CRI Hakkında | Eski Versiyonumuz
 Dilde geleneğe dönüş
  2015-03-09 19:43:20  cri

Türkiye'de ve Çin'de son günlerde benzer bir tartışma yaşanıyor: Dilde geleneğe dönüş.

Türkiye'de Osmanlı dönemi Türkçesinin okullarda zorunlu ders olarak okutulması çok konuşulan bir konu haline geldi. Hükümet, gençlerin kendi gelenekleriyle irtibatını sağlamak adına zorunlu Osmanlıca derslerini savunurken, muhalefet bunun popülist bir söylem olduğunu, gerekli teknik hazırlıkların henüz oluşmadığını iddia ediyor.

Çin'de "İki Toplantı" (Liang Hui) olarak bilinen Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı ve Çin Ulusal Halk Meclisi yıllık toplantıları devam ederken, çok sayıda ünlü ismin de yer aldığı Danışma Konferansı'nda gündeme getirilen öneriler, toplumun büyük ilgisini çekiyor.

Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Üyesi, ünlü yönetmen Feng Xiaogang, son toplantıda, okullarda geleneksel Çince karakterlerin öğretilmesinin kültürel önemini gündeme getirdi ve öğretmenlere şu tavsiyede bulundu: "Atalarımızın bilgeliğini yansıtan bu karakterleri çocuklarımıza öğretiniz!"

Feng Xiaogang, önerisini ortaya koyarken iki örnek verdi: Yakınlık anlamındaki 亲 (qin) ve aşk anlamındaki 爱 (ai).

Bu iki karakterin geleneksel yazımlarına baktığımızda, karakterin bazı bileşenlerinin kaldırıldığını görüyoruz. Qin karakteri, eski Çincede 親 şeklinde yazılıyor ve karakterin kaldırılan parçası jian (見) görmek/görüşmek anlamına geliyor. Aşk anlamındaki ai karakteri basitleştirilirken kaldırılan bileşen ise daha dramatik, kalp anlamındaki xin (心). Kaldırılan bileşenleri eklersek bu iki karakterin yazımları şöyle oluyor: 親 ve 愛.

Gözden ırak olan, gönülden de ırak olur...

Geleneksel karakterler, geleneksel değerleri de yansıtıyor: Biriyle yakın olmak demek, onunla görüşmek demek! Aşık olmak demek, bir yüreğe sahip olmak demek! Basitleştirilen karakterlerse, yakınlıkta görüşmeyi, aşkta kalbi ortadan kaldırıyor...

Çince, yüzlerce yıl geleneksel formuyla yazıldı. Elbette bu geleneksel form da zaman içinde çeşitli değişimlere uğradı. 1935 yılında, Çin Eğitim Bakanlığı, basitleştirilen ilk grup karakterleri açıkladı, toplamda 324 karakter basitleştirilmişti, ancak bu uygulama 1950'li yıllara kadar ülke çapında yaygınlaşmadı.

Yönetmen Feng Xiaogang, ilk etapta özel anlam taşıyan yaklaşık 200 geleneksel karakterin ders kitaplarında yer almasını öneriyor. Böylece çocuklar üzerinde baskı oluşturmadan, geleneksel karakterlere aşinalık yaratmak isteniyor. Feng, Çinli gençlerin bu şekilde kendi kültürlerinin özünü anlayabilecekleri görüşünde.

Çinli gençler eski kitabeleri okuyabilir mi?

Eski Türkçe öğretme tartışmalarının popüler argümanlarından biri "mezar taşı okuma" konusu. Zorunlu ders önerisini savunanlar, "dedelerimizin mezar taşını bile okuyamıyoruz" diyor.

Elbette mezar taşı burada bir simge, geçmişle olan "canlı" bir irtibatın simgesi. Çinlilerin mezar taşı okuma konusunda işleri Türklere göre daha kolay, çünkü geleneksel yazım da olsa aynı Çince karakterler kullanılıyor, alfabe değişimi söz konusu değil. Üniversite tahsili almış herhangi bir Çinli gencin, eski imparatorların mezarlarında, saraylarda dikili kitabeleri genel olarak anlaması güç değil. Sadece, aynı karakteri kitabedeki şekliyle çizmediği için, karakterin bileşenlerini ve o bileşenle ilişkili anlam nüanslarını kaçırmış durumda.

Uzmanlara göre, kaybedilen şey, nüanslardan fazlası...

Ünlü yazar, ressam ve aktivist Feng Jicai, "Mesele basitleştirilmiş karakterleri, geleneksel olanlarla değiştirme meselesinden ibaret değil; derdimiz Çin'in kültürel mirasını gelecek nesillere aktarmak" diyor ve şunları ekliyor: "Karakterlerin evrimi, bilginin akış hızıyla yakından ilişkili, zamanı gözetebiliriz, ama bunu yaparken, geleneği kaybedemeyiz. En azından, geleneksel karakterlerin bugün nasıl bu şekle geldiğini çocuklarımızın anlamalarını sağlamamız lazım."

Feng Jicai, 100 geleneksel karakter seçilerek, onların ardındaki geleneksel anlamların çocuklara öğretilebileceğini belirtiyor.

Dilde geleneğe dönüş önerisine, aktör Zhang Guoli de destek veriyor: "Geçmişte geleneksel kültürümüzden çok şey kaybettik, umarım bu sayede kayıplarımızın bir kısmını telafi edebiliriz."

Buna rağmen, karşı görüşler de var. Sanatçı Jiang Kun, basitleştirilmiş karakterlerin gökten düşmediğini, geçmişte de kullanıldıklarını ve karakterlerin bu basit halleriyle de geleneksel kültürü taşıyabildiğini iddia ediyor. En azından milyonlarca Çinli öğrencinin, bir anda böylesi bir yükün altına girmesinin, doğru bir karar olup olmayacağı da ayrı bir soru işareti. Sadece dil ve tarih çalışacak öğrencilerin, geleneksel karakterlere yönelmesini tavsiye edenler de var.

15 yıldır Osmanlı Türkçesi eğitimi veren sahaf Ehem Coşkun da, Türkiye'de bu tartışma yaşanırken, uzmanlaşmaya dikkat çekmişti: "Geçmişi bilmeyenin geleceği hiç olmaz. O nedenle Osmanlıca bilmek gereklidir ama herkesin bilmesi şart değil. İlgisi olanların dışında araştırmacıların, üniversitelerin tarih, edebiyat gibi ilgili bölümlerinde okuyanların iyi bilmesi yeterlidir. Bu nedenle okullarda zorunlu olması yanlış bir karardır ve öğrendikten sonra kullanmayacaksa gereksizdir."

Çinli gençler için durumun bu kadar karmaşık olduğunu söyleyemeyiz. Çin'de öğrencilerin geleneksel karakterleri öğrenmeleri, bir Türk gencinin Osmanlıca öğrenmesinden daha kolay ve eski karakterler, öğrencinin günlük hayatıyla doğrudan ilişkili.

Yönetmen Feng Xiaogang'ın önerisi Çin'de sosyal medyanın remen huati'lerinden (sıcak konu) biri oldu.

Unclemong adlı bir internet kullanıcısının sorusu oldukça net: "Neden ikisinden birini seçmek zorundayız? Öğretmenlerimiz okulda bizlere her ikisini beraber öğretebilirler; bırakalım insanlar hangisini kullanmak isterlerse kullansınlar."

Crycee adlı kullanıcı ise, dilde geleneğe dönüşün öğrencilere getireceği zahmete dikkat çekiyor: "Eğer geleneksel karakterler diriltilecekse, bu işin nihai kurbanları, zaten ağır ders programlarıyla boğuşan Çin'in ana kesimindeki milyonlarca öğrenci ve çocuk olacak. Geleneksel karakterlerin, zengin kültürel mirası taşıdığını kabul ediyorum, ancak ilgisi olanlar kendileri öğrenebilirler, bütün olarak geleneksel karakterleri geri getirmeye lüzum yok."

Unclemong'un sorusu, Türkiye'deki tartışma için de geçerli gibi görünüyor; Osmanlıcanın, adıyla ve yapısıyla Türkçeden ayrı bir ders olarak okutulma önerisi, gençlerin bunu Türkçeden farklı bir şey olarak görmelerine neden oluyor. Pekala, Türkçe derslerinin içinde "Osmanlı dönemi Türkçesi" öğretilebilir; Çin'de de yuwen (语文, dil ve edebiyat) adı verilen derste pekala geleneksel karakterler öğrencilere tanıtılabilir.

Esasen Çin ve Türkiye'deki geleneğe dönüş eğilimi, dille sınırlı değil. Sosyal, kültürel ve politik hayatın birçok noktasında bu eğilimi görmek mümkün.


İlgili Haberler
Yorumunuzu Gönderin
Çin-Türkiye ilişkilerinde yeni kilometre taşı
Çin-Türkiye ekonomik ilişkilerinde yeni bir dönem başlıyor. Türk Lirası, Çin finans dünyasına ayak bastı.
Çinli kulüpler büyük transferlerine devam ediyor

Chelsea'nin yıldız orta saha oyuncusu Oscar, 60 milyon avroya Çin'e gelmeye hazırlanıyor. Peki Çinli kulüpler yabancı futbolcular için ne kadar para ödüyor? Bu sorunun cevabı ve haftanın ekonomi gündemine genel bir bakış için Ekodiyalog'a kulak verin.

Diğerler>>
Çin'de 2016'da neler konuşuldu? (1) (Çin Mahallesi)
Çin'de 2016 yılında gündemde neler vardı? Çinlilerin en çok dikkatini çeken gelişmeler nelerdi? Çin Mahallesi'nin sakinleri, 2016'yı nasıl geçirdi?
Çin'in 5. büyük icadı 24 Sezon nedir? (Çin Mahallesi)
Çinlilerin günlük hayatına yön veren bir takvim sistemi olan 24 Sezon'a kâğıt, pusula, matbaa ve baruttan sonra Çin'in 5. büyük icadı diyenler de var. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alınan 24 Sezon, bir kez daha gündemde.
Diğer>>
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (07-01-2015)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (19-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (05-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (08-10-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (24-09-2014)
Diğer>>
Anket
Soru-Yanıt
  • Nükleer Güvenlik Zirvesi'nde Çin'in gücü ortaya kondu

  • Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 31 Mart-1 Nisan günlerinde ABD'nin başkenti Washington'da düzenlenen ve dünyanın odaklandığı Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne katıldı.
    Diğer>>
    İzleyici Postası
  • Koyun yılınız kutlu olsun (Pınar Koçak)

  • Koyun Yılının en güzel müjdeler, en güzel sürprizlerle kapınızı çalması dileğiyle...
  • Çin kadınlarına (Ali Güler)

  • Düşlerimde gelir bir güzel bana, alır götürür beni uzak bir diyara...

    Diğer>>
    Linkler
    © China Radio International.CRI. All Rights Reserved.
    16A Shijingshan Road, Beijing, China