CRI Hakkında | Eski Versiyonumuz
"Türkler Xinjiang'a gelip, durumu bizzat görsünler"
  2015-08-04 15:49:12  cri

74 yaşındaki Ma Dehai, kapıda "Selamünaleyküm" diyerek bizi karşıladıktan sonra, mütebessim ve kendi kendine konuşur gibi şöyle diyordu: "Bu yaşıma geldim, evimin kapısından içeri ilk kez bir yabancı giriyor."

Geçtiğimiz Ramazan ayı içerisinde Xinjiang'a yaptığımız ziyarette, ağırlıklı olarak halkın günlük yaşamına odaklanmaya çalıştık.

Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde 20 milyon civarında kişi yaşıyor. Bu nüfusun 13 milyondan fazlası ise Müslüman. Bunlar arasında Uygurlar, Kazaklar ve Huiler bulunuyor.

Bölgeye ziyaretimiz esnasında Fukang kentine bağlı köylerde halkın günlük yaşamını gözlemlemek üzere bazı evleri ziyaret ettik.

Ma Dehai, bizi müstakil, küçük ve mütevazı evinin kapısında karşıladı. "Selamünaleyküm" diyerek tek tek elimizi sıktı, aynı esnada mütebessim ve kendi kendine konuşur gibi bir hâlde, "Bu yaşıma geldim, evimin kapısından içeri ilk kez bir yabancı giriyor" diyordu.

"12 yaşımdan beri oruç tutuyorum"

Ma Dehai, Arapça isminin Lütfi olduğunu söylüyor. 74 yaşındaki Ma'nın eşinin ismi ise Ayşe. Ma Amca'nın 3 oğlu ve 2 torunu var.

Aynı zamanda, hacı olduğunu söylüyor Ma Amca, gururla… Hacca 2006 yılının aralık ayında gitmiş.

Bir gazeteci olarak, farklı kesimlerden kişilerle görüşürken, herkesin mikrofonla veya kamerayla ilişkisinin farklı olduğunu gözlemliyorsunuz. Kişisel sohbetiniz esnasında bülbül gibi şakıyan birçok kişi, kayda girdiğiniz anda birden takılıveriyor. Bazen onlarca öğrencinin karşısında her gün ders anlatan bir üniversite hocasına mikrofon uzatıyor, tek cümle cevap alamıyorsunuz; bazen ise sokakta rastladığınız eğitimsiz birinden akıcı bir dille çarpıcı yorumlar dinliyorsunuz.

Ma Amca da karşısında oturan ekibimize ve mikrofonlarımıza aldırmadan, etkileyici bir doğallıkla konuşuyor.

Ramazan ayını nasıl geçirdiğini soruyoruz Ma Amca'ya, o da orucunu nasıl tuttuğunu, her sabah 3'te uyandığını, 4.30'da camiye gittiğini, kısacası günlük yaşamını uzun uzun anlatıyor. 12 yaşından beri oruç ibadetini yerine getirdiğini söyleyen Ma Amca, Xinjiang'da 40'ları gören hava sıcaklığının da kendisini etkilemediğini dile getiriyor.

Ramazan, Huiler için "büyük bayram"

Ma Amca, Fukang'a bağlı Uygur köyünde doğmuş ve burada büyümüş. Gençliğinde tarımla uğraşıyor, mısır ve pirinç yetiştiriyormuş. Ayrıca, 30 yıl boyunca köyün muhtarlığını yapmış.

Daha sonra, tarlalarını kooperatife devretmiş. Bunun karşılığında, devletten yılda 8 bin yuanın üzerinde para aldığını söylüyor.

Yaşına rağmen çok dinç görünüyor Ma Dehai. Kendisine sorduğumuzda da çok sağlıklı olduğunu dile getiriyor.

Xinjiang ve Çin'in diğer bölgelerindeki Müslümanlar için Türkiye'de olmayan bir ayrımdan bahsediliyor. Buna göre, Müslümanların iki bayramı büyük ve küçük olarak ikiye ayrılıyor. Büyük bayramın, Uygurlara göre Kurban Bayramı, Huilere göre ise Ramazan Bayramı olduğu söyleniyor.

Biz de kendisi Hui olan Ma Amca'ya bayram hazırlıklarını soruyoruz. Hâlinden çok memnun bir şekilde "Şimdiki hayatımız o kadar güzel ki artık bayramlar için özel hazırlık yapmamıza gerek yok" diyor. Sanzi gibi geleneksel bayram yiyecekleri hazırladıklarını, evde et pişirdiklerini söylüyor.

"Sen gazetecisin, anlat onlara…"

Xinjiang'da bu yıl arife günü cumaya denk geldi. Ma Amca, cuma namazlarının kalabalık olduğunu, arife günü nedeniyle caminin bu yıl daha da dolacağını belirtiyor.

Xinjiang'ın bir köyünde yaşayan Müslüman bir sakin olarak Ma Dehai'nin bayramda ne yaptığını öğrenmek için biraz daha ayrıntılı anlatmasını rica ediyoruz. Bizi kırmıyor, önce namaza gidip hocayı dinleyeceğini, ardından dostlarla komşularla bayramlaşacağını söylüyor. Anlatırken gözlerinin parladığı kısım ise elbette çocuklarının ve torunlarının kendisini ziyarete gelecek olması oluyor.

Ma Dehai ile sohbetimizin sonuna yaklaşıyoruz. Ben daha konuyu açmadan, dizime vurarak konuşmaya başlıyor. Camın kenarındaki radyoyu eliyle işaret ediyor ve şöyle söylüyor:

"Ben, her gün radyodan haberleri dinliyorum. Türkiye'de Çin'de Ramazan ayında Xinjiang'da dini ibadetlerin yasaklandığını, oruç tutmanın yasaklandığını söyleyen haberler yayımlandığını duydum. Onlar, kesinlikle buraya, Çin'e gelmedi. Sen gazetecisin, onlara tanık olduklarını anlat. Çin'in politikalarından bahset. Yasa dışı göçmenler Türkiye'den geçerek Suriye gibi ülkelere kaçtı. Çin, açık bir ülkedir. Türkler Çin'e gelsinler, burada cemaatin nasıl oruç tuttuğunu, namaz kıldığını görsünler."

Bayram âdetleri farklı değil

Hui Müslüman Ma Dehai'nin ardından aynı köyde bulunan Uygur bir ailenin evine gidiyoruz.

Ev sahibi Uygur genç ile oturup sohbete başlıyoruz. 32 yaşındaki Murat Erkin, iki çocuk sahibi. İkinci çocukları henüz çok küçük olduğu için eşinin şu an çalışmadığını, çocuk baktığını söylüyor.

Büyük çocuğu, yani henüz 4 yaşındaki kızı Dilare ise arada bir çekingen bir hâlde yanımıza geliyor, fakat genelde utanıp konuşmuyor.

Bölgedeki bir petrol işletmesinde çalışan Murat Erkin, ortaokulu bitirdikten sonra iş hayatına atılmış. Şu an eşine, çocuklarına ve de annesine bakıyor.

Murat Erkin'in şoförlükle geçinen kardeşi de evlenmiş ve bir oğlu varmış.

Ramazan ayında neler yaptığını soruyoruz. Çalıştığı için oruç tutamadığını, fakat namazını aksatmadığını dile getiriyor. Oruç tutan eşine hafta sonları eşlik etmeye çalıştığını ekliyor.

Sordukça, bölgedeki Uygurların bayram âdetlerinin, hem daha evvel bahsettiğimiz Hui Ma Amca'dan, hem de Türkiye'deki Müslümanlardan pek farklı olmadığını görüyoruz. Genç Uygur, bu âdetleri bayram namazının ardından eş dostla cami avlusunda bayramlaşma, ardından mezarlık ziyareti, sonra da akrabalar ve arkadaşlarla görüşme, diyerek sıralıyor.

Aylık 3500 yuan, yani yaklaşık 1600 TL maaş aldığını söyleyen Murat Erkin, bayram sofralarının her geçen yıl daha zenginleştiğini dile getiriyor.

Xinjiang'daki Fukang kentine bağlı Uygur köyünde Ramazan ayı için özel etkinlikler yapıldığını öğreniyoruz. Maalesef görme şansımız olmuyor. Ancak ziyaret ettiğimiz bir caminin avlusunda, Urumçi ve Kaşgar'da da olduğu gibi, halka iftar yemeği verilen masaların hazırlandığını, koskoca kazanlar içinde enfes Uygur pilavının pişirildiğini görüyoruz.

İlgili Haberler
Yorumunuzu Gönderin
Çin-Türkiye ilişkilerinde yeni kilometre taşı
Çin-Türkiye ekonomik ilişkilerinde yeni bir dönem başlıyor. Türk Lirası, Çin finans dünyasına ayak bastı.
Çinli kulüpler büyük transferlerine devam ediyor

Chelsea'nin yıldız orta saha oyuncusu Oscar, 60 milyon avroya Çin'e gelmeye hazırlanıyor. Peki Çinli kulüpler yabancı futbolcular için ne kadar para ödüyor? Bu sorunun cevabı ve haftanın ekonomi gündemine genel bir bakış için Ekodiyalog'a kulak verin.

Diğerler>>
Çin'de 2016'da neler konuşuldu? (1) (Çin Mahallesi)
Çin'de 2016 yılında gündemde neler vardı? Çinlilerin en çok dikkatini çeken gelişmeler nelerdi? Çin Mahallesi'nin sakinleri, 2016'yı nasıl geçirdi?
Çin'in 5. büyük icadı 24 Sezon nedir? (Çin Mahallesi)
Çinlilerin günlük hayatına yön veren bir takvim sistemi olan 24 Sezon'a kâğıt, pusula, matbaa ve baruttan sonra Çin'in 5. büyük icadı diyenler de var. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alınan 24 Sezon, bir kez daha gündemde.
Diğer>>
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (07-01-2015)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (19-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (05-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (08-10-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (24-09-2014)
Diğer>>
Anket
Soru-Yanıt
  • Nükleer Güvenlik Zirvesi'nde Çin'in gücü ortaya kondu

  • Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 31 Mart-1 Nisan günlerinde ABD'nin başkenti Washington'da düzenlenen ve dünyanın odaklandığı Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne katıldı.
    Diğer>>
    İzleyici Postası
  • Koyun yılınız kutlu olsun (Pınar Koçak)

  • Koyun Yılının en güzel müjdeler, en güzel sürprizlerle kapınızı çalması dileğiyle...
  • Çin kadınlarına (Ali Güler)

  • Düşlerimde gelir bir güzel bana, alır götürür beni uzak bir diyara...

    Diğer>>
    Linkler
    © China Radio International.CRI. All Rights Reserved.
    16A Shijingshan Road, Beijing, China