Lin Zhishan'ın en büyük eğlencesi, oğlunun miniblog hesabını –ondan gizlice- izlemek. 24 yaşındaki oğlu, Japonya'da okuyor ve annesinin, bilgisayar başında onun sosyal ağını gözetlediğinden bihaber…

    Lin de zaten bu sırrı koruma peşinde…

    "İzlediğimi bilse, gerçekleri paylaşmaz…"

    Liaoning eyaletinin başkenti Shenyang'da yaşayan 51 yaşındaki anne, oğlu için "Bana sadece iyi haberleri söylüyor, olumsuz şeyleri bilmeme hiçbir zaman müsaade etmiyor" diyor.

    Lin, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Eğer onu internette gizlice izlediğimi bilse, gurbette yaşamanın zorluklarıyla ilgili asla bir şey paylaşmaz. Ben, yalnızca onun içindeki kurtları döküp rahatlamasını istiyorum."

    Lin, çocuklarının miniblog veya WeChat gibi sosyal ağlardaki faaliyetlerini izleyen, yahut "gözetleyen" ve sayıları her geçen gün artan Çinli ebeveynlerden biri…

Annesine hesap açtırdı, sonra da onu engelledi

    Fakat birçok kişi, her gönderisinin, ailesi tarafından görülmesini, takip edilmesini istemiyor.

    Bir dergide editörlük yapan Xu Xiaoying, 16 yaşındaki Yuan Jinshun adlı çocuğunun, kendisini miniblog hesabı açmasından sadece bir hafta sonra "engellediğini" söylüyor. Üstelik, annesinin bir hesap açması, kendi fikri olmasına rağmen…

    Hunan eyaletinin merkezi Changsha'da mukim 42 yaşındaki anne, "Miniblogu üzerinden onun ilgi alanlarını öğrendim" diyor ve ekliyor: "Taiwanlı şarkıcı Rainie Yang gibi, onun idolü olan isimleri Sina Weibo hesabından takip ettim. Hatta, onu Yang'ın konserine bile götürdüm."

"Bu ilişki, annemle beni yakınlaştırdı…"

    Lise öğrencisi genç ise annesi ile "sosyal ağ ilişkisini" fazla mütecaviz olarak değerlendiriyor.

    Genç Yuan, "Kalbimden geçenleri miniblog hesabımdan paylaşıyorum, çünkü arkadaşlarımın beni rahatlatmasına ihtiyacım var" diyor.

    Yuan, "Ancak, annemin okuduğunu bilirken özgürce yazamıyorum. Onunla gerçek hayatta iletişim kurmak daha iyi. Ona, ne bilmesini istiyorsam onu söylemeliyim" diye konuşuyor.

    Buna rağmen, sosyal ağ ilişkisinin annesiyle onu yakınlaştırdığını itiraf eden genç, paylaştığı şarkıları annesinin de sevmesinden gayet mutlu olduğunu belirtiyor.

    Xu ise mevzuya Lin soyadlı anneden farklı bir açıdan yaklaşıyor. Xu, "Beni 'engellemesi' problem değil" diyor ve devam ediyor: "Eğer miniblogunu görmemi istemiyorsa, onu görmem. Sırlarını ne kadar deşersem, onları o kadar derine gömecektir."

"Her şeyini göz önüne serme…"

    Daha başka durumlar da var elbette: Bazı anne babalar, çocuklarını, kişisel meselelerini ve ilişkilerini herkesin gözü önüne sermeme konusunda uyarıyor.

    Liang Yun, annesi tarafından, şahsî yaşamına dair çok fazla şey paylaştığı için azarlandığını dile getiriyor. 26 yaşında olan ve halkla ilişkiler alanında çalışan Liang, başkent Beijing'de ailesiyle birlikte yaşıyor.

    Liang, annesini WeChat'ta engellediğinde rahata kavuştuğunu söylüyor. "Farklı bakışlarımız ve farklı değerlerimiz var" diyen Liang, "Annem, arsızca iletiler paylaştığım yorumunda bulundu ve internet üzerinden her şeyi paylaşmanın uygunsuz olduğunu söyledi. Sözleri beni utandırdı" diyerek duygularını açığa vuruyor.

    Liang, WeChat'ın arkadaş ağı üzerinden iç dünyasıyla ilgili gönderiler paylaşıyordu ve bunlara, tabii ki ailesine dair konular da dâhildi. Annesi de düzenli olarak bunları izliyordu; ta ki, kızı onu bu ağdan dışarı atana, yani –ona belli etmeden- engelleyene kadar…

"Annemle ilgili söylenemiyorum…"

    Liang'ın annesi, durumu, bir gün kocasının telefonunu alıp, kızının iletilerini kurcalamaya kalkıştığında fark etti. Kızına, neden babası onun son gönderilerini görebiliyorken, kendisinin ise uzun süredir göremediğini sordu.

    Liang, buna bahane olarak "annesinin telefonunda internet bağlantısının kötü" olduğunu öne sürdü. Hatta telefonu eline alarak, problemi çözmeye çalışıyormuş gibi yaptı. Bu esnada, bir yandan annesinin engelini de gizlice kaldırdı.

    "Artık WeChat'ta annemle ilgili söylenemiyorum" diyen Liang, "Şu an, onun görmek istemeyeceği veya onun görmesini istemeyeceğim şeyler gönderiyorum" şeklinde açıklıyor son durumu…

"Hepimizin daha çok özgürlüğe ihtiyacı var"

    Bazıları ise "meraklı ebeveyn" problemini, iki hesap açmak yoluyla aşıyor. Bir hesap arkadaşlar, bir hesap ise aile için…

    21 yaşındaki Yang Yunmeng da bu yolu izleyenlerden. Guangdong eyaletinin merkezi Guangzhou'da yaşayan genç üniversite öğrencisi, bu konuda herhangi bir suçluluk duymadığını belirtiyor.

    Genç kız, "Mahremim ve anne babamın hisleri arasındaki dengeyi korumaya çalışıyorum" diyor ve ekliyor: "Ailem, diğer hesabımı bilmiyor. Ama bunu anlayacaklarını düşünüyorum. Hepimizin, daha çok alana ve özgürlüğe ihtiyacımız var."

    Yang'ın annesi ise kızının iki hesap kullanıyor olmasını veya kendisini engellemesini anlayışla karşılayacağını dile getiriyor.

    "Herkesin sırları vardır" diyen Yang, "Ebeveynlerin de çocuklarından gizli tuttukları şeyler var" diyerek, konuya farklı bir bakış açısı getiriyor.

    Yang, gayriihtiyarî olarak, kızının söylediklerini tekrar ediyor ve o da "Hepimizin daha fazla alana ihtiyacı var" diyor.

"Sosyal ağ iletişimi, ilişkimizi geliştirdi"

    Yang Yunmeng, hesaplarından birini ailesinden gizliyor gizlemesine, fakat onlara tahsis ettiği hesabını kullanmaktan da çok keyif alıyor.

    "Sosyal ağ iletişimi, aile ilişkilerimizi geliştirdi, çünkü uygun bir iletişim ortamı sağlıyor" diyor genç kız… Yang, "Bunu bir engele dönüştürmek yerine, iyi yönde kullanmalıyız" diye ekliyor.

Kuşak farkı, su yüzüne çıkıyor…

    Nesiller arasındaki farklar da yine internet üzerinde kendini gösteriyor. Gençler, daha çok kendi hayatlarına dair paylaşımlarda bulunurken; yaşlılar ise pratik bilgiler, sağlık öğütleri ve ilham verici hikâyeler ile alıntılar paylaşıyor.

    Bu tanımın, annesine de tam olarak uyduğunu düşünen Yang Yunmeng, "Pratik bilgiler, tamamen dedikodudan ibaret. Sağlık nasihatleri ise mesnetsiz. Sözde cesaretlendirici hikâyeler de anlamsız" diyor.

    "Obsesif kompulsif kişilik (saplantı-zorlantı) bozukluğuna sahip bir başak burcu olarak, annemin gönderileri üzerine gülsem mi ağlasam mı, bilemiyorum. Bu yazdıklarının saçma olduğunu ona söyleyemiyorum da…" diye konuşan Yang, diğer yandan ise istediklerini paylaşmanın, elbette annesinin hakkı olduğuna inanıyor.

    Yang'ın dikkatini çeken bir diğer nokta ise, birçok ebeveynin, kendi gönderilerini çocuklarının da görmesini istemesi…

Gençlerden benzer taktikler…

    Bazı anne babalar, sahte hesaplar kullanarak çocuklarını gözetlemeye çalışırken, ebeveyninin gerçek hesabını sinsice kurcalayan çocuklar da yok değil…

    Genellikle çocuklar, ebeveynlerinin şifrelerini ya da şifreleri nasıl öğrenebileceğini biliyor.

    Annesinin hesap açmasına yardımcı olan 16 yaşındaki Yuan, tabiatı ile onun şifresini de biliyor. Ve ondan izinsiz bunu kullanmaktan imtina etmiyor.

    "Miniblog hesabında benim hakkımda utanç verici bir şey yazarsa, onun hesabına girip o gönderiyi siliyorum" diyor Yuan.

    Yuan, bir sınıf arkadaşının da annesi tarafından takip edildiğini aktarıyor. Baştan, gelen güzel mesajlar nedeniyle, bunun kendisinden hoşlanan biri olduğunu düşünen genç, gerçeği anlayınca, annesinin şifresini değiştirmiş ve ona hesabının ele geçirildiğini söylemiş…

"Anlayış ve güven, iletişimin temelidir"

    Bu aldatma taktiğine genç nesilce epey sık başvuruluyor.

    Shanxi'de yaşayan Ning Cuiming, 17 yaşındaki yeğenini gizlice QQ ve WeChat üzerinden izlemeye başladı. Maksadı, derslerini etkileyecek bir ilişkisi var mı, bunu öğrenmekti…

    Bunu fark eden yeğeni ise 49 yaşındaki halasını arkadaşları arasından çıkardı.

    Ning, bunun üzerine "Beni engellediğini fark ettim. Çok kızgınım, çünkü ona bunu yaptıran, bizden gizlediği bir nedeni olmalı" diyor.

    Yeğeni Ning Shaogang ise bunu "mahremiyet ihtiyacı" nedeniyle yaptığını söylüyor. "Anlayış ve güven, iletişimin temelleridir" diyor genç öğrenci.

    Lu Dan'ni adlı 32 yaşındaki ilkokul öğretmeni, Guangdong'a bağlı Shantou'da yaşıyor.

    Lu, "Eski nesil, mahremiyet diye bir şeyin farkında değil. Eskiden, evliliklerini ve boşanmalarını bile şirketlere ve sair organizasyonlara rapor etmek zorundaydılar. Onların bu geçmişini bildiğinizde, bugünkü davranışlarını anlamanız kolaylaşır" diyor.

ABD'li aileler de çocuklarını internetten "izliyor"

    Sosyal ağ iletişimi denen ilişki türü, doğal olarak Çinli aileler arasında kendini birçok farklı yüzle gösteriyor. Ancak, bu tür ilişkilerin varlığı uluslararası bir vakıa.

    ABD mahreçli internet sitesi onlineeducation.net'in araştırması, Amerikalı ebeveynlerin yüzde 92'sinin, çocuklarıyla Facebook üzerinden arkadaş olduklarını gösteriyor. Bu anne babaların yarısı, bu yola çocuklarını kontrol etmek için başvurduklarını söylüyor.

    İşin bir de şu yönü var: Aynı araştırmaya göre, Facebook üyesi gençlerin üçte biri, anne babalarınca yapılan yorumlardan utanıyor.

    Gençlerden aşağı yukarı yüzde 30'u, "Becerebilsem, ailemi arkadaş listemden silmeyi yeğlerim" diyor.

Herkesin niyeti çocuğunu izlemek değil

    Tabii, tüm ebeveynlerin sosyal medyada hesap açma niyeti, çocuğunu takip etmek değil. Bu iletişim ağındaki yaşamlarından gerçekten hoşlananlar da çok…

    Biraz evvel görüşüne yer verdiğimiz Lu soyadlı öğretmen, 60 yaşındaki annesine WeChat hesabı açması için yardımcı olduğunu söylüyor. Çünkü annesi, hem yeni teknolojiyi merak ediyor, hem de kendi yaşındaki akrabalarının aynı programı kullandığını biliyormuş. Yaşlı anne, bunun haberlere ulaşmak için de müthiş bir yol olduğunu dile getiriyormuş.

    Xu soyadlı editör ise miniblog hesabını artık daha çok iş için kullanıyor. Tecrübelerini ve görüşlerini paylaşıyor; mesai arkadaşlarıyla iletişim kuruyor.

    Xu, hatırlarsanız, miniblog hesabını, oğlunu gözetlemek için açmış, fakat yakalanınca, oğlu tarafından engellenmişti. Fakat, bunun üzerinden epey vakit geçmesine rağmen, miniblog hesabını kullanmayı sürdürüyor.

    Anne ve oğul, artık deneyimlerini ve fikirlerini yüz yüze paylaşmayı tercih ediyorlar… İnternet paylaşımları ise "diğerleri" için.

    Ve güzel olanı, kendileri için ideal yolun tam da bu olduğuna inanıyorlar…

     Kaynak: China Daily / Tiffany Tan, Liao Mei ve Lin Shutong