CRI Hakkında | Eski Versiyonumuz
Beijing'de bir misyoner: Matteo Ricci -2-
  2014-02-03 19:03:46  cri

Matteo Ricci, Çin'in ilk yabancı uzmanlarından. Tebliğ için Çin'e gelen Ricci, ilmiyle kendini sevdirdi, Çin sarayında yıllarca imparatorların danışmanı olarak çalıştı. Öldüğünde de Çin'den ayrılmadı, Beijing'de defnedildi.

Cizvitlerle ilgili programımıza geçen hafta kaldığımız yerden devam ediyoruz.

Cizvitler, ilim yayma işlerinin yanı sıra, daha düşük yoğunluklu olarak misyonerlik faaliyetini de aksatmıyordu. Birkaç kilise açtılar. Ancak Çin'e yeni bir inanç getirmek, yeni bir fikir getirmekten daha meşakkatli bir işti. Çinliler için, ilahi güçlerle bağlantı sağlayan kişi bizzat imparatordu. Çin İmparatoru, göksel vekâletle görevi devralır ya da gök istemediği zaman tahttan inerdi. Bunun çeşitli alâmetleri vardı.

'Bizim ritüellerimiz yurttaşlık görevidir'

Misyonerler Çinlileri Hıristiyanlığa davet ederken, Çinliler de onları, kendileri gibi atalarına saygı göstermeye davet ediyorlardı... Misyonlerler bu talepleri geri çevirdiğinde, Çinlilerin onları ikna etmek için kullandığı argüman üzerinde düşünülesidir: Bizim ritüellerimiz dini ayinler değildir, yurttaşlık görevidir! Öyle ki Çin'de görev yapan bu Cizvitler Çince isimler almışlar ve Çin'de oturma izni edinmişlerdi; dolayısıyla Çin'deki yurttaşlık görevlerini yerine getirmeleri gerekiyordu...

İmparatorun manevi varlığı ile Hıristiyanlık arasındaki sınırlar bir türlü net çizilemiyordu. Bu gerilim nihayet Papa'ya uzandı. 17. yüzyıl Katolik kurumu, Cizvitlerin Çin ayinlerini tatbik etmesini dine aykırı buldu. Papa XI. Clement Çin'deki durumu teftiş etmesi için bir elçi gönderdi. Hıristiyanlar hiçbir sonuç alamadı. Eğer Cizvitler Çin sarayının isteklerini kabul eder ve imparator önünde secde ederlerse, Papa'nın otoritesi sarsılacaktı. Aksi takdirde ise Papa, Çin İmparatoru'nun üzerinde bir konuma yükselmiş olacaktı ki Çinlilerin böyle bir durumu kabul etmeleri mümkün değildi. Çin sarayının kırmızı çizgisi, Çin'in ahlâki üstünlüğünün tanınması ve buna meydan okunmamasıydı. Ancak bu sınırlar dahilinde yabancılar Çin'de her türlü faaliyette serbesttiler.

Çin, bugün bile tam bir gelenek ve yapılageliş ülkesidir. Louis Le Conte adlı Cizvit misyoner şöyle der: ''Çinliler için, antik çağa ait en kusurlu bir parça, en mükemmel modern nesneden daha değerli.''

Neticede Cizvitler, Kofüçyüsçüleri Hıristiyan yapamadılarsa da, Hıristiyanlığın bir nebze Konfüçyüsçüleşmesine vesile oldular...

Bütün bu gerilimlere rağmen, Cizvitler ile Çin arasındaki ilişkiler uzun yıllar sürdü. İlk kez Ming Hanedanı döneminde Yasak Kent'e giren Cizvitler, daha sonra Qing Hanedanı döneminde de sarayda tutuldular. Bilhasa Qing İmparatoru Kangxi (1654-1722) sanata ve bilime önem veren bir hükümdardı ki onun ve çocuklarının saltanatı döneminde Çin parlak bir devir yaşamıştır. Kangxi, Cizvitlerin çalışmalarına destek oldu, hatta bizzat bazı bilimsel çalışmalara katıldı. Zira Kangxi, Çin'in karşı karşıya olduğu ve yakın gelecekte daha fazla hissedeceği tehditleri ve riskleri hesap ediyordu. Batı'nın ilmine ve tekniğine ihtiyaç vardı.

Batı'nın bilimini almak, ahlâkından uzak durmak

Buradaki ikilem, bizim modernleşme serüvenimizin de temel sendromu değil midir: Batı'nın bilimini almak, ama ahlâkından uzak durmak! Artık ne kadar mümkünse...

Çin'de herhangi bir iş yapmak sabır işiydi ve Cizvitler, Çin'e daha evvel gelmiş ve hatta daha sonra gelecek yabancılarda olmayan sabre ve tahammüle sahipti. Tabiri caizse, ince eleyip sık dokudular.

Bu Cizvitlerden en çok iz bırakan Matteo Ricci olmuştur. Çince adıyla Limadou (利玛窦). 1552 yılında İtalya'da doğan Ricci, Roma'da teoloji ve hukuk eğitimi aldı. İlk yurt dışı misyonerlik faaliyetini Hindistan'da yaptı. Ağustos 1582'de Macao'ya tayin edildi. Makao o yıllarda Portekiz'e ait bir ticari üstü. Avrupa'nın ilmi ile Çin'in geleneksel değerlerini harmanlayan Ricci, Çin'deki ilk yıllarını Makao ve Kanton'da geçirdi. Bu süreçte Çince bilgisi derinleşti. Arkadaşı Ruggieri ile birlikte Portekizce-Çince sözlük hazırladı ki Batı dilleri için bir ilktir. Bu sözlüğün hazırlık sürecinde olacak, Çin karakterlerini Latin harflerine uyarlamak için bir sistem geliştirdi. Bugünkü pinyin sisteminin atası olarak kabul edebiliriz. 1601 yılında nihayet başkent Beijing'e davet edildi. İmparatorun talimatıyla sarayda danışman olarak işe başladı. Resmi bir görevle Çin sarayında çalışma hakkı kazanan ilk Batılı olarak tarihe geçti.

Çin'de toplam 23 yıl geçiren Matteo Ricci, ömrünün son 9 yılını Beijing'de yaşadı. Daha Çin'e gelişinden birkaç yıl sonra tam bir Çinli gibi görünüyor ve öyle davranıyordu. Kendisini ziyarete gelenlerden Hıristiyanlığı seçenler olduysa da, aslında pek çok kişi onun geliştirdiği saatleri ve haritaları görmek için geliyor ve bu ''yabancı''nın Çince yeteneğini hayranlıkla izliyorlardı.

Yasak Kent'te otomobille tur atan Cizvit

Bir diğer önemli Cizvit Ferdinand Verbiest'tir. İmparator Kangxi döneminde Gökbilim Dairesi'nin başına getirildi. Altı lisan bilen Verbiest, Çincenin yanı sıra Qing hanedan ailesinin ana dili olan Mançu diline de hakimdi. Takvimler hazırlamış ve Çin ordusu için toplar döktürmüştür.

İmparator Kangxi'nin özel zevkleri için alet edevat geliştirmekten de geri kalmayan Verbiest'in en dikkat çeken çalışması otomobil olmuştur! Evet, Verbiest, Yasak Kent'in dar sokaklarında usulca ilerleyen bir otomobil yapmıştır. Bir fırının üzerine buhar kazanı bağlamış, çarkı, dişlileri ve tekerlekleri takmış ve buhardan faydalanarak Yasak Kent'te bir saat tur atmıştır.

Matteo Ricci 11 Mayıs 1610'da 57 yaşında Beijing'de hayatını kaybetti. Çin yasalarına göre ölen yabancıların cenaze işlemleri Makao'da yapılıyordu. Ancak Matteo Ricci herhangi bir yabancı değildi; bizzat İmparator'un talimatıyla cenaze işlemleri başkentte yapıldı burada defnedildi. Matteo Ricci ve Ferdinand Verbiest'in mezarları, bugün başkent Beijing'in merkezinde, Chegongzhuang Caddesi'ndeki Zhalan Mezarlığı'nda (栅栏墓地) yer alıyor. İlk zamanlar sadece Cizvit misyonerleri ağırlayan bu mezarlık, giderek Çin'de yaşamış, çalışmış ve burada ölmüş yabancı misyon temsilcilerinin defnedildiği bir yer oldu.

Çin'de çalışan bir yabancı uzman olarak, Çin tarihinin ilk yabancı uzmanlarının mezarlarını ziyaret ettim. Mezar yapıları da yaşamları gibiydi, yarı Avrupai, yarı Çinli. Mezarları incelerken bu anlattıklarımı düşündüm, notlar aldım ve tek dileğim şu oldu: Matteo Ricci ve arkadaşları gibi sabır ve gayretle Çin'i ve Çinceyi anlamak...

İlgili Haberler
Yorumunuzu Gönderin
Çin-Türkiye ilişkilerinde yeni kilometre taşı
Çin-Türkiye ekonomik ilişkilerinde yeni bir dönem başlıyor. Türk Lirası, Çin finans dünyasına ayak bastı.
Çinli kulüpler büyük transferlerine devam ediyor

Chelsea'nin yıldız orta saha oyuncusu Oscar, 60 milyon avroya Çin'e gelmeye hazırlanıyor. Peki Çinli kulüpler yabancı futbolcular için ne kadar para ödüyor? Bu sorunun cevabı ve haftanın ekonomi gündemine genel bir bakış için Ekodiyalog'a kulak verin.

Diğerler>>
Çin'de 2016'da neler konuşuldu? (1) (Çin Mahallesi)
Çin'de 2016 yılında gündemde neler vardı? Çinlilerin en çok dikkatini çeken gelişmeler nelerdi? Çin Mahallesi'nin sakinleri, 2016'yı nasıl geçirdi?
Çin'in 5. büyük icadı 24 Sezon nedir? (Çin Mahallesi)
Çinlilerin günlük hayatına yön veren bir takvim sistemi olan 24 Sezon'a kâğıt, pusula, matbaa ve baruttan sonra Çin'in 5. büyük icadı diyenler de var. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alınan 24 Sezon, bir kez daha gündemde.
Diğer>>
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (07-01-2015)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (19-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (05-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (08-10-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (24-09-2014)
Diğer>>
Anket
Soru-Yanıt
  • Nükleer Güvenlik Zirvesi'nde Çin'in gücü ortaya kondu

  • Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 31 Mart-1 Nisan günlerinde ABD'nin başkenti Washington'da düzenlenen ve dünyanın odaklandığı Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne katıldı.
    Diğer>>
    İzleyici Postası
  • Koyun yılınız kutlu olsun (Pınar Koçak)

  • Koyun Yılının en güzel müjdeler, en güzel sürprizlerle kapınızı çalması dileğiyle...
  • Çin kadınlarına (Ali Güler)

  • Düşlerimde gelir bir güzel bana, alır götürür beni uzak bir diyara...

    Diğer>>
    Linkler
    © China Radio International.CRI. All Rights Reserved.
    16A Shijingshan Road, Beijing, China