Kaşgar'daki Müslümanların hayatı

    Sevgili izleyiciler, Uygurlar esas olarak Çin'in batısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde toplu halde yaşıyor. Bölgenin güneyinde yer alan Kaşgar milli örf ve adetler ile İslami özelliklerin en yoğun olduğu yerdir. Bundan dolayı, bölgede "Kaşgar'a gitmeyen, Xinjiang'a gitmiş sayılmaz" diye yaygın bir söz vardır.

    Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin güneyinde yer alan Kaşgar'da yaşayanların yüzde 90'ı Uygur'dur. İslamiyet'e inanan Uygurların yaşadıkları Kaşgar kentinde büyüklü küçüklü 10 bine yakın cami bulunuyor. Bunların en ünlüsü Etigar Camisi'dir.

    Kaşgar kentinin sembolü haline gelen Etigar Camisi kentin merkezinde yer alıyor. İnşasına 1442 yılında başlanan cami, 500 yılı aşkın geçmişiyle Çin'in en büyük dört camisinden biridir.

    Ağustos ayının ortasında, Çin Uluslararası Radyosu muhabiri Etigar Camisi'ne gittiğinde namaz vakti yaklaşıyordu. Az sonra ezan sesi tüm kente yayılırken, kentin dört köşesinden gelen Uygur Müslümanlar cami içinde namaz kıldılar.

    Uygur delikanlı Kamil, caminin çalışanlardan biri. İşiyle büyük gurur duyan Kamil, şöyle konuştu:

    "Normal zamanlarda camiye namaz için 1000-2000 kişi gelir. Cuma günleri ise camide namaz kılanların sayısı 20 bine yaklaşır. Caminin en kalabalık olduğu günler ise Şeker ve Kurban bayramlarıdır. Bayram namazlarına her yıl 70-80 bin kişi gelir. Caminin iki yanındaki cadde ve büyük meydanlar da insanlarla dolar. O günlerde buranın manzarası çok görkemli olur."

    Etigar Camisi'nin imamı Cuma Molla Hacı'nın verdiği bilgiye göre, Çin hükümeti ve özerk bölge yönetimi, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından bu yana geçen 58 yıl içinde camide 11 kez onarım yaptırdı. Bu onarım çalışmalarıyla genişletilen cami önündeki meydan, yeni açılan abdest odası ve ezan odası Müslümanların dini faaliyetlerine büyük kolaylık sağladı.

    Ülkenin batı ucunda bulunan Kaşgar'ın ekonomisi henüz çok gelişmemiş durumda. Bundan dolayı Müslümanların yoksulluktan kurtulmasına yardım etmek Çin Komünist Partisi ve hükümetin başlıca görevi olarak görülüyor.

    Hacı Sabir, kentte yaşayan sıradan bir Uygur. 5 çocuk sahibi olan Sabir'in ekonomik durumu iyi değil. Yerel hükümet Sabir ailesine her ay 500 yuan para yardımı yapıyor.

    Hacı Sabir'in oturduğu mahallede 1999 yılında asgari yaşam güvencesi sistemi hayata geçirildi. Aylık geliri 130 yuanın altında olan aileler, hükümetten asgari yaşam güvencesi sübvansiyonu alıyorlar. Bunun yanı sıra sağlık sigortasına da katılan bu insanlar, ayda 2-4 yuan yatırdıklarında muayene ve tedavi masraflarının yüzde 20 ile 50 arasındaki kısmı hükümet tarafından karşılanıyor.

    Mahallede bulunan terzilik eğitim merkezi Çin Uluslararası Radyosu muhabirinin dikkatini çekti. Muhabirimiz merkezde onlarca genç kızın terzilik öğrendiklerini gördü. Beş yıl önce kurulan bu merkezde günümüze kadar bini aşkın kişi eğitim gördü.

    Uygur kız Fadime 3 ay önce merkeze geldi. Fadime, ücretsiz eğitim gördüğünü söyleyerek, şunları kaydetti:

    "Buradan mezun olunca bir terzi dükkanı açmayı düşünüyorum. Burada gördüğüm eğitimin daha sonraki çalışmalarıma katkısı büyük olacak."