Türkiye'nin, Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ) nezdinde "Diyalog Ortağı" statüsü için yaptığı başvuru, SİÖ Devlet Başkanları Zirvesi'nde oy birliğiyle kabul edildi.

Çin Halk Cumhuriyeti, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya ve Tacikistan'dan oluşan Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ) nezdinde diyalog ortağı statüsü için yapılan başvuru, 6-7 Haziran tarihlerinde Beijing'de düzenlenen SİÖ Devlet Başkanları Zirvesi'nde oybirliğiyle onaylandı.

Türkiye'nin ortaklığa kabul edilmesini, SİÖ Devlet Başkanları Konseyi'nin Beijing'de yapılan 12. toplantısının kapanışında konuşan Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao açıkladı. Hu Jintao, Afganistan'ı tam gözlemci statüsüyle, Türkiye'yi ise "diyalog ortağı" statüsüyle kabul ettiklerini ilan etti.

Diyalog ortağı devletler SİÖ'nün tüm etkinliklerine katılamıyor ve örgütün kamuya açık olmayan belgelerine erişemiyor.

Üyeliğe kabul kararını memnuniyetle karşılayan Türkiye Dışişleri Bakanlığı, 7 Haziran'da yazılı bir açıklama yaparak karardan duyduğu memnuniyeti ifade etti.

Türkiye, Asya'da barış ve huzur istiyor

Türk Dışişleri'nin açıklaması şöyle:

"Çin Halk Cumhuriyeti, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya Federasyonu ve Tacikistan'dan oluşan Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) nezdinde Diyalog Ortağı Statüsü için yapmış olduğumuz başvuru, Pekin'de 6-7 Haziran 2012 tarihlerinde düzenlenen ŞİÖ Devlet Başkanları Zirvesi'nde (oybirliğiyle) kabul edilmiştir. Bu karardan memnuniyet duymaktayız. ŞİÖ üyesi ülkelere, başvurumuza vermiş oldukları destek için şükranlarımızı sunuyoruz.

Tarihi ve kültürel bağlarımızın bulunduğu Asya coğrafyası ülkeleri ile yakın ilişkilerimiz çerçevesinde, Asya'nın barış, huzur ve istikrarı dış politikamız açısından önem arz etmektedir. Bu yaklaşıma uygun olarak Türkiye bölgedeki siyasi, güvenlik, ekonomik ve kültürel işbirliği girişimlerine etkin katkıda bulunmakta; Asya'nın artan ağırlığına uygun şekilde bölgesel işbirliği örgütleriyle kurumsal diyalog mekanizmaları tesis edilmesine önem vermektedir.

Bu anlayış temelinde, ŞİÖ Diyalog Ortağı Statümüz, çok boyutlu dış politikamızın güçlendirilmesine; ayrıca, Örgüt içindeki gelişmelerin izlenmesine ve bölgesel işbirliğini ilgilendiren konularda görüşlerimizin üye ülkelere aktarılmasına imkân verecektir.

Bölgesel nitelikli, kurumsallaşmış ve etkin işbirliği mekanizmalarının güçlendirilmesinin önem arz ettiği coğrafyamızda, Diyalog Ortağı Statümüz çerçevesinde, güvenliğin bir bütün olduğu yaklaşımından hareketle, terörizm, ayrılıkçılık, uyuşturucu kaçakçılığı, insan ticareti ile mücadele, hudut güvenliği, yasadışı göç ve kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi gibi konularda ŞİÖ'ye önemli katkılarda bulunacağımız tabiidir."

Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, kararın ardından Çin Dışişleri Bakanı Yang Jiechi'yi telefonla arayarak teşekkür etti.

Davutoğlu'ndan teşekkür telefonu

Anadolu Ajansı'nın haberine göre, Davutoğlu, Çin'in Dışişleri Bakanı ile yaptığı telefon görüşmesinde, Suriye'deki son gelişmeleri de değerlendirdi. Türkiye'nin Suriye'de yaşananlardan duyduğu kaygıyı vurgulayan Davutoğlu, Çin'in tutumunun büyük önem taşıdığını söyledi.

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Cheng Guo Ping de söz konusu kabulün, hem Türkiye ve Afganistan için hem de SİÖ üyesi ülkelerin birlikte, terörizm, ayrılıkçılık ve aşırıcılıkla, sınır suçları ve uyuşturucu ticareti ile mücadeleye yardımcı olacağını dile getirdi.

Türkiye'nin Beijing Büyükelçisi Murat Salim Esenli ise, "ŞİÖ ile terörle mücadele ve ekonomi ve ticaret alanında işbirliği alanları görüşülecek ve bizler de arzumuz doğrultusunda yer alabileceğiz." diye konuştu.

Shanghai İşbirliği Örgütü, daha önce Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'dan oluşan "Shanghai Beşlisi" olarak anılıyordu. "Shanghai Beşlisi"nin 14 Haziran 2001'de Shanghai'da yaptığı altıncı toplantıya Özbekistan da katılmış ve ertesi gün, bu 6 ülkenin liderleri Shanghai İşbirliği Örgütü Kuruluş Deklarasyonu'nu imzalamışlardı. Bu deklarasyon, SİÖ'nin resmi olarak kurulması anlamına geliyor.

Rusya Devlet Başkanı Putin, örgütün Ağustos 2007'deki Bişkek Zirvesi'nde "Tek kutuplu dünya kabul edilemez" demişti.

Türkiye'nin SİÖ nezdinde diyalog ortağı olmasıyla ilgili haberler, Rusya'nın Sesi radyosunda da geniş yer buldu. Rusya'nın Sesi radyosu, Rus uzmanların konuyla ilgili görüşlerine yer verdi.

Rus uzman Voyko: "İki taraf için de kazançlı"

Rusya Politik Konjonktür Merkezi'nden dış politika uzmanı Yevgeniy Voyko, Türkiye, Shanghai İşbirliği Örgütü'ne diyalog ortaklığı sayesinde Uzak Doğu'da etkinliğini yoğunlaştırma imkânı bulacak dedi. Voyko'ya göre, Çin ve Rusya'nın yanı sıra, Merkezi Asya ülkeleriyle, İran ve Pakistan'la Türkiye'nin işbirliğinin geliştirilmesi açısından da yeni olanaklar açılıyor.

Türkiye'nin Shanghai İşbirliği Örgütü'ne diyalog ortaklığının örgüt için de kazançlı olduğunu belirten Rus uzman şunları söyledi:

"Shanghai İşbirliği Örgütü nüfuzunu, Çin ve Rusya'nın sınırlarına bitişik bölgeye olduğu gibi daha da uzak bir bölgeye yaygınlaştırmak ister. Türkiye son zamanlarda kendi bölgesinde olduğu gibi uluslararası alanda da önemli bir rol oynadığı için, ekonomik işbirliği ve güvenliğin sağlanması açısından Shanghai İşbirliği Örgütü için oldukça çekici bir ortak. Bilindiği gibi Türkiye, Ortadoğu'da ve Güney Kafkasya'da yaşanan ihtilafların çözümünde oldukça aktif bir rol oynuyor. Shanghai İşbirliği Örgütü de ihtilafları çözüme bağlamada aktif bir rol oynamak çabasında bulunan ülkelerle ilişkilere önem veriyor.

SİÖ, Batı Asya'ya mı açılıyor?

Türkiye'nin Shanghai İşbirliği Örgütü'ne diyalog ortağı olarak alınması, uzmanlar tarafından örgütün Batı Asya'ya yönelmesi olarak yorumlanıyor. Türkiye'den sonra Ortadoğu ülkelerinin de örgütle ortaklık ilişkileri kurmak istemeleri pek muhtemel. Bunun için Beijing'deki zirveye katılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, birçok ülkenin Shanghai İşbirliği Örgütü üyeliğine ilgi gösterdiğini kaydederek üyeliğe evrensel kabul kurallarını gelecek yıla kadar belirleme önerisinde bulundu.