Çin'de her yılın sonunda, geride kalan yılı en iyi anlatan bir karakter seçiliyor. Bu karakter, bütün bir yılın bilançosunu yansıtıyor. Çin'de 2012 yılının karakteri 梦 (meng); yani rüya!
Yılın karakteri, Ulusal Dil İzleme ve Araştırma Merkezi, Commercial Press adlı yayınevi ve Çin Televizyon ağı tarafından seçiliyor. Karakterin seçilmesi için, yazılı medya, televizyon, radyo ve internet yayınları izleniyor.
Rüya anlamına gelen 梦 (meng) karakteri, Çin rüyasının gerçekleşmesini yansıtıyor. Olimpiyat Oyunları'nın başarıyla düzenlenmesi, uzay keşifleri, Çin yapımı uçak gemisi, Çinli bir yazarın Nobel Edebiyat Ödülü kazanması ve saire... 2013'ün başında Çinli yönetmen Ang Lee'nin Oscar ödüllerinde En İyi Yönetmen seçilmesini de bunlara ekleyebiliriz.
2012 yılının karakteri seçilen meng'i izleyen karakterler de geçen seneyi özetler nitelikte; ikinci sırada 钓鱼 (diaoyu) yer alıyor. Onu kontrol ve denge anlamlarına gelen ''heng'' ve seçim anlamındaki ''xuanju'' izliyor. Diaoyu kelimesi, Japonya ile Çin arasında geçen yıl tansiyonun yükselmesine neden olan ve halen süren ada krizini belirtiyor. Japonya'nın adayı kamulaştırma girişimi, Çin'de büyük tepki çekmiş, ülkenin dört bir yanında Japonya aleyhinde gösteriler yapılmıştu.
2011'in karakteri: Kontrol
2011 yılında, 2 milyon kişinin katıldığı internet oylaması sonucunda yılın karakteri 控 (kong) olmuştu; yani kontrol.
Kontrol kelimesinin seçilmesi, 2010'da yılın karakteri seçilen 涨 (zhang) ile ilişkili aslında. Artış anlamına gelen 涨 (zhang) o yılki yüksek fiyat artışını ifade ediyordu. Çin hükümeti daha sonra fiyat artışlarını kontrol altında tutmak için uygun bir makro ekonomik politika başlattığını açıkladı. 2011'de yılın karakteri seçilen 控 (kong), zamların kontrol altında tutulması için Çin halkının beklentisini yansıtıyor.
Kriz ve borç kelimeleri ise, aynı yılın uluslararası kelimeleri seçildi.
2010'da yılın karakterinin 涨 (zhang) olduğunu söyledik. Yükseliş anlamındaki bu karakter, 2010 yılında Çin genelinde bast gıda maddelerinden konut fiyatlarına kadar geniş bir yelpazede görülen fiyat artışlarını ifade ediyor.
2009'un karakteri
2009'da yılın karakteri seçilen 被 (bei), cümleye pasif hale getiriyor.. Bu sesin, yılın karakteri seçilmesinin nedeni, halkın, kendi kaderini tayin etme konusunda pasif konumunu ifade etmek. Yani karakterin arka planında sunulana razı olma durumu var. Fakat aynı zamanda, bu karakterin öne çıkması, artık bir şeylerin değişmeye başladığını da gösteriyor. Öyle ki, kendini pasif durumda gören vatandaşlar, pasif olduklarını ifade edebilecek kadar aktif bir hale geliyorlar...
Bei, kamu yetkilerinin kötüye kullanımına bir tepki olarak çeşitli biçimlere girdi ve 2009 yılında bir internet sloganı haline geldi. Mesela üniversite mezunları ve iş arayanlar bu karakteri ''Bei jiu ye'' (被就业) olarak kullandı; yani ''iş bakıyorum'' değil, ''iş baktırılıyorum!''
Bir diğer örnek ise ''bei zi sha'' (被自杀); yani intihar ettirilmek! Bu sözün arkasında şöyle bir olay var: Li Guofu, Anhui eyaletinde yaşayan bir işadamıydı. Yerel hükümetin yetkilerini kötüye kullandığını bildiren bir yığın şikayet mektubunu merkezi hükümete gönderen Li, yerel yöneticilerin, yasadışı yollarla arazi sahibi olduklarını ve lüks kamu binaları inşa ettiklerini rapor ediyordu. Bu girişimleri sırasında tutuklanan Li Guofu'nun bir cezaevi kliniğinde ölü bulunduğu haberi duyuldu. Yerel savcı, Li'nin kendini astığını belirtse de, Li'nin ailesi inanmadı. Toplumda olayla ilgili bir şüphe oluştu. Bu olaydan sonra internet kullanıcıları ''bei zi sha'' sözünü kullanmaya başladı.
Bazı uzmanlar, bei'in 2009'da yılın karakteri olmasını, insanların sahip oldukları hakların bilincine varması olarak yorumluyor. Guangzhou merkezli Güney Metropolis gazetesinde yer alan bir makaleye göre, insanlar artık meşru hakları konusunda bilinçsiz ve kayıtsız değil. Makaleye göre, insanlar bazı haklarından mahrum olduklarını anlamaya başladılar ve daha fazla özgürlük talep ediyorlar.
Oriental Morning Post gazetesine açıklama yapan Shanghai Üniversitesi'nden Profesör Gu Jun'a göre bu söz, insanlar ile devlet arasındaki ilişkilerde derin bir değişim yaşandığını gösteriyor. Gu Jun'a göre, bei karakteri, devletin gücü karşısında vatandaşların haklarının tanınması anlamına geliyor.
Elbette bunun kamu kurumları nezdinde bir karşılığı var. Halkın, çeşitli vesilelerle sesini yükseltmeye başlamasıyla birlikte, hükümet halkın taleplerine daha fazla kulak vermeye başladı. 2009 yılının Aralık ayında, bir başka ''bei zi sha'' vakası, bu kez şeffaf bir yolla aydınlatıldı. Hırsızlık şüphesiyle gözaltında tutulan Xing Kun'un, Yunnan eyaletindeki bir yerel polis ofisinde intihar ettiği tespit edildi. Olayın kamuoyunda dedikodulara mahal vermesine fırsat tanımadan, polis gazetecileri olayın meydana geldiği karakola davet etti ve olayın ayrıntılarını açıkladı. Hatta intihar anı canlandırıldı. Bu yolla halkın şüphesi bir nebze olsun hafifletildi.
Yılın karakteri 2006'den beri seçiliyor
Çin'de 2006 yılından beri yılın kararkteri seçiliyor. 2006'da spekülasyon anlamındaki chao (炒) karakteri seçilmişti.
2007 yılında artış anlamındaki zhang (涨) yılın karakteri seçildi. Aynı karakter, yine fiyat artışları sebebiyle 2010 yılında bir kez daha yılın karakteri oldu.
2008'de yılın karakteri seçilen he (和) ise Beijing Olinpiyatları'nın resmi şarkısına gönderme yapıyor. Şarkının ismi ''wo he ni'' (我和你) yani ''ben ve sen''. He karakteri, burada ''ve'' anlamında ve bu karakterin seçilmesi, toplumun tüm kesimlerinin özverisiyle olimpiyat oyunlarının başarıyla düzenlenmesini anlatıyor. He karakterinin tek anlamı ''ve'' değil, bu karakter aynı zamanda uyumu, birlik ve beraberliği tarif ediyor. 2008 yılının Mayıs ayında, yani olimpiyat oyunlarının başlamasından 3 ay önce, Çin'in Sichuan eyaleti şiddetli bir depremle sarsıldı. Yaklaşık 70 bin insanın hayatını kaybettiği bu depremde, halk, sivil toplum örgütleri ve hükümet organları felaketin yaralarını sarmak için seferber oldu. He karakteri, aynı zamanda işte bu dayanışmayı da anlatıyor.
