Çinlilerin ay imajı

    Çinlilerin gözünde ay, yumuşaklığın ve aydınlığın simgesi olarak güzel dilekleri yansıtıyor. Eski çağlarda Çinliler, ayı birleşmenin simgesi olarak görürlerdi, hatta Ay Bayramı'nı "Birleşme Bayramı" olarak adlandırdılar. Eskiden beri dolunayla birleşme ve mutluluk, hilalle ise ayrım ve acı ifade edilir. Gurbetteki insanlar, memleketine olan özlemlerini ayla belirtirlerdi. Çin'in geleneksel kültüründe ay, insanların duygularının taşıyıcısı olarak görülür. Çinlilerin aya olan yakınlığı, Çin efsaneleri ve felsefesiyle bağlantılıdır.

    Ay tanrıçası, Çin halkı arasında en yaygın tanrı ve tanrıçalardan biridir. Ay tanrıçasına ayrıca ay ışığı anası, ay halası veya ay budası da denir. Aya tapınmak, Çin'de çok eski bir gelenektir ve dünya ülkelerinde de çok yaygındır. Bu inanç, gök cisimlerine olan saygıdan kaynaklanıyor. Kara gecede ay insanlara aydınlık ve ay ışığı insanlara hayal ettirir. Bu hayaller sonucu çok sayıda efsane yaratıldı. "Chang-e'nın aya uçması" ünlü efsanelerden biridir. Bu efsaneyi daha önceki programda anlatmıştım.

    Efsanenin halk arasında yaygınlaşmasından sonra ay tanrıçasına tapınma, bir gelenek haline geldi. Eski çağlarda Çin'deki gençler aşık olunca ay ışığında birbirine söz verir ve ay tanrıçasından koruma dilermiş. Ayrı yerlerde yaşamış gençler de aya tapınıp, birleşme dilermiş. Çin'deki etnik gruplar arasında aya tapınma geleneği de çok yaygındır. Örneğin Miao milliyeti Ay Bayramı'nda "Tiaoyue" faaliyeti düzenler, yani ay ışığında dans ederler, gençler de aşklarını bulmak için toplanırlar.

    Ayla ilgili efsanelerde Chang'e'nın çaldığı ölümsüzlük ilacı ve ay içindeki defne ağacının yaralanmaması özelliği, bir çeşit ölümsüzlük ruhunu yansıtır. Ayın dolunay veya hilal olması, sadece Çin'in ay takvimini değil, aynı zamanda Çin felsefesindeki ölümsüzlük ruhu ile sakin ve gizemli akıl ve karakter arayışını etkiledi.

    Yunan efsanesindeki ay tanrıçası Artemis, aynı zamanda av tanrıçası olarak da bilinir. Çinlilerin gözündeki ay ise buz gibi temizdir, Chang-e'nın imajı ise yalnız, acılı, sakin ve duyguludur. Ay ışığında insanlar, daha çok bir dişinin tatlılığı, sakinliği ve çekiciliğini hisseder. Bu, Çin tarzındaki "güzelliğin" ifadesidir. Ay, insanlara bir ruhsal dinlenme yuvası sağlar, yorulmuş kalpleri teselli eder, bunun için Çinli sanatçılar tarafından çok sevilir. Çin tarihinde ayla ilgili sayısız şiir var, ünlü şairlerden Li Bai, ayla ilgili 300'den fazla şiir yazdı. Şarap tanrısı Dionysos ve güneş tanrısı Apollon'un temsil ettiği Batı kültürüyle kıyaslandığında Çin kültürü daha çok aya benzer. Dolunay veya hilal fark etmez, ay her zaman sakin ve huzurludur. Ay, Çinlilerin ideal cenneti haline geldi.

    Bilimsel açıdan "Çin'in ayı" söz konusu değildir. Ancak eski Çince kitaplarda yazıldığı gibi ay tektir, fakat ay ışığı farklı dağlara ve nehirlere farklı gölgeler düşürür. Bunun için Çin kültüründe ay ilk başlangıçtan beri sıradan bir gök cismi değildir. Efsanelerle birlikte günümüze kadar yaşayan ay, derin kültürel içeriğiyle, kültürel açıdan "Çin'in ayını" yarattı. Çin milleti arasında yaygın olan "Chang-e'nın aya uçması" efsanesi, aya olan özlemi ve duyguları en iyi şekilde yansıtan efsanedir. Ayla ilgili diğer efsanelerde, ay mutlaka bir çeşit yaratıkla bağlantılır. Bazı efsanelerde ayda tavşan, bazı efsanelerde ise kara kurbağa olduğundan bahsedilir. Tavşan, ay gibi beyaz renklidir; kara kurbağanın hareket kuralı ise ayınkine çok benziyor. Bundan yola çıkan Çinliler harika efsaneler yarattı.

    Çin milletinin "Chang-e'nın aya uçması" efsanesi, daha sonraları insanlara bilimsel yaratıcılık unsuru kattı. Bu nedenle, aya ayak basan ilk insan olan ABD'li astronot Neil Amstrong Çin'i ziyaret ettiğinde şöyle konuştu:

    "Aya uçma hayali olan ilk insan kimdir? Eski çağlarda Çin'deki bir güzel kız. Aya ayak basan ilk insan kimdir? Bir Amerikalı. Güzel Çinli kız Chang'e, Amerikalı ise benim."

    Evet, Çinliler, aya uçmayı hayal eden ilk millettir. Efsaneler ve duvar resimleri, Çin milletinin uzay keşfi rüyasını anlatır. Çin'in "Chang'e-1" ay keşfi uydusu, ay etrafında keşif başlatmak üzere. Çin'in Chang'e ismi verilen ay keşfi projesi, Çin medeniyetinin "uyum" niteliğini de gösteriyor. Son 30 yıl içindeki reform ve dışa açılma uygulamalarıyla Çin medeniyeti ve dünya entegrasyona girdi. Chang'e'nın memleketi Çin'dir, ancak Chang'e tüm dünyaya aittir.