İnsanların ve kuşların ortak yurdu: Qinghai Gölü

    Çin'in batısında yer alan Qinghai Eyaleti, "Asya'nın su kulesi" olarak biliniyor. Eyalet sınırları içinde yer alan Qinghai Gölü ile Yantze Nehri, Sarı Irmak ve Lancang Nehri'nin kaynak bölgesindeki ekolojik ortam, dünya nüfusunun yaklaşık yarısının yaşamını ilgilendiriyor. Çin'in yüklü harcamalarla sürdürdüğü çevre koruma çalışmaları sonucunda Qinghai Eyaleti'ndeki ekolojik ortamda gözle görülür düzelmeler yaşandı.

    İlkbahara girildiğinde Çin'in güneyi ile Güneydoğu Asya ülkelerinde yaşayan karabatak kuşları dahil onlarca tür göçmen kuş, kuzeye doğru uzun bir göç yolculuğuna başlar. Hedef, Qinghai Eyaleti'ndeki Qinghai Gölü'dür. Bu kuşların gelişiyle "Çin'in en güzel gölü" olarak nitelenen Qinghai Gölü, bir kuş cenneti haline gelir. Göl ortasındaki Kuş Adası da insanların ve kuşların ortak yurduna dönüşür.

    Qinghai Gölü Doğa Koruma Bölgesi Yönetim Müdür Yardımcısı He Yubang, bize şunları anlattı:

    "Kuş Adası'na bir şeyler bırakmak istiyorsanız, yalnızca ayak izlerinizi bırakın. Buradan bir şeyler götürmek istiyorsanız da yalnızca gülümsemenizi götürün. Adada hiçbir otel veya lokanta yoktur. Burada yalnızca olduğu gibi korunan doğal manzara vardır."

    4300 kilometrekare genişliğindeki Qinghai Gölü, Çin'in en büyük kıta içi tuzlu gölü olmanın yanı sıra, aynı zamanda önemli bir sulak alandır. Özgün coğrafyası ve iklimi nedeniyle burası, her yıl üremek için gelen yüz binlerce göçmen kuşa ev sahipliği yapar. Bundan onlarca yıl önce gölde kuşların toplu halde yumurtladığı bir ada vardı. "Yumurta Adası" olarak adlandırılan bu küçük adanın her köşesi, Mayıs ve Haziran aylarında kuş yuvalarıyla dolardı. Göl suyunun 1970'li yıllarda aşağıya çekilmesiyle birlikte küçük ada, karayla birleşti ve birçok insan buraya kuş yumurtası toplamak için gelmeye başladı. İnsanın bu yıkıcı faaliyeti, kuş sayısının hızla azalmasına yol açtı. Kuş Adası'ndaki kuş sayısı bir zamanlar 200'e kadar indi.

    Kuş Adası'nın doğal ekolojisini yeniden canlandırmak için Qinghai Eyaleti yönetimi, 1975'te ada ve çevresindeki bölgeleri kapsayan doğa koruma bölgesini oluşturarak bekçiler görevlendirdi. Başlangıçta Kuş Adası'yla sınırlı olan doğa koruma bölgesi, daha sonraki yıllarda giderek genişletilerek Qinghai Gölü'nün tümünü kapsar hale geldi. 1997'de devlet doğa koruma bölgesi haline getirildiğinde, koruma bölgesinin genişliği 495 bin hektardı.

    Yıllar süren çabalardan sonra Kuş Adası'ndaki kuş sayısı, yeniden artışa geçti. Bölgedeki bitki örtüsü de büyük ölçüde onarıldı. Yapılan gözlemler, adaya gelen göçmen kuşların sayısının her yıl 50 binin üzerinde olduğunu gösteriyor.

    Göçmen kuş sayısındaki artışla birlikte Qinghai Gölü'ndeki Kuş Adası, gittikçe ün salarak ülkenin tanınmış bir turistik bölgesi haline geldi. Yerli ve yabancı turistler, on binlerce kuşun bir arada uçtuğu bu görkemli manzarayı seyretmek için göle akın ediyor. Yerel yönetimin istatistiklerine göre Kuş Adası, 2003'ten bu yana her yıl yüz bin dolayında turist ağırlıyor.

    Kuş Adası'nda Çin'in kuzeybatısındaki Xi'an kentinden gelen Li Shehui, eşi ve 6 yaşındaki kızıyla karşılaştık. Hep şehirde yaşayıp bu kadar fazla kuşu ilk defa bir arada gören küçük kız, bu manzaraya hayran kalırken, babasından durmadan kuşlarla ilgili hikâyeler anlatmasını istiyordu. Li Shehui, şunları söyledi:

    "Kızımızı da alarak sırf kuşları görmek için buraya geldik. Ona karabatak kuşu ve diğer kuşlar hakkında bilgi verdim. Burası, kuşların yurdu. Çevreyi koruduğumuzda kuşları da korumuş oluyoruz. Kuşlar, burada insanlarla uyum içinde yaşıyor."

    Qinghai-Tibet Yaylası'nda yer alan Qinghai Gölü, küresel iklim değişimine karşı son derece hassas, ekolojik sistemi de çok kırılgan bir bölgede bulunuyor. Dolayısıyla burada turizm geliştirilirken, çevre korumaya da büyük özen gösterilmesi gerekiyor.

    Qinghai Eyaleti Turizm Müdür Yardımcısı Xu Hao, turizmi geliştirmek için asla çevreyi feda etmeyeceklerini vurgulayarak şöyle konuştu:

    "Ekolojik turizmde ısrarlıyız. Yani turizmi sağlıklı bir şekilde doğal ekolojiye dayanarak geliştireceğiz. Qinghai Gölü'nün güzel ve özgün manzaralarının bizim kuşağımızda kaybolmasına veya zarar görmesine asla izin vermeyeceğiz. Çünkü buradaki doğal ekolojinin bozulması, tahmin edilemeyecek kadar kötü sonuçlar doğuracaktır. Bırakın turizmi geliştirmek, yaşamımız bile tehlikeye girebilir."

    Kuş Adası'nda araştırmalarını sürdüren Tsinghua Üniversitesi Biyoloji Fakültesi öğrencisi Zheng Liang, turizmin gelişmesiyle çevre koruma arasındaki ilişkiyi şöyle değerlendirdi:

    "Turizmin gelişmesi ve çevre koruma, birbirlerine destekleyen iki olgu olmalı. Çevreyi korumak için turizm faaliyetleri yasaklanmamalı, turizmin gelişmesi için de çevre feda edilmemeli. Bu ikisi arasında denge sağlanmalı."

    Qinghai Gölü Doğa Koruma Bölgesi İdaresi, insan faaliyetlerinin Qinghai Gölü'ndeki kuşların yaşam ortamını etkilememesini güvence altına almak için bir dizi önlem aldı. Doğa koruma bölgesinin merkezinde yer alan Kuş Adası'nda insan faaliyetlerinin ciddi biçimde kısıtlanması, bu önlemlerden biri.

    Yerli turistlerden Li Duhui, bu kısıtlamalar hakkındaki düşüncesini şöyle dile getirdi:

    "Uygulanan kısıtlamalar, insanların kuşların yaşamı üzerindeki etkisini asgariye indirerek, kuşların alışık olduğu ortamda üremesini sağlamayı amaçlıyor. Bunu anlayışla karşılıyor ve takdir ediyorum."