Qinghai'daki Tibetli çobanların yeni yaşamı

    Çin'in Qinghai eyaletinin güneybatısı, Yanzte Nehri, Sarı Nehir ve Lancang Nehri'nin ortak kaynak yeridir ve söz konusu bölge "Üç Nehrin Kaynağı" olarak da adlandırılıyor. Üç Nehrin Kaynağı, Qinghai-Tibet Yaylası'nın göbeğinde yer alıyor ve Çin'in önemli su kaynaklarının beslenme yeridir. Ancak doğal ve insani unsurlardan dolayı, son yıllarda Üç Nehrin Kaynağı bölgesindeki ekoloji belli ölçüde zarar gördü. Adı geçen bölgenin doğal otlak baskısını hafifletmek için, bölgede yaşayan 500 bin Tibetli çobandan 30 bini bölgeden taşınıp şehre yerleştirildi. Bu çobanlar yerleşik hayata geçti.

    Tibetli çoban Nyima, 38 yaşında. Üç yıl önce evde beslediği 40'tan fazla sığırı satarak, eskiden yaşadığı rakımı 4500 metrenin üzerindeki Yanzte Nehrinin kaynak bölgesinden Qinghai eyaletine bağlı Golmud kentinin güney banliyösündeki göçmen köyüne taşındı. Nyima, eski göçebe yaşamına göre şimdiki yaşamının çok daha rahat olduğunu belirterek, şunları söyledi:

    "Buraya taşındıktan sonra hastalandığımızda köyde tedavi görebiliyoruz. Su ve elektrik açısından da yaşam koşulları eskiye göre çok daha iyi oldu ve rahat yaşıyoruz."

    Çin Uluslararası Radyosu muhabiri Niyma'nın 70 metrekarelik evinde 60 yaşlarındaki babası, eşi ve üç çocuğu ile birlikte yaşadığını gördü. Nyima, oturdukları evi yerel hükümetin ücretsiz olarak kendilerine verdiğini ve 2004 yılında 100'den fazla çoban ailesiyle birlikte hükümetin çağrısı üzerine gönüllü olarak buraya taşındıklarını söyledi.

    Yanzte Nehri Kaynağı Göçmen Köyü yetkilisi Zhang Xiaowen, Çin Uluslararası Radyosu muhabirine şunları kaydetti:

    "Köye gelenler genellikle hayvansız ve ya az hayvana sahip kişilerdir. Buraya yerleşenlerin geçimlerini sağlamak için de onları çobanlıktan, ikinci ve üçüncü sektöre yönelttik."

    Yayladan gelen çobanlar için barınma yerinin değişimi, yaşam ortamı ve tarzında köklü bir değişim yaşanması demektir. Otlaktan kente, göçebelikten yerleşik hayata geçen ve gerek üretim tarzı, gerekse yaşam tarzında büyük değişikliklerle karşı karşıya kalan Tibetli çobanlar, başlangıçta doğal olarak birçok zorluk çekti.

    Çin hükümeti ve toplumun çeşitli çevreleri bu konuda çobanlara büyük yardım sağladı. Bedava ev verilmesinin yanı sıra, oturdukları bölgede okul ve hastane de inşa edildi ve ayrıca her aileye belli miktarda sübvansiyon da sağlanıyor. Tibetli çobanların topluma girerek, kendi gücüyle yeni hayata başlamaları için yerel hükümet çobanlara mesleki eğitim veriyor. Nyima, sürücü kursuna katıldı ve şimdi şoförlük yapıyor. Nyima, şunları söyledi:

    " Geçen yıl sürücü kursuna gittim ve bir minibüs aldım, Golmud ve Tuotuo nehri arasında yolcu taşımacılığı yapıyorum. Yılda 30 bin yuan gelirimiz oluyor."

    Göçmenliğin, çobanlar için başka önemli bir anlamı da çocuklarının resmi bir okul eğitimi görmesidir. Yanzte Nehri Kaynağı Okulu, göçmen köyünün ortasında yer alıyor. İnşası geçen yılın Temmuz ayında tamamlanan okul, aynı yılın Eylül ayında ilk öğrencilerini kabul etti. Köyde yaşayan 6-12 yaşları arasındaki bütün çocuklar bu okulda öğrenim görüyor.

    Nyima'nın 8 yaşındaki çocuğu Soinam Gonpo, evinde Çin Uluslararası Radyosu muhabirini görünce çok heyecanlandı ve şunları söyledi:

    "Eskiden gidebileceğim bir okul yoktu, şimdi okula gidiyorum. Okulda Çince, Tibetçe, matematik öğreniyoruz. Sınıfımız çok büyük."

    Qinhai eyaletinde son yıllarda hayata geçirilen çobanlık bölgelerinin otlağa dönüştürülmesi, ekoloji ve göçmenlik projeleriyle Üç Nehrin Kaynağı bölgesindeki ekoloji koruma çalışmalarında ilk aşamada başarı kaydedildi. Önümüzdeki birkaç yıl içinde Çin hükümeti, bölgedeki ekolojiyi korumaya, köylü ve çobanların yaşam koşullarını iyileştirmeye daha büyük çaba harcayacak. Ortak çabalarla Üç Nehrin Kaynağı bölgesindeki doğal ortam ve Tibetli köylü ve çobanların yaşamının da iyileşeceğine inanıyoruz.