Hanshi Bayramı, çok zaman önce Qingming Bayramı'na dahil edildi. Bu nedenle, Qingming Bayramı'nın gelenekleri arasında ateş yakmama, mezar ziyaretleri ve temizliğiyle ölüleri anma, kır gezisi, salıncak, top oynamak ve söğüt dalı dikmek gibi etkinlikler yer alır. Soğuk yemeklerin insan vücuduna zarar vermesini önlemek için insanlar bayramda çeşit çeşit spor etkinliği yapar. Bu nedenle bayramda yakınlarını kaybetmekten dolayı duyulan acı da var, kır gezisindeki gülüş de var.

Çin tarihinde soğuk yemek yemek, ateş yakmamak ve ataları anmak çok zaman önce bir gelenek haline gelmişti. Tang Hanedanı'ndan sonra Hanshi Bayramı'nın etkisi giderek azalırken, Qingming Bayramı'nda mezar ziyaretleriyle ataları anmak ise geleneklerin başına geldi. Tang Hanedanı'nda şair Bai Juyi ve Song Hanedanı'nda şair Gao Juqing, Qingming Bayramı'ndaki ataları anma törenlerini konu almıştı. Bugün bile insanlar bayram öncesinde ve bayramda yakınlarının mezarlarına giderek anma geleneğini sürdürüyor: Ziyarette mezardaki otlar temizlenir, ataları öbür dünyada aç ve parasız kalmasın diye, mezar önüne yiyecekler konur, sahte paralar yakılır, çiçekler bırakılır...

Qingming Bayramı, havanın ısındığı günlere rastlar. Bu nedenle Çinliler bayram gününde ailece kır gezisi yapar, eve dönerken yeni filizlenen söğüt dallarıyla yapılan şapkaları başlarına takarlar. Böylece tüm kış mevsiminde yüreklerinde biriken olumsuz etkileri atarlar. Bu tür kır gezileri "Bahar Gezisi" olarak da bilinir, tarihte ise "Baharı Ziyaret" veya "Baharı Arama" diyerek adlandırılırdı. Bu ifadelere göre, insanlar kırlara gidip bahar manzarasından keyif alır.

Qingming Bayramı'ndan önce hava artık ısınmaya başlar, bu nedenle kır gezisi bayram gelenekleri arasında önemli bir yer tutar. Eskiden kadınlar normal günlerde evden pek dışarıya çıkmazdı. Qingming Bayramı ise kadınlar için bir fırsat olurdu. Bu nedenle bayramda kadınlar mümkün olduğu kadarıyla kendilerini eğlendirirdi. Bunun bir kanıtı olarak, halk arasında "Kadınların Qingming Bayramı, erkeklerin Bahar Bayramı" söylentisi çok yaygındı.

Qingming Sezonu, söğütlerin filizlenip yeşillendiği zaman dilimidir. Halk arasında söğüt dalı kırıp saç süsü olarak başa takmak ve söğüt filizi dikmek geleneği var. İnsanlar kır gezilerinde birkaç söğüt dalı kırıp ellerinde tutar veya söğüt dallarından şapka örüp başlarına takar ya da evlerine götürüp kapının üst sövesine veya saçaklara takarlar. Halk arasında "Qingming'de söğüt dalı takmayan, erken yaşta kocar" ve "Qingming'de söğüt dalı takmayan, öldükten sonra sarı köpeğe dönüşür" gibi atasözleri, Qingming Sezonu'nda söğüt dalını başa takmanın eskiden çok yaygın bir gelenek olduğunu gösteriyor. Söğüt dallarının kötülüklerden koruma işlevi olduğu da savunulur. Yani başa söğüt dalı takmak, sadece moda bir süs değil, aynı zamanda uğur dileği de taşıyor.

Söğüt dalı dikme geleneği yine Jiezi Tui'yle ilgili. Jiezi Tui ve annesi yangında bir söğüt ağacını kucaklayarak, diri diri yakılmış. O söğüt ağacı bir süre sonra tekrar hayata dönmüş. Jin kralı ise bu ağaca Qingming Söğüdü ismini vermiş, hem de başına söğüt dallarıyla örülmüş bir şapka takmış. Bu hareket daha sonra halk arasında yayılmış.

Qingming Bayramı'nda ataları anmak, kır gezisi yapmak ve söğüt dalı dikmek gibi gelenekler dışındaki bazı uygulamalar da sırf eğlence niteliği taşıyor. Örneğin uçurtma uçurma ve salıncakta sallanma.

Uçurtma uçurma, Qingming Bayramı'nda en sevilen etkinliklerden biridir. Eskiden insanlar, uçurtma üzerine bir hastanın durumunu yazıp veya çizip uçurduktan ve yükseklere ulaştırdıktan sonra ipi keserlerse hastalığın de uçurtmayla birlikte uçup gideceğine inanırlarmış. Zamanla uçurtma uçurma, Qingming Bayramı'nın yaygın eğlencelerinden biri oldu.

Salıncakta sallanmak, Güney ve Kuzey Hanedanları'nda oldukça yaygın bir eğlence türüymüş. Yuan, Ming ve Qing Hanedanları'nda Qingming Bayramı, aynı zamanda Salıncak Bayramı olarak da isimlendirilirdi. Sarayda bile, imparatoriçe ve cariyelerin eğlenmeleri için salıncaklar kurulurmuş.

Bugün her park ve lunaparkta salıncaklar görülür.

"Söğüt vurma" anlamına gelen Sheliu, bugün artık pek rastlanmayan bir okçuluk yarışması. Ming Hanedanı'ndaki kayıtlara göre, güvercinler önce su kabakları içine konur, sonra söğüt ağacına asılırmış. Okçular bir su kabağını okla vurmaya çalışır ve su kabağı içindeki güvercinin çıkıp göğe uçmasını sağlarmış. Güvercinlerin uçtuğu yükseklikler yarışmacıların sıralarını belirlermiş...

Çin tarihinde değişik hanedanlarda yukarıdakilerden başka horoz dövüşü ve halat çekme oyunu gibi gelenekler de vardı.

*

İnsanoğlu nereden geliyor, nereye gidiyor?

Bu insanların ebedi bir sorusudur. Atasının mezarı önünde insanın aklına hep bu soru gelir. Qingming Bayramı, yaşam ile ölüm arasında bağlantı kuran, Çin milletinin hayat felsefesini yansıtan geleneksel bayramlardan biri olarak niteleniyor. Çin geleneksel kültüründe büyük bir etkisi olan Konfüçyüs düşüncesi, herkesin dünyayla bağlantı kurmasını teşvik ediyor. Konfüçyüs'e göre, insanların öbür dünyadan bir beklentisi varsa, bu dünyayı iyi şekilde yönetmeli. Yani cennete gitmek isteyen biri, önce bu dünyada kendisini geliştirip ailesini iyi idare etmeli, sonra devletine ve tüm dünyaya katkı yapmalı, kendisi ile dünya arasında uyum sağlamalı.

Maddi hayat sınırlı ve kalıcı olmazken, manevi hayat sınırsız ve ebedidir. Sınırlı gerçek dünya ile sınırsız sanal dünya arasında bir tür manevi temas platformu olmalı. Qingming Bayramı'ndaki törenler ve etkinlikler işte böyle bir platform sağlıyor.

Mezar ziyaretinde bulunan bir insan, yaşayanların ve ölenlerin iki dünyada birbirlerinden ayrı düşmesinden dolayı acı hisseder, onu doğurup büyütene minnet duyar, aynı zamanda hayatta hızlı hızlı attığı adımlarına bir ara verip hayatın değerini ve anlamını düşünür. Böylece ruhu sarsılıp temizlenir.

Bugün çok sayıda Çinli, ne cehennem olduğuna, ne de sahte paralar yakıldıktan sonra öbür dünyada ataları tarafından kullanılacağına inanıyor. Bu insanlar, sahte para ve yiyecekler yerine çiçekler sunup, ölen atalarına duydukları özlemi ifade ederler. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerle son yıllarda internette sanal mezarlıklar ortaya çıktı. İnsanlar sanal mezarlıklarda ataları ve ölen yakınları için bir mezar "alabilir", Qingming Bayramı'nda internette sanal ortamda çelenk koyabilir, şarkı söyletebilir, anma metni bırakabilir. Bu uygulama, insanların manevi ihtiyacını karşıladığı, ayrıca uzay çağını aşarak anılan insanların ruhunu yaşattığı için giderek daha çok sayıda insan tarafından benimsendi.

Bir başka anma yöntemi olarak, ölen insanın cesedi yakılır, külleri bir ağacın dibine gömülür veya denize dökülür. Cesedin külü denize dökülünce, mezarlığa ihtiyaç da kalmaz, zaten yetersiz olan ekim alanları da etkilenmez.

Bugün çok sayıda aile, anıt mezar yaptırmak yerine, atalarının fotoğrafını duvara asarak özlem ve saygısını gösterir.

Çin milletinin aile birliği duygusu, atalara saygı konusundaki yaklaşımı, minnettarlık psikolojisi ve doğa ile insan arasında eşgüdüm düşüncesi, Qingming Bayramı'nda kapsamlı şekilde yansıtılır. Anılan kişiler arasında aile büyükleri ve milletin atalarının yanı sıra, devrim şehitleri, milli kahramanlar, seçkin tarihi isimler de dahil edildi. Bu kişiler bayramda minnet duygusuyla anılır.

*