Çin, Güz Ortası Bayramı'nı geride bıraktı. Kara kış ilk işaretlerini gösterdi. Beijing'in tadına doyulmaz sonbaharını uğurlamamak için kendimce gayret ediyorum; kışlıklarımı henüz gardoptan çıkarmadım, gökten azıcık ışık süzülse güneş gözlüğümü takıyorum...

    Ama önüne geçemiyorum, Eylül çoktan toparlandı gitti, Ekim filan da durmaz, biliyorum... Ve oturup Beijing'de bir parka, Kanlıca'nın ihtiyarları gibi geçen sonbaharları ve gelecek ilkbaharları düşünüyorum.

    İlkbaharı düşünürken Kutadgu Bilig geliyor aklıma. Yusuf Has Hacip'in, kitabın girişinde yazdığı övgü bablarında bahar mevsimine yazdığı iltifatları düşünüyorum. Allah'a ve peygambere övgüyle kitabına başlayan şair, bahara ve yıldızlara övgüyle beyitlerini sürdürüyor.

    Yusuf Has Hacip'in ölümsüz eseri Kutadgu Bilig, bir siyasetname olarak bilinir. Ancak iyi bir şair olan Yusuf Has Hacip, kitabında doğayla ilgili muazzam tasvirler yapar. Kitabın dördüncü babı bahar mevsimine övgünün yer aldığı beyitlerden oluşur. Bahar, doğaya hayat verip cümle mahlukatı yeni bir yaşama hevesiyle kuşatırken, Yusuf Has Hacip de bu beyitlerde kelimelere hayat vererek, mutluluk veren hakikatlerini bahar rüzgarlarıyla donatır.

    Bahar yeli doğudan eserek Çin'in Kuzeybatısına, Kaşgar'a ulaşır. Dünyayı süsleyen bahar rüzgarları, cennet yolunu açar.

    Yusuf Has Hacip, baharın gelişini, dünyanın süslenmesi olarak anlatır:

    yağız yir yıpar toldı kafur kitip

    bezenmek tiler dünya körkin itip

    Kafur gitti, yağız yer misk ile doldu

    Dünya kendini süsleyerek bezenmek istiyor

    Kışın eziyeti, karanlığı, pusu, bahar esintileriyle kaybolur. Kurumuş ağaçlar yeşille donanır, binlerce çeşit çiçek gülerek açar ve dünya misk kokusuyla dolar. Bu şenliğe hayvanlar da katılır; kaz, ördek ve kuğu bağrışarak bir aşağı bir yukarı koşturur. Hayvanlardan kimi bir yere konar, kimi kanat çırpar, kimi yüzer, kimisi su içer. Turnalar doğanın uyanışına gökyüzünden selam gönderir. Keklik, güzel bir kızın sevgilisine seslenmesi gibi, sesine bir ahenk vererek eşine seslenir. Bülbül, çiçek bahçesinde binlerce sesi arkasına alarak, sanki gece gündüz mezamir okur. Karacalar ve geyikler sıçrayıp oynaşarak koşturmaktadır.

    Gök kaşını çattı, gözünden yaş saçıyor

    Çiçek yüzünü açtı, bak, gülmekten katılıyor

    Tüm bunlar olurken dünya dönüp kendisine bakar ve büyük bir sevinçle hazinesini gözden geçirir. Bitkiler, hayvanlar, insanlar, hepsi dünya hazinesinin değerli parçalarıdır. Bu hazine, her bahar mevsiminde temizlenir, kiri, tozu, pası silinir.

    Doğa mor, al, yeşil ve kızıla bürünür... Baharda tüm renkler kardeştir. Bahar, doğaya uyum ve ahenk getirir. Kutadgu Bilig'te mutluluk, hakikate vakıf olmanın mutluluğundan önce, bahara erişmenin mutluluğudur. Hakikate vakıf olan insan da, ömrünün baharına erişmiş demektir; hem de ilkbaharına...

    Yusuf Has Hacip'in baharı övdüğü babta yer alan, Çin kumaşlarıyla süslü bir beyitle bitirelim:

    Yağız yer, yüzüne yeşil ipek bağladı

    Hıtay kervanı bunun üstüne Çin kumaşı yaydı