Çinli Noel Baba'nın memleketinde

Harbin: Ateş ile buzun yarattığı kristal şehir

Noel Baba Köyü

    Bunun böyle olacağı, sıranın bir gün Noel Baba'ya da geleceği belliydi. Bundan 10 yıl sonra bütün dünya çocukları "Noel Baba Çinli'dir" derse kimse şaşırmasın.

    Çin, öncelikle ekonomi olmak üzere çeşitli alanlarda dünya birincisi. Birinci olmadığı konularda da başa güreşiyor. Bu gelişmenin ekonomi dışındaki alanlara yansıması elbette kaçınılmaz. Çin güçlendikçe, etkisi tabii ki kültür alanında da artacak, Bu etkinin kendini popüler kültürde hissettirmesi de doğal.

    Noel Baba olsun, başkası olsun, herkes iyi kabul gördüğü yere gider. Batı dünyasında sadece 24 Aralık'ta sahneye çıkan Noel Baba, kendi adına bir köy yapılınca haliyle yılın tamamını orada geçirir.

Noel Dünyası

    Evet, Çin'in Heilongjiang eyaletinde, ülkenin en kuzey noktasındayım. Mohe'dan yola çıkıp iki saati aşkın bir araba yolculuğuyla Beijicun köyüne geldik. Burada yaz gündünümünde 22 saat aydınlık olurken, kışın açık gecelerde Kuzey Işıkları da görülebiliyor.

    Kaldığımız otelin önünden bir yol geçiyor. Yolu aşıp seyrek ağaçlıklı bir araziden 30 metre yürüyünce Heilongjiang nehrinin kenarına geliyorsunuz. Eşyalarımı odaya bırakır bırakmaz bizim Amur diye bildiğimiz bu büyük nehrin kenarına gittim. İşte ilkokul coğrafya kitabında ilk okuduğumdan beri merak ettiğim o büyük nehir… Bembeyaz kar dünyasının içinde buz tutup donmuş, ama yine de bütün görkemi gözünüzün önüne seriliyor. Üzerinden yürüyüversem Rusya tarafına geçeceğim. Biraz ileride nehrin üzerinde paten kayanlar var. Paten kayanların hizasındaki açıklık alanda kardan ve buzdan heykeller yapılmış.

Buz ve kardan yapılmış heykeller

    Noel Baba için özel olarak yapılan köy buraya fazla uzak değil. Ülkemizde doğup bütün yaşamını Anadolu'da geçirmiş Aziz Nikola'nın Finlandiya, İsveç ve Norveç gibi ülkeler tarafından sahiplenilmesi ve aralarında bir rekabet konusu yapılması biz Türklere oldum olası tuhaf gelir. Buyurun işte şimdi sahneye Çin de çıktı. Aslında iyi oldu. Dünyanın en büyük ilkesiyle bakalım nasıl rekabet edecekler?

    Noel Baba adına yapılan köy fazla uzakta değil. Sabah köyde toplu düğün varmış. Biz yetişemedik. Çiftleri Noel Baba evlendirmiş. Babanın nikâh kıyma yetkisi olduğunu daha önce bilmiyordum. Ama olunca böyle olmalı. Noel Baba nasıl olurmuş, Kuzey Avrupalılar görsün. Gençleri evlendirirken göremedik, Ama dün gece hediye dağıtırken görmüştük Baba'yı.

    Çinliler iyi ettiler Noel Baba'yı buraya getirmekle. Nereden akıllarına geldi acaba? Öğleden sonra Heilongjiang eyaletinin bazı yetkilileriyle buluşuyoruz. Merak ettiklerimizi onlara soracağız. Heilongjiang Eyalet Hükümeti Sekreter Yardımcısı Yang Ai Wu başkanlığındaki yetkililer Çin Uluslararası Radyosu'nda görevli gazetecilerin sorularını yanıtlayacak.

    Gazeteciler merak ettiklerini soruyor. Yang sözlerine, içinde Noel Baba köyünü de barındıran Noel Dünyası'nın, kendi türünde Asya'daki ilk tesis olduğunu söyleyerek başlıyor. Bölgenin iklim özelliklerinden yararlanarak böyle bir tesis kurma fikri eyalet yönetimi içinde doğmuş. Buradaki kar kalitesi çok uygun olduğu ve kayak yapmaya elverişli yerler de olduğu için kış sporları merkezi haline getirilmek isteniyor. Altyapı tesisleri kış sporlarına zaten uygunmuş; ek yatırımla eksikler de tamamlanıyor.

    Heilongjiang'da 8 özel ekonomi geliştirme bölgesi varmış. Kar ve buz turizmi bölgesi de bunlardan biri. Eyalet hükümeti kış turizminin geliştirilmesi için büyük yatırımlar yapmış. Çünkü turizmin, eyaletin en önemli sektörlerinden biri olması amaçlanıyormuş.

    Heilongjiang eyaletinin iklim koşullarına bağlı bir özelliği var: Kış sporları şampiyonlarının büyük çoğunluğu buradan çıkıyor. Yang eyalet için "Dünya şampiyonlarının doğduğu yer" diyor. Çin, Kış Olimpiyat Oyunları düzenlemek için başvuruda bulunacakmış. Kabul edildiği takdirde oyunlar sadece Heilongjiang'da yapılabilir. O zaman karşılaşmaların önemlice bir bölümü Noel Dünyası'nda olacak.

    Bütün bu bilgileri, CRI mensubu gazetecilerin yönelttikleri sorulara Yang'ın verdiği karşılıkları bir araya getirerek aktarıyorum. Benim de merak ettiğim iki konu vardı. Birincisi, böylesi büyük yatırımlar yaparak hazırladıkları tesislerin tema figürü olarak neden bütün dünyada Batı ile özdeşleştirilen Noel Baba'yı seçmişlerdi? Ya bu fikir tutmazsa? Aziz Nikola Türkiye topraklarında doğduğu halde herkes onun yurdunu Kuzey Avrupa ülkelerinden biri sayıyor. Oysa Çin mitolojisinde bir Ocak Tanrısı var. O da, Geleneksel Çin Takvimine göre 24 Aralık'ta çocuklara hediyeler, şekerler, kekler dağıtan, çocukları sevindiren bir figür. Neden tema için o seçilmedi? Böylece Çin kültürünün dünyada daha fazla tanıtılmasına katkıda bulunulmaz mıydı?

    Yang Ocak Tanrısı'nı tanımama şaşırdı. Bu iyi bir fikir olabilirdi. Yararlanabilirlerdi. Hatta "Ocak Tanrısı ile Aziz Nikola'nın heykellerini yan yana yapalım, ikisi insanları sevindirmekte yarışsınlar" dedi. Ama ona göre, Noel Baba'nın seçilmesi yine isabetli olmuştu. Noel Baba'nın, Kuzey Kutbu'nda yaşadığı kabul edilebilirdi, ama burası da "Çin'in Kuzey Kutbu"ydu. O yüzden "Noel Baba kültürü" kullanılarak daha fazla turist getirilebilirdi. Zaten bu imajı yerleştirmek için Finlandiya'dan bir danışmanlık firmasıyla birlikte çalışıyorlarmış.

    Merak ettiğim ikinci konu da aslında bununla ilgiliydi. Finlandiya ve öteki kuzey ülkeleri Çin'in Noel Baba'yı sahiplenmesini, köyü de içinde olmak üzere Noel Dünyası kurup postane açmasını bir rekabet olarak görmez mi? Bu figürü neden Çin'e kaptırmak istesinler?

    Yang, "Biz, kazan-kazan ilkesine göre hareket ediyoruz. Rekabet değil işbirliği yapıyoruz" dedi ve ekledi: "Nitekim ilk Noel Baba'yı Finlandiya'dan getirttik."

Finlandiya'dan gelen Noel Baba Pekka

    Aslına bakılırsa, bu görüşmeye gelmeden önce Finlandiya'dan gelen Noel Baba'yla tesadüfen aynı lokantada yemek yediğimiz için karşılaşmıştık. Yanındakilerle İngilizce konuşan sarışın bir adamı görünce dikkatimizi çekti. O bize baktı, biz ona baktık ve konuşmaya başladık. Dün akşam gördüğümüz pamuk sakallı, koca göbekli adamdan çok farklı olmasına rağmen "Ben Noel Baba'yım" deyince kim olduğunu hemen anladık. Mesleki kıyafeti ve takılarının dışında ince uzun, yüzü tıraşlı bir adam olan Noel Baba'nın asıl adı Pekka idi. Aslında genç bir emekliymiş, ama şimdi Noel Baba işleriyle uğraşan bir danışmanlık firmasına bağlı olarak çalışıyormuş. İngilizce bilen bir Noel Baba olduğu için çeşitli ülkelerde Baba olarak görev yapmış. Firmanın en başarılı Noel Babalarından biri olduğu için üç aylığına Çin'e gönderilmiş.

    İngilizce bilen Noel Baba'nın, Çince bilen Noel Baba olmayı düşünüp düşünmediğini sordum.

    "Bu benim için büyük bir meydan okuma. Ama bunu da başaracağıma inanıyorum" dedi. Çin'e geleli daha çok az bir zaman olduğu halde şimdiden çocuklara söylenebilecek bazı cümleler ezberlemiş.

    Finlandiya, Laponya'nın kendi sınırları içinde olan bölümünün Noel Baba'nın yurdu olduğu konusunda iddialı. Finli Pekka, Çin'de Noel Baba olarak çalışmakla bu iddiayı zayıflatmıyor muydu?

    Zayıflatmıyormuş. Firması ona bu görevi vermiş, o da yapıyor.

    Aslında ne Yang, ne de Pekka söyledi, ama benim aklıma şöyle bir şey geldi: Geely firması Volvo'yu neden satın aldıysa, şimdi Heilongjiang'da Noel Baba'yı onun için istiyor. Herkesin tanıdığı, yerleşmiş bir marka… Ford firması Volvo'yu neden sattı ve İsveç'teki merkez neden onayladıysa, şimdi Finlandiyalı danışmanlık firması da Noel Baba figürünü Çin'e devretmeye ondan razı.

    Akşam olup da karanlık bastırınca Noel Baba köyünün açılışına gittik, postaneye girdik. Burada gördüklerimiz bize 10 yıl sonra bütün dünyada çocukların Çince konuşan Çinli Noel Baba'yı hiç yadırgamayacaklarını, hatta yurdunun "Çin'in Kuzey Kutbu" olduğunu sanacaklarını düşündürdü. Çinli Noel Baba için, burada yılda bir gün değil, yılın 365 günü sevenlerinin karşısında olabileceği tesisler yapılıyor. Buraya yerleşmesi ve Çinlileşmesi doğal sayılmalı.