Sinema, bir toplumu anlamanın en etkili yollarından biri. Kültür Devrimi neydi, o dönemde neler yaşadı diye merak edip onlarca kitap okusanız, Zhang Yimou'nun ''Yaşamak'' adlı filminin, o döneme dair zihninizde bırakacağı tesire ulaşamayabilirsiniz.

    Her toplumu anlamak için, o toplumun sinemasına yönelmek lazım, ancak mevzu Çin olunca bu olmazsa olmaz. Çin ekonomisi, Çin tarihi, Çin felsefesi, Çin'e dair her neyle ilgileniyorsanız ilgilenin, yolunuz Çin sinemasından geçmek durumunda. 1905 yılında ilk Çin yapımı filmin çekilmesinin ardından, yani ta en başından beri, ülkedeki sosyal ve ekonomik dönüşüm, en çok sinemanın malzemesi olmuştur. Sadece Çin filmleri üzerinden bir Çin okuması yapılabilir.

    Beijing'de gezmeniz gereken onlarca müzeden sadece biri gibi görünen Çin Ulusal Sinema Müzesi (ÇUSM), bu bağlamda bakıldığında kentin en önemli müzesi kabul edilebilir.

    Beijing'in kuzeydoğusunda 65 dönüm arazi üzerinde bulunan Çin Ulusal Sinema Müzesi, dünyanın en büyük sinema müzesi konumunda. Müze 2005 yılında kuruldu. 2005 önemli bir tarih, çünkü Çin sinemasının 100. yılına tekabül ediyor. 1905 yılında çekilen Dingjunshan adlı film, Çin sinemasının ilk eseri kabul ediliyor.

    Müzenin açılış töreninde bir konuşma yapan, dönemin Beijing Belediye Başkanı Wang Qishan, müzenin kent için önemini şöyle belirtmişti:

    "Beijing ile Çin sineması arasında sıkı bir bağ var. İlk Çin filmi Dingjunshan 1905 yılında Beijing'de çekildi, bu filmle Çin sinemasında ilk sayfa açıldı. 100 yıl sonra Çin'in ilk sinema müzesinin Beijing'de açılması, Çin sinema tarihine silinmez bir damga vurdu."

    Çin Radyo, Film ve Televizyon Genel Müdürü Wang Taihua da müzenin açılışında bir konuşma yaptı:

    "Müzede Çin sinemasının gelişmesi ve her dönemde elde ettiği başarılar yansıtılacak, Çin sinemasının önemli eserleri ve şahısları yaşatılacak. Müzeyi, Çin sinemasının korunup yaygınlaştırılmasına, sinemanın hızlı gelişme sürecinin hızlandırılmasına ve kültürel işbirliğinin ilerletilmesine hizmet eden bir platform haline getireceğiz."

    Müzenin açılış törenine Çin sinemasının ünlü yıldızlarının ve yönetmenlerinin katıldığını ve Lumiere kardeşlerin 1895 yılında ilk film çekimi sırasında kullandıkları kameranın da açılışa özel olarak Fransa'dan Beijing'e getirildiğini hatırlatalım.

    38 bin metrekarelik bir alanı kaplayan müzede, farklı konseptlerde düzenlenmiş 20 ayrı kalıcı sergi salonu var. Bunların haricinde toplantılar ve geçici sergiler için hazırlanmış çok amaçlı salonlar mevcut. Müze bünyesinde bir IMAX sinema salonu, bir dijital projeksiyon salonu ve bir 35mm projeksiyon salonu yer alıyor. Müzedeki tüm salonları görmek isteyen bir ziyaretçi, toplamda 2 bin 970 metre yürümek zorunda...

    Müzedeki 20 kalıcı sergi salonunu tarihsel sıraya göre geziyorsunuz. 20 salon boyunca, 1905 yılında ilk eserini çıkaran Çin sinemasının farklı dönemlerini, o dönemlere karakter veren filmleri, öne çıkan oyuncuları görüyorsunuz. İlk 10 salon ikinci ve üçüncü katlarda yer alıyor. Birinci salonun adı Sinemanın İcadı. Bu salonda sinema sanatının ortaya çıkışı anlatılıyor. Burada, Lumiere kardeşlerin ilk gösterimlerini yaptıkları salon başarıyla tasvir edilmiş. O döneme ait afişler, bilgi notları, maketler, sinemaseverleri fotoğrafla sinema arasındaki geçiş günlerine götürüyor. İki numaralı salonun adı Çin Sinemasının Doğuşu ve İlk Yılları. Bu salonda, ilk Çin filmi olarak kabul edilen Dinjunshan'in çekimlerine tanıklık edebilirsiniz... Daha sonra kronolojik olarak savaş yılları, yeni Çin'in kuruluşu, reform ve dışa açılma döneminde Çin sinemasının geçirdiği dönüşüm sergileniyor.

    6 ve 7 numaralı salonlar animasyon ve çizgi filmlere ayrılmış. Bu iki salonda hem Çin yapımı önemli çizgi filmler hakkında bilgiler veriliyor hem de animasyon sanatının nasıl yapıldığı, çizgi film karakterlerinin nasıl yaratıldığı ziyaretçilere gösteriliyor. Çizgi film salonunu gezerken, eşeğine ters binmiş Hoca'yı Nasreddin Hoca sanmayın sakın; Çinli çizgi film karakteri Afanti'dir o... Aslen Uygur olan Afanti'nin hikayeleri, 1979 yılında Shanghai Animasyon Film Stüdyosu tarafından 13 bölümlük çizgi film haline getirildi. Afanti'nin hikayeleri kısa sürede ülke çapında popülerleşti.

    8 numaralı salon haber, belgesel ve eğitim çekimlerini konu alıyor. Özellike doğa belgesellerinin nasıl çekildiğini gösteren animasyonlar, canlandırmalar ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Ameliyat esnasında insanın iç organlarını gösteren bilimsel amaçlı çekimler de bir hayli dikkat çekici. Kamera bir hortumla insan vücuduna sokuluyor ve doktorlar bu çekim sayesinde insan vücudundaki her hareketi bütün detaylarıyla seyredebiliyor.

    9 ve 10 numaralı salonlar Hong Kong, Macao ve Tayvan sinemalarına ayrılmış. Bu iki salonda, bu bölgelerdeki sinema endüstrisinin ana kesimden farklarını görmek mümkün.

    Daha sonraki on salon ise sinema tekniğiyle ilgili. Makyaj nasıl yapılır, özel efekler nasıl uygulanır, kurgu, seslendirme, miksaj, post prodüksiyon, film formatları, sinematografi, ışık, animasyon ve saire... Bir filmin yaratılma sürecindeki tüm aşamaları ve işlemleri on salona yayılmış çeşitli sergileme yöntemleriyle izliyorsunuz.

    ÇUSM, Amerikalı RTKL şirketi ile Beijing İnşaat Tasarım Kurumu'nun ortak çabasının ürünü. Müzenin iç ve dış tasarımı, sinema sanatı ile mimari yenilikler arasındaki canlı uyumu yansıtıyor. Müzeyi dışarıdan izlemek bile ayrı bir keyif. Müze 1500 filme ev sahipliği yapıyor. Çok sayıda film yapımcısının çalışmalarından alınmış 4 bin 300 ham film de müzede sergileniyor.

    ÇUSM'nin kendisi bir başyapıt. Bir sinema müzesi olmakla birlikte, animasyon ve çizgi film türlerini de içeren görsel sanatların tüm ürünlerine müzede yer veriliyor.

    İlk Çin filmi Dingjunshan (The Battle of Dungjunshan)

    Kasım 1905'de çekilen Dingjunshan, ilk Çin filmi olarak kabul edilir. Film, Beijing Fengtai Fotoğraf Stüdyosu tarafından, aynı isimli bir Beijing Operası'ndan sinemaya uyarlandı. Filmin yapımcısı Ren Jingfeng, Japonya'da fotoğraf eğitimi aldı. Ren, filmin çekimleri için Alman bir tüccardan manuel bir kamera ile 14 takı film satın aldı. Tamamı dış mekanda geçen filmin çekimleri üç günde tamamlandı. Çekimler için senaryo yazılmadı. Film, sinema sanatı açısından kayda değer özellikler taşımasa da, Çin sineması için ilk adımdır.