Akın türküleri, Donbra ve tahta kupa

    Kazakların yaşadığı bozkırlarda bayramlarda ve önemli günlerde şarkı yarışmaları düzenlenir. Özellikle yaz mevsiminde bozkırlarda Akın türküleri şenlikleri yapılır. Tianshan Dağları'nın derinliğinde göçebe bir yaşam sürdüren Kazaklar, şenlik nedeniyle bir araya gelir, şiirleri ve türküleriyle yarışarak eğlenirler. Akın türküleri şenlikleri, Kazakların en sevdikleri etkinlikdir.

    Kazakların halk ozanlarına "Akıncı" denir. Üstün zekaya, zengin bilgi birikimine ve derin düşünceye sahip Akıncılar, türkü söylemenin yanı sıra, şiir yazabilir, beste yapabilir, efsane ve hikaye anlatabilir. Halk sanatçıları olan Akıncılar, halk edebiyatının mirasçısı ve derleyenleri durumundadır.

    Akıncılar, nereye giderlerse gitsinler, yanlarında hep "Donbra" denen müzik aleti taşır. Kazakların en popüler çalgısı olan Donbra, tamamen el işi, iki telli, hafif bir çalgıdır.

    Donbra hakkında çok sayıda efsane ve rivayet dilden dile dolaşıyor. Bunların birine göre Donbra, bir kralın tek çocuğunun ismiymiş. Ancak Donbra, bozkır insanlarına büyük zarar veren ayılara karşı verilen savaşta hayatını kaybetmiş. Biricik oğlunu kaybeden kral, büyük bir üzüntüye kapılmış. Aradan bir süre geçtikten sonra Akın isimli bir çoban, çam tahtasından bir çalgı yaparak bozkırlarda gece gündüz türkü söylemeye başlamış. Çalgıdan çıkan ses, prens Donbra'nın ayılarla boğuşmasını canlandırmış. Yöre halkı, bozkır insanları için canını feda eden bu prensin anısına bu çalgıya Donbra ismi vermiş.

    Bozkırlarda son derece yaygın kullanılan Donbra'nın değişik biçimleri vardır. Kürek şeklindeki Abay Donbra, bunlardan biridir. Zamanla Kazaklar, değişik Donbra biçimlerini birleştirerek "Yeni Donbra"yı geliştirdi.

    Akıncılar, Donbra eşliğinde hikayeler anlatır, duygularını açığa vurur, bozkır yaşamına ve yaşanan değişimlere karşı duydukları sevinci dile getirir.

    Kazakların günlük eşyalarının çoğu tahtadandır. Tamamen elle yapılan ve Kazaklar tarafından şabtayak olarak adlandırılan tahta eşyalar, birer el sanatı eseridir.

    Bozkırların en popüler yaz içeceği olan kımız, tahta kovalara konulur ve tahtadan kase veya kupalarda servise sunulur. Çünkü kımızın tahtadan eşyalarda bırakıldığında kolay kolay bozulmayacağına, tadının da değişmeyeceğine inanılır.

    Kımız içmekte kullanılan kupaların ilginç tarafı, ikili veya üçlü olmasıdır. Birbirleriyle birleştirilmiş iki veya üç bardaktan oluşan bu özel kupanın tek sapı vardır. Ancak bardakların alt kısımları birbirleriyle geçişlidir. Böyle bir kupayla kımız, ancak yandan içilir.

    Farklı boyutlardaki kupalar atların yaşlarına göre adlandırılır. Örneğin hacmi 2-3 kilo arasında değişen kupalara "dört yaşındaki at" anlamına gelen "Tona Tayak", 1 ile 1.5 kilo arasında değişenlere "üç yaşındaki at" anlamına gelen "Kuna Tayak", 1 kilodan az olanlara ise "iki yaşındaki at" anlamına gelen "Tohentaha" denilir.

    Hacmi oldukça büyük olan bu kupalarla misafirlere kımız ikram etme, Kazakların misafirperverliğinin bir göstergesi olarak kabul ediliyor.