli olduğunu söylüyor: "Ben de seviyorum yemeklerinizi. Çok çeşitli, zengin bir mutfağınız var; çok lezzetli. Ama bizim için çok fazla zengin!(Göbekleri gösteriyor)" Guoxiang, Ankara'dan önce Sri Lanka ve Maldivler Büyükelçisi olarak görev yapmış. Ankara'ya çok kısa zamanda uyum sağlamış. Türk arkadaşları bile olmuş şimdiden.

                     ÇİNLİLER DOĞRUDAN YATIRIMA GELİYOR

  Büyükelçi, Türkiye-Çin ilişkilerinin karşılıklı saygı ve anlayışa dayandığını, 2007'de ilişkilerin daha da derinleştiğini vurguluyor. Geçen sene iki ülke arasında sadece bakanlar düzeyinde siyasi ve ticari 70'den fazla ziyaret yapıldığının altını çiziyor. "Bereketli bir yıl oldu" diyor. Büyükelçi, artan temasların iki ülke ilişkilerini sağlamlaştırdığını vurguluyor. Ticari ilişkilerin 2007'de rekor düzeye çıktığından övgüyle bahsediyor: "Ticaret hacmimiz 10 milyar doları aştı. Türkiye'nin Çin'e yaptığı ihracat da 2007'de yüzde 35 oranında arttı. Bu rekor bir artıştı. Bununla birlikte Çin firmaları Türkiye'de direkt yatırıma da başladı. Bu yıl (2007) imzalanan Ankara-İstanbul arasındaki hızlı tren projesi bu duruma en güzel örnek. Çin tarafı bu proje için 720 milyon dolar kredi sağladı. Bu, iki ülkenin bugüne kadar yürüttüğü en büyük proje oldu." Çin, son dönemde büyüyen ekonomisinin sağladığı 1,4 trilyon dolarlık döviz rezervinin bir kısmını diğer ülkelere doğrudan yatırım için kullanıyor. Büyükelçiye göre enerji ve ulaşım yatırımları öne çıkıyor.

  Çin'in Türkiye üzerinde ticaret fazlası bulunduğunu, ikili ticaretin dengeye oturmadığını anlatan Büyükelçi Guoxiang, başka birçok ülkenin de aynı durumda olduğunu hatırlatıyor: "Ülkemin tüm dünyaya ticaret fazlası var. Bu durumun iki yönü var. Birincisi ucuz işçiliğimiz. Bir malı daha ucuza mâl ediyoruz. İkincisi de Çinli işadamları daha az kârla ticaret yapıyor. Bu da Çin'e ticaret fazlasını getiriyor. Az kâr, fazla ticaret stratejisidir bu."

            TEKSTİLDE DOSTANE REKABET VAR

  Büyükelçi Guoxiang, iki ülke arasındaki ticaret dengesizliğini gidermek için önerilerde de bulunuyor: "Türkiye de Çin'e mallarını satabilir. Zaten biz Türk mallarını görmek istiyoruz pazarımızda. Türkiye ticaret müsteşarı ile görüştüm. Biz aynı kalitede ve aynı fiyattaki mallar karşısında Türk mallarını tercih ediyoruz. Piyasamıza girmeniz için sizin mallarınıza öncelik vermek istiyoruz. Türk ticaret müsteşarları Çin'e satılabilecek Tük mallarının istişaresini benimle yapabilirler." Büyükelçi Guoxiang, Türkiye ile kazan-kazan tabanında her yönlü projeye sıcak baktıklarını hatırlatıyor. Elçi, Çinli firmaların 2008'de Türkiye'deki yatırım imkânlarını takip ettiğini, enerji ve ulaştırma sektöründe iş almak isteyen firmalar olduğunu söylüyor.

  Tekstil konusunda iki ülkenin de önemli bir üretici konumda olduğunu ve üreticilerin rekabet içinde bulunduğunu kabul eden Büyükelçi Guoxiang, her iş alanında rekabet olabileceğini; ama dost ülkelerin bunu birbirini yıpratmadan yapabileceğini vurguluyor. Büyükelçi, tekstil sektöründeki rekabetin Türkiye ile Çin arasında farklı geliştiğini vurguluyor: "Dünyada yaşananın tersine, aramızda yıkıcı değil, tatlı, dostane bir rekabet var. Türkiye ile Çin arasında tatlı rekabet var. Zaten dost ülkeler arasındaki rekabet dostça olur. Kazan-kazan ilkesiyle ticaret yapmamız lazım. Bizim görüşümüz tekstil konusunda kotalar gibi sorunları istişarelerle giderebiliriz. Mesela ben Türk tekstilcilerle görüşüyorum bu konuları. İki tarafın da çıkarına çözümler bulabiliriz."

  Somut projeler konusunda detayları konuşmayı ilgililere bıraksa da Büyükelçi Guoxiang, savunma alanında ve askerî alanda da Çin ile Türkiye'nin önemli bir işbirliği bulunduğunu aktarıyor. Askerî heyetlerin uyum içinde çalıştığını belirtiyor Çinli Büyükelçi: "Ordularımız arasındaki ilişkiler oldukça iyi düzeyde. Askerî ticaretimiz ve savunma anlaşmalarımız mevcut. Çin'in savunma sistemlerinin kalitesi ve makul fiyatta olması Türkiye için önemli bir avantaj. Bu tür teknolojilerin gelişmiş de olması lazım. Birbirimize bu konuda güveniyoruz; çünkü ortak çıkarlarımız var."

          DİYALOG KAPISINI EĞİTİMCİLER ARALIYOR

  Çin ile Türkiye eğitim ve kültür alanında da karşılıklı olarak faaliyetlerde bulunuyor. Eğitimciler ikili ilişkileri güçlendiriyor. Çin'de her yıl Türk kültürünü tanıtan programlar düzenleniyor. Bu etkinlikler çerçevesinde Türk mutfağı, Türk müziği, halk oyunları vb. alanlarda tanıtım yapılıyor. Çin'deki üniversitelerde Türkoloji bölümleri de bulunuyor. Burada okuyan çok sayıda Çinli öğrenci Türkiye üzerine çalışmalarda bulunuyor. Büyükelçi Guoxiang de bu faaliyetlerden övgüyle bahsediyor. Türkiye'de bulunduğu sürede Türk eğitim sistemini yakından incelediğini belirten Elçi, "Eğitim sisteminiz etkileyici. Birçok rektörünüzle görüştüm ve birçok kampüsü gezdim. Bu alandaki işbirliğinin daha da geliştirilmesi lazım. Bu istek doğrultusunda bir anlaşma yapıldı ve ODTÜ'de Konfüçyüs Enstitüsü kuruldu. Diğer üniversitelerden de bu yönde talepler geliyor. Çince öğrenmek için ülkemize gelen Türklerin sayısı her geçen gün artıyor. Her sene 100'den fazla öğrenci geliyor Çin'e. Burs verdiklerimiz de var. Bu faaliyetler diyalog kapısıdır. Bu kapıyı daha fazla açmak istiyoruz. Daha fazla Türk'ün Çin'e gelmesini istiyoruz. Biz deriz ki, gitmek gitmemekten daha iyidir." Bununla birlikte Çin Uluslararası Radyosu'nun internet üzerinden de desteklenen Çin Dili ve Kültürünü tanıtmaya yönelik Türkçe yayınları ilgiyle izleniyor.

              ÇİN İLE TÜRKİYE, PAKİSTAN'A DESTEK OLMALI

  Büyükelçi Sun Guoxiang, Benazir Butto suikastı ile sonrasında patlak veren şiddet olaylarını da farklı değerlendiriyor: "Bu suikast bizim için sürpriz oldu. Butto'nun öldürülmesi bizi üzdü. Saldırı sonrasında patlak veren şiddet olayları da kaygı verici. Ülkenin kaosa girmesini, radikalizmin ve şiddetin atmasını, ülkenin iç savaşa girmesini istemiyoruz. Bu konuda Pakistan'ın yakın dostu olarak Çin ve Türkiye'ye önemli görev düşüyor. Pakistan'ın, bizlerin desteğine ihtiyacı var. Bu dönemde İslamabad'a elimizden gelen yardımı sağlamamız gerekiyor. Onların yeniden istikrara kavuşmaları için destek vermemiz gerekiyor."

            TÜRKİYE, ÇİN'DE 'ODAK ÜLKE'

  Türk-Çin ilişkileri 2007 yılında genelde ticaret eksenli bir gelişme gösterdi. Çin Başbakanı Wen Jiabao'un, Nisan 2008'de Türkiye'yi ziyaret etmesi bekleniyor. 2007'de yapılan karşılıklı üst düzey ziyaretlerde, sürekli Türkiye'nin aleyhine büyüyen ticaret açığının giderilmesi konuları ele alındı. Türkiye'den Çin'e 2007'nin ilk ziyaretini 13 Ocak'ta AK Parti Milletvekili Şükrü Ayalan ve beraberindeki meslektaşları, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) davetlisi olarak yaptı. Temaslarda ticaret açığının giderilmesi ele alındı. Bunu nisan ayı başlarında dönemin spordan sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin'in Çin ziyareti izledi. Pekin'de Personel Bakanı Zhong Bailin ile görüşen Şahin, ziyareti çerçevesinde olimpiyatlar, ikili ilişkiler ve yine ticaret açığının kapatılması konularını ele aldı.

  Türkiye, Çin'de Eylül ayında Şiamın (Xiamen) şehrinde yapılan 11. Uluslararası Yatırım ve Ticaret Fuarı (CIFIT)'na 'Odak ülke'' olarak katıldı. Dış Ticaret Bakanı Kürşad Tüzmen ve beraberindeki yaklaşık 150 Türk işadamı Çin ile Türkiye arasında ticari ilişkilerin güçlendirilmesi ve uluslararası yatırımcılara 15 milyar dolar değerinde 60 projeyi tanıtmak üzere Çin'e geldi. Tüzmen, Çinli yetkililerle görüşmesinde, Türkiye'nin aleyhine olan ticaret açığının kapatılmasını ve bu konuda Türkiye'ye yatırım yapılmasını sık sık istedi.

  Türkiye-Çin arasındaki ticaret hacminin 2007 sonu itibariyle 11,5 milyar dolar olması bekleniyor. Türkiye'nin ihracatının yıl sonunda 1,2 milyar dolar olması hedeflenirken, Çin'in ihracatı için de 10 milyar dolar öngörülüyor. Böylece 2006'da 1'e 15 olan ticaret dengesi 2007'de 1'e 10 seviyesine çekilmiş olacak. 2005'te Çin'den 6,8 milyar dolarlık ithalat yapan Türkiye bu meblağı 2006'da 9,6 milyar dolara çıkardı. Çin'e 2005'te 550 milyon dolarlık mal satan Türkiye'nin 2006 ihracatı 693 milyon dolara yükselmişti. 2006'da Türkiye'nin dış ticaret açığının yüzde 20'si Çin'den kaynaklandı. Türkiye Çin'e en çok mermer, demir çelik ürünleri ve metal ihraç ederken makine ekipmanı başta olmak üzere çok sayıda kalemde ithalat yapıyor.

ÇİN'DEKİ VARLIĞIMIZ 6 FABRİKA, 100 TEMSİLCİLİK

  2006'da 25 milyon dolar olan Türk yatırımlarının 2007'de 100 milyon doları bulduğu Çin'de Türkiye'ye ait 6 fabrika ile yaklaşık 120 temsilcilik bulunuyor. Sabancı'nın liman şehri Tianjin'de bir Amerikan firmasını 70 milyon dolara satın alması Türkiye'nin Çin'deki en büyük yatırımı oldu. Dönmez Dericilik'in Shandong eyaletindeki 30 milyon dolarlık yatırımı büyük Türk yatırımları arasında yer aldı. Demirdöküm, Çimtaş, İpekyolu Danışmanlık, Goldaş, Sarchem Kimya, Garanti Bankası ve İş Bankası gibi birçok kuruluş da iç pazarda yerini almış durumda. Arçelik de, Changzhou kentinde yılda 1 milyon çamaşır makinesi üretecek bir fabrika açtı. Ayrıca 26 Kasım'da Devlet Bakanı Mehmet Şimşek tarafından TÜSİAD'ın Pekin temsilciliği açıldı.