Edebiyatın ve sosyal bilimlerin tüm uğraşlarına rağmen, halen belli bir tanımı yapılamayan kavramlardan biri mutluluk. Mutluluğun ne olduğunu ve nasıl mutlu olunduğunu bilemesek de, mutluluğu ölçmeyi amaçlayan araştırmalar yapmaktan geri kalmıyoruz. Çok istediğimiz bir şeye sahip olmak, aşık olmak, sevdiklerimize kavuşmak, maaşımıza zam yapılması... Bu gibi durumların bizde oluşturduğu duyguya mutluluk diyebilir miyiz?

    Felsefi anlamda mutluluk, ''sahip olmak''tan daha fazlası elbette. Yusuf Has Hacip'in eserine koyduğu adı hatırlayalım: Kutadgu Bilig; yani mutluluk veren bilgi. Burada, bilgi ve hakikat ile ilişkilidir mutluluk. Bütün maddi kazanımların ötesinde bir şey.

    Çin, her geçen gün büyüyor; halkın yaşamında gözle görülür değişiklikler oluyor. Peki, bu büyümenin ve maddi kazanımların, Çin halkı üzerindeki psikolojik etkileri neler?

    Coğrafya ve nüfus büyük olunca, Çin üzerine yapılacak çalışmalar, sosyal bilimlerin tüm disiplinlerini uzun yıllar besleyebilir... Son günlerde yayımlanan bazı anketler, ''Çin halkı mutlu mu?'' sorusunun peşine düşüyor. Çin halkı mutlu mu? Neden mutlu veya neden mutsuz? Bir Çinli için mutluluk faktörleri neler?

    Çin halkı, geleceğe dair güven ve mutluluk için en önemli faktörün sağlık ve gelir artışı olduğunu düşünüyor. Çin Gençlik gazetesinin, ülke genelinde 11 bin 400 kişi üzerinde yaptığı anket çalışması, katılımcıların yüzde 53'ünün gelecek 10 yılki yaşamlarından umutlu olduklarını gösteriyor. Ankete katılan vatandaşlar, geleceğe dair güvenin sürdürülmesi için, gelirlerinde daha fazla artış olmasını bekliyor.

    Ankete katılan kişilerin yüzde 70'ten fazlası 23-42 yaşları arasında, yüzde 30'u ayda 3 bin RMB'den az kazanıyor (480 dolar) ve yüzde 40'ı aylık 3 bin ilâ 10 bin RMB arasında kazanıyor.

    Ankete katılan vatandaşların yüzde 57'si Çin'in gelecek 10 yılına dair güven besliyor; ancak bu kişiler, zenginle fakir arasındaki uçurumun büyümesini, Çin'in gelecekteki en büyük problemi olarak görüyor.

    Devlet tarafından yayımlanan Insgiht China adlı dergi tarafından 1000 kişi üzerinde yapılan ''Çin'in refahı'' adlı bir başka yoklama ise, katılımcıların yüzde 60,6'sının kendisini mutlu hissettiğini ortaya koyuyor. Bu oran, geçen yılki yoklamaya göre yüzde 0,4 artmış.

    Ankete göre Çin halkının mutluluğunu etkileyen en önemli faktör gelir. Bunu sağlık, evlilik, aile, konut sorunu ve sosyal güvenlik izliyor.

    Herkesin önceliği farklı...

    Çin Bilimler Akademisi'nden psikoloji uzmanı Li Juan, mutluluğu etkileyen faktörler söz konusu olduğunda, farklı insan gruplarının farklı öncelikleri olduğunu söyledi. Yaşlı insanlar için sağlık en önemli faktör. Buna karşın çalışma çağındaki insanlar için en önemli faktör gelir; çünkü bu insanlar mali baskılarla karşı karşıya.

    ''Sağlık ve evlilik elbette en önemli şeyler; fakat gelir, benim sağlığım ve evliliğim üzerinde doğrudan etkiye sahip.''

    Bu sözler Beijing'de bir inşaat şirketinde çalışan 31 yaşındaki Yuan Jingyi'ye ait. Ayda yaklaşık 8 bin RMB maaşla çalışan Yuan'ın bir yaşında kız çocuğu var. Yuan, bebeğinin ve ailesinin geçimini temin etmek ve yaşam seviyesini yükseltmek için daha yüksek bir gelir elde etmek istiyor.

   Bahsi geçen iki anketin sonuçlarını değerlendiren Peking Üniversitesi'nden sosyolog Xia Xueluan, bulgular, insanların en acil isteğinin yüksek bir gelir olduğunu gösteriyor dedi. Xia'ya göre Çin'de gelir düzeyi halen nispeten düşük seviyede. Sosyolog Xia Xueluan'a göre, insanların gelirinde son yıllarda artış olmasına rağmen, gelir düzeyi, devletin mali gelirinden daha düşük seviyede büyür ve bu durum tüketici fiyatları ile telâfi edilir.

    Sosyal Güvenlik ve İnsan Kaynakları Bakanlığı'na bağlı bir enstitünün kısa süre önce yayımladığı bir rapora göre, mali gelir 2011 yılında önceki yıla göre yüzde 24,8 arttı.

    Shanghai'da bulunan Fudan Üniversitesi'nden ekonomist Yin Xingmin'e göre, büyüyen gelir boşluğunu kapatmak için iş gücü verimliliğinin desteklenmesi ve tekel sektörlerde çalışan işçilerin gelir düzeyinin düzenlenmesi gerekiyor.

    Çin'de uzun zamandır beklenen gelir dağılımı reform planının, yıl sonunda yayımlanması bekleniyor.

    Gerçek olamayacak kadar güzel...

    Çin devlet televizyonu Ekim ayının başındaki uzun tatil döneminde yeni bir program başlattı, programın adı ''Mutlu musun?'' Sokak röportajlarına dayalı bir soru-cevap programı olan Mutlu musun'da, sokakta rastgele seçilen insanlara bu soru yöneltiliyor. Sorunun muhatabı bir çöp toplayıcısı da olabiliyor, Nobelli yazar Mo Yan de... Program yapıcıları, programa katılanların yüzde 90'dan fazlasının kendini mutlu hissettiğini iddia ediyor. China Daily'den Bai Ping'e göre, çıkan sonuç gerçek olamayacak kadar güzel bir tablo çiziyor...

    Çin halkının mutluluğuyla ilgili bir başka haber de, geçtiğimiz günlerde Financial Times'da yer aldı. Yapılan anketlerin sonuçlarından hareketle bir değerlendirme hazırlayan gazete, Çinlilerin yüzde 83'ünün, ülkelerinin geleceğinden ümitli oldukları bilgisine yer verdi. Aynı oranda Çinli, gelecek kuşağın kendilerinden daha iyi bir yaşam standardına sahip olacağına inanıyor. Bu durum, Amerika ve Avrupa'daki yüzde 20 oranıyla kıyaslanacak olursa, daha da çarpıcı bir hâl alıyor.

    Çinlileri mutlu yapan ne? Bu soru halen ortada. Pek çok uzmana göre, mutluluğun temel nedeni artan gelirler ve yaşam standardı. Evet, artan maddi refahla birlikte sokakta yüzler gülüyor. Peki, mutluluğun tek göstergesi yüzlerin gülmesi mi? İnsanların zihninde ne gibi değişimler olduğunu gözlemleyen araştırmalar yapılıyor mu? Maddi refahın getirdiği mutluluk, yüzlerde ne kadar kalıcı bir gülümseme bırakacak, hep beraber göreceğiz.

    Mutlu olmak için, her şeyden evvel mutluluk üzerine düşünmekten vazgeçmek gerekiyor. Mutlu muyum diye düşündükten sonra ve daha da kötüsü bir an için mutlu olduğunuzu farkettikten sonra, mutluluğu sürdürmeye imkân yok... Mutluluk, tatlı bir kayıtsızlık gerektiriyior her şeyden önce.

    Belki de sadece bir bakış açısıdır mutluluk...