Xinjiang'da yaşayan Uygur erkeklerinde yılın dört mevsiminde şapka, Uygur kadınlarında ise şapka veya başörtüsü takma adeti vardır. Bu, özellikle düğün ve cenaze gibi önemli törenler için vazgeçilmez bir adettir. Törenlere şapkasız veya başörtüsüz katılmak, saygısızlık olarak kabul edilir.
Bölge, meslek ve yaş farklarından dolayı Uygurların şapka çeşitleri oldukça fazladır. Şapkalar aynı zamanda, Uygurların doğum yerleri, meslekleri ve yaşlarının önemli bir göstergesi olarak da kabul ediliyor.
Uygur şapkaları, deri, kumaş ve desenli olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır. Şapkaların genel adı ise "Başkiyim", yani "Başgiyim"dir. Her kategoriden şapkalar, farklı yörelerde farklı özelliklere sahiptir. Desenli şapkalar örnek alınırsa, Xinjiang'ın güneyinde yaşayan Uygurlar, badem deseninin ağırlıkta olduğu "Bademdopa" adlı şapkaları takmayı severken, Turfan bölgesinde kırmızı çiçekli, yeşil yapraklı, kısacası parlak renkli şapkalar, Xinjiang'ın kuzeyinde ise, çiçeksiz şapkalar tercih edilir.
Yutian, Mingfeng, Cele ve Qiemo bölgelerindeki orta yaşlı Uygur kadınları ise, "Hotan şapkası" denilen, yüksekliği 5-6 santim arasında, çapı ise 10 santimin altındaki şapkaları takar. Aslında renkli ipek kumaştan yapılan, kenarına kuzu derisi dikilen Hotan şapkası, daha çok başlara takılan bir süs olarak kullanılır. Bu yörelerin kadınları, bu şapkaları başörtülerinin sağına takarlar. Yakından şapka, uzaktan ise bir çiçek gibi görünen bu şapka, Uygur kadınlarına ayrı bir güzellik katar.
Uygur kadınlarının şapkaları, evlilik öncesi ve evlilik sonrası olarak ikiye ayrılır. Halı desenli veya altın renkli kadife üzerinde küçük çiçek desenli şapkalar, evlenmemiş kızlara özgü bir şapka türüdür. Orta yaşlı kadınlar ile eğitim görmüş kadınlar, açık yeşil üzerinde küçük kırmızı çiçek deseni olan şapkaları severler. Aile durumu iyi olan kadınların tercih ettikleri parlak renkli, üzerine incilerden oluşan desenler bulunan şapkalar, başlı başına birer sanat eseridir. Geçmişte bir de altın süslü şapkalar vardı.
Deri şapkaların da birçok çeşidi vardır. İmam gibi din adamları, kuzu veya başka hayvanların derisinden yapılan siyah şapka takarlar. Jiashi ve Yengisar yörelerindeki Uygurların ilginç bir özelliği, yalnızca kışın değil, yazında deri şapka takmalarıdır. 20-30 santim yüksekliğindeki bu şapkalar, bu yörelerin Uygur erkeklerine ayrı bir yakışıklılık katar.
Yorumunuzu Gönderin
