Dünyaca ünlü askeri strateji uzmanı Sun Wu, M.Ö. 6. yy'da yaşadı. Sun Wu tarafından yazılmış Sun-Zi'nin Savaş Sanatı (孙子兵法, Sun Zi Bing Fa) adlı kitap, eski Çin'in en büyük askerlik kuramı eseridir. Kısaca "Savaş Sanatı" olarak bilinen eser, dünyayı en çok etkilemiş ve tüm dünyaya yayılmış Çin klasiklerindendir.
Sun Wu, M.Ö. 551 yılında kral, prens ve derebeylerinin birbirleriyle savaştıkları İkbahar ve Sonbahar döneminde dünyaya gelmiştir. Sun Wu (孙武) daha çok Sunzi (孙子) ismiyle tanınmaktadır. (Zi, geleneksel Çin kültüründe, saygıdeğer kişilerin isimlerine eklenen bir unvan gibi kullanılırdı. Zi karakteri, İngilizce ve Türkçe çevirilerde "Efendi" veya eş anlamlı kelimelerle ifade edilmektedir.)
Qi devletinde yaşayan Sun Wu, 19 yaşında Çin'in doğu kesimindeki Wu devletine gelmiştir. Wu devletinin başkenti Suzhou'nun varoşunda kendini tamamen askerlik kitabının yazılmasına adamıştır. Sun Wu, daha sonra Wu devletinin veziri tarafından Kral Wu'ya tavsiye edilmiştir. Sun Wu, Kral Wu'ya, hazırladığı askerlik ilmine dair 13 yazıyı sunmuştur. Kral Wu, bunları okuduktan sonra, Sun Wu'nun yazılarına büyük övgüler yağdırmıştır. Kral Wu, Sun Wu'nun bu kuramı pratiğe uygulayıp uygulamadığını merak etmiş ve ondan, anlattığı askeri prensipler çerçevesinde, saray kızlarıyla talim yapmasını istemiştir.
Krala rağmen, cariyeleri öldürtüyor
Bazı tarihçilere göre, efsanevi yanı daha ağır basan bu olay, şöyle gerçekleşmiştir: Sun Wu, sağ ve sol olarak iki müfrezeye bölünen ve başlarına Kral Wu'nun en güzel ve en gözde iki cariyesinin müfreze başı olarak geçtiği 180 saray kızına talim yapmalarını emreder.
Sun Wu, talimin ana hatlarını ve amacını anlatır, gerekli hazırlıkları tamamlar ve davul çalarak talime başlama emrini verir. Emri ciddiye almayan saray kızları, birbirleriyle gülüşerek eğlenirler ve düzeni bozarlar. Sun Wu, tekrar tekrar ihtarda bulunur ama kızlarla ne kadar uğraşırsa uğraşsın, boşa kürek çekmiş olur. Kızları denetleyemeyip küplere binen Sun Wu, iki takım şefinin başlarını kestirtme kararı alır.
Sun Wu, eğer askerler emirlere uymuyorsa, bu askerin değil, komutanın hatasıdır, diye düşünür. Sun Wu'ya göre ayrıca, bir komutan bir kez göreve atandı mı, artık kral buna karşı çıksa bile görevini tamamlamalıdır.
Sun Wu'nun, iki en güzel, en gözde cariyesini öldüreceği haberini alan Kral Wu, Sun Wu'nun bu cariyelere yumuşak davranmasını ister, ancak Sun Wu'ya isteğini kabul ettiremez. Askeri disipline göre, iki gözde cariye, kafası kesilerek öldürülür ve Sun Wu, safların başında bulunan diğer iki cariyenin, şef olarak yerlerine geçerek talimi devam ettirmesini ister. Sun Wu, bir kere daha davul çalarak, talim emri verir. Cariyeler, bu defa birbirleriyle gülüşmeye ve oynaşmaya cesaret edemeyerek, sağa sola, öne arkaya dönme, ileriye geriye gitme, diz çökme, tırmanma, yuvarlanma, kalkma ve dövüş gibi bütün hareketleri tamamen kural ve talimatlara göre yaparlar. Tüm tertipler yerine getirilir. Sun Wu'nun tarzından hoşnut kalan Kral Wu'nun öfkesi geçer. Kral Wu, hatta onu general yapmaya karar verir.
Görevinden ayrılarak, kendini eserine adıyor
Sun Wu tarafından sıkı kurallarla ve disiplinli şekilde eğitilen ve askeri vasfı bir hayli yükseltilen Wu devletinin ordusunda düzen sağlanmıştır. Bundan sonraki yıllarda, iki kuşaktan Kral Wu, Sun Wu'nun yardımıyla diğer prenslik ve derebeyliklerle yaptıkları savaşlarda sürekli zafer kazanır. Generalliğe atanan Sun Wu, 30 bin kişilik ordusuyla Chu devletinin 200 bin kişilik ordusunu yenerek, diğer bütün devletleri korkutan bir isim olmuştur.
M.Ö. 482 yılında Kral Wu, diğer krallık ve prensliklere hâkim olmuştur. Sun Wu tarafından iyi eğitilmiş Wu ordusu ve saptanmış askeri strateji, Kral Wu'nun Çin çapında hâkimiyet kurmasına küçümsenmeyecek bir katkıda bulunmuştur.
Wu devletinin hâkimiyeti gün geçtikçe sağlamlaştırılırken, yavaş yavaş kendini beğenmeye başlayan Kral Wu, samimi sözlere değil, hainlerin kışkırtmalarına kulak vermeye başlamış. Bu gelişmeler üzerine, görevinden ayrılarak sessizce bir kenara çekilen Sun Wu, verdiği askeri eğitime ve biriktirdiği savaş tecrübelerine dayanarak, askeri strateji ve taktiklere ilişkin 13 yazısını mükemmelleştirerek tamamlamış.
13 bölüm ve 6 bin karakterden oluşan Sun-Zi'nin Savaş Sanatı (孙子兵法, Sun Zi Bing Fa) adlı askerlik ilmi kitabı, Sun Wu'nun eksiksiz askeri düşünce sistemini somutlaştırmış ve sonraki kuşaklar tarafından "dünyada ilk askerlik kitabı" ve "askerlik ilminin kanunu" olarak nitelenmiştir. Sun Wu'nun kitabında anlattığı stratejik ve felsefî düşünce, askeri, siyasi ve ekonomik alanlarda geniş kapsamlı şekilde uygulanmaktadır.
