cingunlugu20140603.m4a

Çin'in zengin yemek kültürünü en ince ayrıntılarıyla ekrana taşıyan Bir Tutam Çin (舌尖上的中国) adlı belgesel büyük ilgi görüyor. Peki, Çinliler bu yemek belgeselini neden çok sevdi? Bu hafta bu sorunun cevabını arıyoruz.

"Bir Tutam Çin" yemek tariflerinin verildiği ya da bir sunucun elinde mikrofonla köy köy dolaşıp yerel lezzetleri tattığı basit bir yemek programı değil...

Bir yemek kültürü belgeseli. Yemeğin, bir tohum olarak topraktan ya da denizin derinliklerinden başlayarak, sofralara uzanan öyküsü.

Aynı zamanda bir sofranın etrafına oturup aynı yemeğe çubuklarını uzatan insanların öyküsü...

Sichuan eyaletinin acı soslarıyla, Moğol bozkırlarının kuzu etinin... Uygur pilavıyla Guangzhou'daki tavuğun buluşmasının öyküsü... Haddizatında, insanla tabiatın öyküsü...

Belgesel, aslında şu sorunun peşine düşüyor: İnsanlar mı mutfağı değiştirir, mutfak mı insanları...

2012 yılında yayılanmaya başlayan belgeselin genel yönetmenliğini Chen Xiaoqing yapıyor. Orijinal müzikler Roc Chen'e ait.

Sezon 1

Doğadan hediyeler (自然的馈赠)

Temek gıda maddelerinin hikayesi (主食的故事)

Değişimin ilhamı (转化的灵感)

Zamanın Tadı - (时间的味道)

Mutfak Sırları (厨房的秘密)

5 tadın mükemmel karışımı (五味的调和)

Bizim Çiftliğimiz (我们的田野)

Sezon 2

Ayak izleri (脚步)

Kalpten gelen mesaj (心传)

Mevsimler (时节)

Günlük Ev Yemekleri (家常)

Buluşmalar (相逢)

Sırrın Ötesi (秘境)

3 Öğün (三餐)

Yemek, insanın en temel ihtiyacı. Ama Çinliler için yemek sadece karın doyurmaktan ibaret değil, bir sanat. Ve bu sanat iki yönlü bir etkileşim barındırıyor, insan yemeği yaratırken, yemek de insanı şekillendiriyor. Alman filozof Ludwig Feuerbach şöyle der: "İnsan, ne yiyorsa odur!" Bu program şunu anlamaya çalışıyoruz: Yemek kültürü Çinliler için neden önemlidir?

舌尖上的中国！ Shejian shang de Zhongguo! Türkçeye nasıl çevirebiliriz? Doğrudan çevirirsek "Damağın Ucundaki Çin". Türkçede daha güzel bir ifade kullanmak istersek "Bir Tutam Çin"

Belgeselin reyting oranları çok yüksek. Çin halkı bu belgeseli neden çok sevdi?

Çincede "来之不易" diye bir deyim olduğunu biliyorum. Bir şeyin ne kadar büyük bir zahmet ve çabayla elde edildiğini anlatıyor. Yemekler de öyle. Bir yemek, hatta bir yemeğin içindeki küçücük bir tane, kaç kişinin emeğinin ve alın terinin ürünü olarak soframıza geliyor. Tüketimin hızla arttığı günümüzde, belgesel, halkın bu anlamda bilincini artırmış mıdır?

Çin, dünyanın en eski tarım toplumlarından biri. Uygarlık tarihinin en erken zamanlarında üretim fazlası elde ederek, insanlığın ilerlemesine büyük katkılar sağlamış bir coğrafyadan bahsediyoruz. Dolayısıyla yemek kültürü, Çin'in binlerce yıllık kesintisiz medeniyet tarihine ışık tutan en önemli araçlardan biri. Bir Tutam Çin'i, bir tarih belgeseli olarak da görebiliriz...

Belgesel, sadece insanların damak zevkini geliştirmedi, ifade kabiliyetlerini de geliştirdi... Belgesel metni Li Lihong tarafından seslendiriliyor ve hem Li'nin ses tonu hem de anlatım tarzı çok ilgi görüyor. Belgeselde kullanılan ifadeler, ertesi gün sosyal medyada milyonlarca kez tekrar ediliyor. Belgeselden unutulmayan cümleler, ifadeler...

Bir Tutam Çin için bir coğrafya belgeseli de diyebiliriz. Her bölümde Çin'in çeşitli yerlerine gidiliyor. Büyük kentlerden küçük köylere uzanan hikayeler anlatılıyor. Yemekler kadar, doğal manzaralar da ilgi görüyor. Çekimler nerelerde yapıldı?

Çin çok büyük bir coğrafya. Farklı iklim tipleri var, dağlar, nehirler, okyanuslar, bozkırlar, çöller... Bu coğrafi farklılık, farklı etnik grupların, farklı dillerin, farklı mutfakların, farklı pişirme tekniklerinin doğmasına neden olmuş... Ama hepsinin buluştuğu tek bir "sofra" var. "Tek Çin" sadece siyasi bir tabir değil, "Tek Çin" aslında işte bu yemek sofrasıdır.

Çinli arkadaşlarım Sevgi ve Barış'la bütün bu konuları ve daha fazlasını konuşacağız...