*

Yuanxiao Bayramı'yla ilgili olarak, halk arasında birkaç ilginç hikâye var.

Uzun zaman önce, dünyada çeşit çeşit vahşi hayvan varmış. Bu vahşi hayvanlar her gün insanlara ve evcil hayvanlara zarar verirmiş. Bu nedenle insanlar toplu halde vahşi hayvanları avlamaya başlamış. Bir gün gökten kutsal bir kuş yolunu kaybedince dünyaya inmiş ve kazayla öldürülmüş. Gök Tanrısı bunu öğrenince çok kızmış ve gökteki askerlerin 1. ayın 15. gününde dünyaya inip yangın çıkarması ve insanlarla hayvanları tümüyle ateşe vermesi için emir vermiş. Gök Tanrısı'nın kızlarından biri iyi kalpli bir prensesmiş. Dünyadaki masum insanların canlarının tehlikede olacağını düşününce çok üzülen prenses, gizlice dünyaya gelmiş ve insanlara haber vermiş. Dünyadaki insanlar haberi duyunca çok şaşırmış ve ne yapacaklarını bilememişler. Bir süre sonra yaşlı bir dede bir çare bulmuş: "1. ayın 14., 15. ve 16. günlerinde her aile evde fenerler asacak, patlangaçları patlatacak, havai fişekleri fırlatacak. Böylece Gök Tanrısı insanların yakılarak öldüğünü zannedecek."

Yaşlı dedenin çaresini haklı bulan tüm insanlar evlerine dönüp, hazırlıklara başlamış. Birinci ayın 15. gününe gelince Gök Tanrısı gökten aşağıya, dünyaya bakmış ve dünyada kırmızı ışıklar görmüş, gürültüler duymuş. Üst üste 3 gece aynı şeyleri görmüş ve duymuş. İnsanların öldüğünü zanneden Gök Tanrısı çok memnun olmuş ve bir daha sormamış. Böylece insanların can ve mal güvenliği korunmuş. Bu olayı ve başarısını anmak için insanlar, her 1. ayın 15. gününde fenerleri asmaya, havai fişekleri patlatmaya başlamış.

*

Yuanxiao Bayramı'yla ilgili bir diğer hikâye, Han Hanedanı imparatorlarından Wendi ile ilgili.

Han Hanedanı'nın kurucusu Liu Bang öldükten sonra oğullarından Liu Ying tahta geçerek Huidi dönemini başlattı. Huidi korkak ve endişeli birisiymiş. Bu nedenle devletin yönetimi yavaş yavaş annesi Lü'ye geçmiş. Huidi hastalanıp öldükten sonra annesi tüm hâkimiyeti ele geçirmiş. Liu ailesi ve onlara sadık kalan yetkililer bu duruma çok öfkelenmiş. Ancak Lü'nün vahşi misillemesinden korktukları için, kimse bir şey demeye cesaret edememiş.

Lü de hastalanıp öldükten sonra, bu defa da devletin önemli görevlerinde bulunan Lü ailesinin fertleri korkmaya başlamış. Lü'ler general Lü Lu'nun evinde gizlice toplanıp isyana girişerek Liu ailesinin kurduğu Han Hanedanı'nı tamamen elde etmenin yollarını tartışmışlar.

Kral Liu Nang, gizli toplantı haberini duyan duyunca, müdahale etmeye karar vermiş. Liu Nang, Liu Bang'ın Han Hanedanı'nı kurmasına yardım eden generallerle birlikte tuzak kurarak Lü Lu'yu öldürmüş.

Lü ailesinin isyan komplosu bastırıldıktan sonra Liu Bang'ın ikinci oğlu Liu Hen tahta geçirildi. Wendi olarak bilinen Liu Hen, huzur zor kazanıldığı için, 1. ayın 15. gününü halkla birlikte eğlenme günü olarak belirledi. O günde başkentteki her aile fener asar, havai fişekler patlatırmış. Bundan sonra 1. ayın 15. günü, tüm Çinlilerin birlikte eğlendiği bir bayram haline geldi.

*

Bir başka hikâye ise, Yuanxiao Bayramı'nda Yuanxiao yenmesiyle ilgili.

Han Hanedanı imparatorlarından Wudi'nin gözdesi olan bir nazır var, ismi Dongfang Su. Dongfang Su, iyi kalpli ve ilginç birisiymiş. Bir kış kar yağmış, kar yağışı birkaç gün sürmüş. Dongfang Su Wudi'ye erik çiçeği getirmek için imparatorun özel bahçesine girmiş. Bahçenin kapısından girer girmez gözyaşları içindeki bir hizmetçi kızın kendisini kuyuğa atmak üzere olduğunu görmüş. Dongfang Su hemen kıza yaklaşmış ve hayatını kurtardıktan sonra intihar nedenini sormuş. Hizmetçi kızın ismi Yuanxiao'ymuş, evinde anne babası ile bir kız kardeşi varmış. Yuanxiao saraya girdikten sonra ailesiyle bir daha buluşamamış. Her Bahar Bayramı yaklaşınca Yuanxiao her zamankinden daha çok ailesini özlermiş ve anne babasına saygısını gösteremediği için yaşamının anlamı kalmadığını hissetmiş, bu nedenle intihar etmeye karar vermiş. Dongfang Su Yuanxiao'nun sözleri üzerine ona acımış ve kıza ailesiyle buluşturacağı sözünü vermiş.

Bir gün, Dongfang Su saraydan çıkmış ve başkent Chang'an'daki sokakta bir kehanet masası kurmuş. Dongfang Su, gelen herkese aynı cevabı vermiş: "1. ayın 16. gününde alevleneceksin". Bir süre sonra başkent Chang'an'da kaos baş göstermiş. İnsanlar, felaketi savmanın yolunu sorunca, Dongfang Su, "1. ayın 13. gecesi, Ateş Tanrısı dünyaya kırmızı elbise giyen bir peri kızı gönderecek. Peri kızı, Chang'an'ı ateşe verecek habercidir. Şimdi size bir kehanet sözü yazdım. Siz de imparatora gösterip bir çare buldurabilirsiniz." Sözünü bitirir bitirmez Dongfang Su kırmızı bir kağıt bırakıp gitmiş. Halk da hemen kağıdı imparatora göndermiş.

Wudi kağıdı açıp okumuş. Kağıtta "Chang'an bir felâketle karşı karşıya bulunacaktır. İmparatorluk sarayında yangın çıkacaktır. Yangın 1. ayın 15. gününde gökten gelecektir. Alevler tüm gece sürecektir." Bu kehanet üzerine şok olan Wudi hemen akıllı nazırı Dongfang Su'yu çağırmış. Dongfang Su, imparator önünde uzun uzun düşünüyor gibi yaptıktan sonra konuşmuş: "Söylentiye göre, Ateş Tanrısı en çok Tangyuan yemeyi seviyor. Saraydaki Yuanxiao sık sık size Tangyuan yapardı, değil mi? O zaman 1. ayın 15. gününün gecesinde Yuanxiao'ya Tangyuan yaptırın. Ayrıca başkentteki her ailenin de Tangyuan yapması ve tütsü yaparak Ateş Tanrısı'na tapmaları için emir verin. Bir de herkesin o gece fenerler asması, patlangaç ve havai fişekler patlamasını da emredin. Böylece tüm kentte sanki büyük bir yangın çıkmış olacak, Gök Tanrısı da aldatılacaktir. Ha, bir de başkent dışındaki halkın da kente girerek fenerleri seyretmesini emredin. Böylece felaketten korunacağız." Wudi bu çareyi çok beğenmiş ve Dongfang Su'nun dediği emirleri vermiş.

Birinci ayın 15. gününde başkent Chang'an'daki her yer fenerler ve renkli kurdelelerle süslü, insanlar sokaklarda omuz omuza dolaşıyor, tüm kent çok kalabalık oluyor. Hizmetçi kız Yuanxiao'nun anne babası da kız kardeşiyle birlikte kente gelmiş. Üç kişi Yuanxiao ismi yazılı feneri görünce çok sevinmiş ve "Yuanxiao, Yuanxiao" diye bağırmış. Yuanxiao duymuş ve anne babasıyla nihayet buluşabilmiş.

Neşeli ve gürültülü bir geceden sonra başkent Chang'an'a gerçekten herhangi kötü bir şey olmamış. Buna çok sevinen Wudi, bundan sonra her 1. ayın 15. gününde Ateş Tanrısı'na Tangyuan adanması, fenerler asılması ve havai fişekler patlatılması için emir vermiş. Saraydaki hizmetçi kız Yuanxiao'nun yaptığı Tangyuan en güzeli olduğu için, Tangyuan'a Yuanxiao ismi konmuş, 1. ayın 15. günü de Yuanxiao Bayramı olarak adlandırılmış.