Asya'dan Asya'ya mektup (16-11-2007)

"Nasılsın

İyi günlerimde çok eller uzanır ellerime,

Resmimi, suratımı baş köşeye asarlar...

Fakat demir kapıların her kapanışında üzerime,

Ardında taş duvarların her kaldığım zaman,

Ne arayan beni, ne soran...

Eeeehh, daha iyi be, bunun böyle olduğu...

Minnetim ve borçluluğum yalnız sana kalsın.

İyi günlerimde benim unuttuğum insan eli

Nasılsın?...

Nazım Hikmet"

Canım Kızım,

Güneşin biraz cimri davrandığı soğuk günlerden merhaba,

Bu mektubumda sana China Features'ın yazarı Wu Qi'nin Çin ekonomisi hakkındaki makalesinden bölümler aktaracağım:

"Tianjin Kalkınma Bölgesi pek çok yabancı yatırımı kendine çekmektedir. Ancak kısa bir süre önce reddedilen büyük çaplı bir yabancı yatırım olan kağıt işleme projesi bir miktar endişe yaratmıştır. Söz konusu tesis, bir yıldan daha kısa bir süre içinde kuzey Çin'in en büyük liman kenti olan bu bölgede yüksek enerji tüketimi ve kirlenme nedeniyle geri çevrilen 100'den fazla girişimden bir tanesidir.

Bölgenin İdari Komite Başkanı Li Yong, bu uygulamanın hükümetin bir yandan enerji tasarrufu sağlayarak ve çevreyi koruyarak diğer yandan ekonomiyi güçlendirmeye yönelik çabaları ile uyum içinde olduğunu belirtmektedir.

Benzer şekilde Doğu Çin'de yer alan Wuxi şehri 1.8 milyar ABD Doları değerindeki bir kağıt imalat projesini reddetmiştir. Shanghai Songjiang Sanayi Bölgesi 1.9 milyar yuan değerindeki kirlenme yaratan bir projeyi geri çevirmiştir. Jiangsu Kunshan Sanayi Bölgesi geçtiğimiz üç yıl içinde çevre kirliliği yaratan işletmeleri bölgesinden çıkartabilmek için 500 milyon yuan harcamıştır.

Hükümetin yabancı yatırımı çekme stratejisi ve taktikleri 1990'lı yıllarda değişikliğe uğramıştır. Tianjin'de Nankai Üniversitesi'nde öğretim üyesi olan Profesör Xu Fu 1970'li yılların sonunda Çin ekonomik reform hareketini başlatıp yüzünü dış dünyaya döndüğünde stratejisi teknoloji karşılığında piyasasını yatırımcılara açmak şeklindeydi demiş ve şöyle devam etmiştir: "Ancak 1990'lı yıllarda bölgesel ekonomik kalkınmayı güçlendirmek üzere düşük çevre kirliliği ve yüksek nihai getirisi olan projelere destek vererek ülke bölgesel olarak yabancı yatırımlara yönelmiştir."

"Çin geçtiğimiz 10 yıllık süre zarfında "hızlı ve etkili" kalkınma sağlamak için çaba sarf etmiştir.

1990 yılından bu yana Çin'in ekonomisi çok hızlı büyümektedir. Yıllık ortalama büyüme hızı neredeyse yüzde 10 olmuştur. 2005 yılı sonu itibariyle Çin, İngiltere'nin önüne geçerek nominal gayri safi yurt içi hasıla itibariyle ABD, Japonya ve Almanya'nın ardından dünyanın en büyük dördüncü ekonomisi haline gelmiştir. Geçtiğimiz beş yıl içinde Çin dünyanın ekonomik büyümesine yıllık olarak ortalama yüzde13'lük bir katkı sağlamıştır.

Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonundan sorumlu Bakan Ma Kai, enerji tüketimini ve çevre kirliliğini daha da azaltarak ülkenin büyüme modelini değiştirmeye bu yıl da devam edeceğiz demiştir.

Devlet Başkanı Hu Jintao da aynı kaygıyı dile getirmiş ve şu sözleri sarf etmiştir: "her kademe yer alan hükümet kuruluşları ekonomik büyümeyi daha iyi kontrol etmek için çaba sarf etmeli ve ekonomide aşırı ısınmasının önüne geçmeye çalışmalıdır."

Çin'in ekonomisi çok büyük oranda yatırıma dayanmaktadır. Bu yılın ilk yarısında, duran varlık yatırımlarında büyüme oranı geçen yıla oranla yüzde 29.8'den yüzde 25.9'a gerilemiş olsa da, söz konusu yatırımlarda 5.41 trilyon Yuana karşılık gelen yüzde 25.9 oranında bir büyüme yaşanmıştır.

Çin Ulusal İstatistik Bürosu Sözcüsü Li Xiaochao, yatırımlarda yaşanan artışın aşırı likiditeye ve yeni projelere yapılan yatırımlara bağlı olduğunu ifade etmektedir.

Resmi istatistikler Ocak ¬ Haziran döneminde yeni projelere yapılan yatırımların yüzde 6.4 oranında arttığını göstermektedir. Bu oran geçen yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 6.1 olarak gerçekleşmiştir.

Li, düşük yatırım ve kaynak maliyetinin bazı sektörlerde yatırımları çekici kıldığını söylemiştir.

Yatırımcılar demir ve çelik gibi yüksek kar marjı olan sektörlere yönelmektedir.

Ma Kai ekonomik kalkınma temelinin yeterince sağlam olmadığı uyarısında bulunmuş ve GSYİH'nın halen çok hızlı arttığını ve buna karşılık yapılan fedakarlıkların çok yüksek olduğunu belirtmiştir. Ma Kai bunun sonucunda hükümetin duran varlık yatırımlarını frenlemeye yönelik politikalarını sürdüreceğini ifade etmiştir.

Uluslararası ödemeleri dengelemek Çin hükümetinin en önemli önceliklerinden bir tanesi olmuştur.

Çinli liderler makul bir ihracat büyümesi sağlayıp yabancı yatırımları teşvik ederek ithalat oranlarını ve ülke dışı yatırımları artırmaya yönelik çabaları iki katına çıkaracakları sözünü vermiştir.

Gümrük rakamlarına göre Çin'in toplam dış ticaret fazlası bu yılın ilk yedi ayında 136.81 milyar dolara yükselmiştir. Bu artış geçtiğimiz yılın aynı dönemi rakamlarının yüzde 81'ine karşılık gelmektedir.

Son 15 yıldır diğer gelişmekte olan ülkelerin hepsinden daha fazla yabancı yatırımı kendine çeken Çin'in 1.33 trilyon ABD Doları döviz rezervi bulunduğu tahmin edilmektedir.

"Yetkililer hükümetin yerel şirketleri yurtdışında yatırım yapmak konusunda teşvik ederek "küresel olma" stratejisini sürdüreceğini düşünmektedir.

Ticaret Bakanı Chen Jian Çin işletmelerinin ülke dışında yatırım yapmalarının henüz başlangıç aşamasında olduğunu ancak yine de hızlı ilerlemeler kaydettiklerini ifade etmiştir.

Ticaret Bakanlığı istatistiklerine göre ülke dışında yapılan yatırımlar 2006 yılında yüzde 31.6 oranında yükselerek 16.1 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır. Söz konusu yatırımlar bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 22.7 oranında artarak 4.27 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır.

Chen söz konusu yatırımların toplamının 11. Beş yıllık Kalkınma Planı döneminde 66 milyar ABD Dolarına yükselmesini ve 2020 yılı sonunda 30 milyar ABD doları tutarında bir sıçrama yapmasını beklediklerini belirtmiştir.

Çin'in ihracat, yatırım ve yurt içi taleplerle birlikte en önemli üç ekonomik itici gücünden bir tanesi olan yurt içi tüketim şu anda gündemde ilk sırada yer almaktadır.

Ulusal İstatistik Kurumu uyarınca bu yılın ilk yarısında yatırımlarda yavaşlama olurken, tüketim ekonomik büyümeye daha fazla güç katmaktadır.

Kurum sözcüsü Li Xiaochao perakende satışların bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine kıyasla %15.4 artarak 2.1 puan yükseldiğini belirtmiştir.

Sözcü şöyle devam etmiştir: "Bu yılın başından bu yana yurt içi talepte meydana gelen değişiklikler beklediğimiz değişikliklerdir."

Li tüketimde gerçekleşen hızlı artışı gelirde gerçekleşen hızlı yükselmeye bağlamaktadır.

Li sözleri şöyle devam etmektedir: "Çin işletmelerinin son yıllarda sergilediği iyi performans, hükümetin düşük gelirli aile ve çiftçilere yaptığı devlet yardımları ve kırsal kesimde çalışan işçilere ödenen asgari ücretlerde artışa gidilmesi hem kentlerde hem de kırsal kesimde çalışan bireylerin gelir düzeylerinin artmasını sağlamıştır."

Son 20 yıldır Çin'in gerçekleştirdiği hızlı ekonomik büyüme neredeyse 200 milyon insanı yoksulluktan kurtarmıştır. Ancak dengesiz gerçekleşen kalkınma hala milyonlarca yoksul insanı artan eğitim, sağlık ve barınma maliyetleri ile mücadele etmek zorunda bırakmıştır.

Bunun sonucunda Çinliler sağlık masrafları ve çocuklarının eğitimleri için yüklü miktarda tasarrufta bulunmak zorundadır. Bu durum bireylerin tasarruf faizleri yerine borsada yatırım yapmayı ve daha iyi getiri elde etmeyi istemesi sonucunu doğurmuştur. Söz konusu bireyler oldukça pahalı ithal ürünleri gerekli görmedikleri için satın almama eğilimindedir.

Başbakan Wen Jiabao bu yıl Mart ayında yaptığı açıklamada bu yıl zorunlu eğitim kapsamında yer alan kırsal kesimde yaşayan ailelerin çocuklarından harç ve eğitim ücretleri alınmasına tamamen son vereceğiz demiştir. Başbakan ayrıca, bu politika ile çocukları ilk ve orta öğretimde yer alan ve kırsal kesimde yaşayan 150 milyon ailenin üzerlerindeki mali yükü azaltacağını ifade etmiştir.

Wen ayrıca, kırsal kesimde yaşayan ve sosyal sigorta kapsamı dışında olan bireyler için geçim masraflarını tüm ülke çapında asgari düzeye indirecek iddialı bir planları olduğunu da belirtmiştir.

Diğer önemli harcama planları arasında merkezi hükümetin sosyal sigorta ağını iyileştirmek için yapacağı 201.9 milyar yuan tutarında bir yatırım ve benzer bir şekilde sağlık sisteminin kapsamını Çin'in kırsal kesimlerinin %80'ini kapsayacak şekilde genişletmeye yönelik merkezi bütçeden ayrılacak 10.1 milyar yuan ile yapılacak yatırım yer almaktadır.

Li Xiaochao, hükümetin eğitim, sağlık ve barınma alanlarına daha fazla para ayırması sonucunda bireylerin daha fazla para harcamaya yöneldiklerini ve bunun sonucunda daha fazla otomobil, elektronik eşya ve mobilya satıldığını ifade etmiştir.

Maliye Bakanı Rin Renqing Çin'in makro-ekonomik kontrol politikalarını uygulamaya ve geliştirmeye devam edeceğini, ihtiyatlı mali politika ve para politikalarına bağlı kalacağını ve istikrarlı ve hızlı ekonomik ilerlemeye ulaşmaya gayret edeceğini belirtmektedir.

Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu üyesi iktisatçı, Wang Xiaoguang'a göre bunun anlamı hükümetin aşırı ısınan sektörlerde yatırımları dizginlemeye devam edeceği ve para kaynaklarını insanların geçim kaynakları ile ilgili alanlara aktaracağıdır. Hükümet faiz ve rezerv oranlarında ayarlamalara giderek, diğer bir deyişle piyasa mekanizmalarını kullanarak 2007 yılında kontrolleri daha da güçlendirecektir.

Wang hükümetin kırsal kesimlerde yatırımları artırarak kent ve kırsal kesim arasındaki farkı kapatmaya çalışacağına inanmaktadır. Ancak Wang kırsal kesime yapılacak yatırımların kısa vadede çok hızlı artmayacağını ve kırsal kesimin kalkınmasının temelde sanayileşme ve kentleşme ile gerçekleşebileceğini belirtmektedir.

Merkezi hükümet aşırı ısınan sektörlerde kalkınmayı dizginlemeye yönelik olarak makro-ekonomik politikalar kullanmasına rağmen, Çinli uzmanlar ekonominin sürdürülebilir ve hızlı büyüme ivmesinin iki yıl daha devam edeceği görüşündedir.

"Çin'in ekonomisinde yaşanan bu patlamaya katkı koyan diğer faktörler arasında endüstriyi geliştirmeye yönelik tüketim modellerinin iyileştirilmesi, sanayileşme ve kentleşmenin hızlanması, sivil toplum kuruluşlarının yaptıkları yatırımlar ve merkezi ve batı Çin'deki hızlı ekonomik büyüme yer almaktadır.

Lu, Çin'in GSYİH'sında 2007 yılında yaşanacak büyümenin %11 olacağını öngörmektedir. Orta ve uzun vadede GSYİH'da büyüme yavaşlaması ve 2008 yılında %10 ile 11 arasında seyretmesi ve daha sonraki yıllarda %10'un altına inmesi beklenmektedir."

Haftaya devam etmek üzere seni özlem ve sevgiyle kucaklıyorum.

Öptüm.

Baban Cemil Kaptan

16 Kasım 2007

"Aşk İki Kişiliktir

Değişir rüzgarın yönü,

Solar ansızın yapraklar;

Şaşırır yolunu denizde gemi,

Boşuna bir liman arar.

Gülüşü bir yabancının,

Çalmıştır senden sevdiğini;

İçinde biriken zehir,

Sadece kendini öldürecektir;

Ölümdür yaşanan tek başına

Aşk iki kişiliktir.

Bir anı bile kalmamıştır,

Geceler boyu sevişmelerden;

Binlerce yıl uzaklardadır,

Binlerce kez dokunduğun ten;

Yazabileceğin şiirler,

Çoktan yazılıp bitmiştir;

Ölümdür yaşanan tek başına,

Aşk iki kişiliktir.

Avutamaz olur artık

Seni bildiğin şarkılar;

Boşanır keder zincirlerinden

Sular tersin tersin akar;

Bir hançer gibi çeksen de sevgini

Onu ancak öldürmeye yarar:

Uçarı kuşu sevdanın

Alıp başını gitmiştir;

Ölümdür yaşanan tek başına,

Aşk iki kişiliktir.

Yitik bir ezgisin sadece,

Tüketilmiş ve düşmüş, gözden.

Düşlerinde bir çocuk hıçkırır

Gece camlara sürtünürken;

Çünkü hiç bir kelebek

Tek başına yaşayamaz sevdasını,

Severken hiçbir böcek

Hiç bir kuş yalnız değildir;

Ölümdür yaşanan tek başına,

Aşk iki kişiliktir.

Ataol Behramoğlu"