Kırgız halkının kahramanlık destanı

    Manas Destanı, Kırgızların kahramanlık destanıdır. Tibetlilerin "Kral Gisar Destanı" ve Moğolların "Cangır Destanı"ndan farklı olarak, "Manas Destanı"nda tek bir kahraman değil, bir ailenin sekiz kuşağı anlatılıyor.

    Kırgız etnik grubu, Çin'de en uzun geçmişe sahip ve en eski azınlık etnik gruplardan biri ve günümüzde Çin'in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde toplu halde yaşıyorlar. Manas Destanı, 9. ve 10. yüzyıllar arasındaki dönemde ortaya çıkmış ve daha sonra Kırgızların halk ozanları tarafından dilden dile aktarılıp bugüne kadar süre gelmiş ve sürekli zenginleştirilmiştir.

  Muttalip Amca

    Kırgızlar, Manas Destanı'nın Tanrı tarafından öğretildiğine, destanı seslendiren halk ozanlarının genellikle gece gördüğü bir rüyadan sonra aniden milyonlarca mısrayı ezberleyebilir hale geldiğine inanırlar. Nitekim Yusuf Mamay da destanı rüyalarında ezberlediğini anlatır.

    Yusuf Mamay'ın 69 yaşındaki öğrencisi, bu kadar uzun bir destanı ezberleyebilmesinin sırrını şöyle anlatıyor:

    "Manas bizim tarihimiz, ruhumuzdur. Tarihten beri atamız Manas seslendirmeye başlamıştı. Yeni nesillerimiz de Manas seslendirmeye devam ediyorlar. Bu nedenle destanı ezberlemekte hiç sorun olmadı. Çünkü atalarımız tarafından dilden dile aktarılıp hatırlıyoruz. Bu doğal bir güçtür."

    Muttalip Amca'ya, destanı aralıksız ne kadar süre okuyabileceğini soruyoruz:

   "Gençliğimde 24 saat aralıksız okuyabilirdim. Artık yaşlandım, sadece 1 saat boyunca okuyabiliyorum. Bir saat sonunda biraz dinlenip devam edebiliyorum." 

Mehmet Cuma'nın el yazası

"Türkiye'den buraya gelen dostlarımıza çok teşekkür ederiz, umarım sık sık gelirsiniz. Biz kırgızlar olarak, Türk milletine selam gönderiyoruz." Mehmet Cuma

Cesaret ve zekanın sembolü    

    Manas, Kırgızların efsanevi kahramanı ve lideri, aynı zamanda güç, cesaret ve zekanın sembolüdür. Manas Destanı'nda, Manas ailesinin sekiz kuşağının Kırgız halkına liderlik ederek başka milliyetlerin saldırılarına ve eziyetlerine karşı özgürlük ve mutluluk uğruna verdikleri çetin mücadeleler anlatılır. Manas Destanı, sekiz kahramanın her birinin ismini taşıyan toplam sekiz bölümden oluşuyor. "Manas", "Semetey" "Seytek", "Hanaym", "Seyt", "Asılbeç ve Bikbeç", "Somblek", "Çaktay" adı verilen bu sekiz bölüm, bir yandan birbirlerinden bağımsız olarak birer kahramanın hikayesini anlatır, diğer yandan da birbirinin devamı olarak bir bütün oluşturur. 210 binden fazla dizeden oluşan destan, toplam 20 milyon kelime içeriyor. Birleşmiş Milletler, 1995 yılını "Uluslararası Manas Yılı" olarak ilan etmişti.