20 yıldan fazla bir süre önce, Çin Merkez Televiyonu CCTV, Bahar Bayramı özel programında, izleyicilerin karşısına yeni bir yüz çıkardı. O gece, televizyon karşısındaki herkesi kahkahalara boğan Zhao Benshan, zamanla Çin halkının gönlüne yerleşen bir komedyen oldu.

Bir gecede ünlü olan bu kişinin ismi böylece akıllara yerleşti. O yıldan itibaren, CCTV'nin yılda bir kez yayınladığı bayram programlarında, herkes ekran başında Zhao'yu bekler oldu. Zhao Benshan, daha sonra televizyon filmleri ve dizilerde de rol aldı.

Zhao Benshan'ın sunduğu güldürü gösterileri, CCTV'nin Bahar Bayramı özel programının bir markası haline geldi. 1990 yılından beri, çok sayıda Çinli izleyici, Bahar Bayramı gecesinde sadece onun gösterisini izleyebilmek için saatlerce televizyon karşısında bekliyor. Onlar için Zhao Benshan olmadan Bahar Bayramı'nın tadı çıkmıyor.

Çin halkı Zhao'ya neden gülüyor

Peki, ünlü komedyen Çinlileri nasıl oluyor da bu kadar güldürebiliyor? Gösterileri neden bu kadar rağbet görüyor? Çünkü onun gösterileri, ülkenin kuzeydoğu kesimindeki zengin kültürel birikime dayanıyor ve yoğun yöresel özellikler taşıyor.

Zhao Benshan, insanları güldürmeyi çok iyi biliyor, üstelik doğuştan bir komedyen sayılabilir. Günlük yaşamda bile Zhao Benshan'ın ağzından çıkan her söz, insanları güldürüyor. Gösterilerinde söylediği sözler, eğlenceli olduğu kadar düşündürücü de... Örneğin Zhao Benshan'ın 2009 yılının Bahar Bayramı gecesinde sunduğu gösteride söylediği "Paradan yana sıkıntım yok" sözünü, izleyiciler hemen tuttu. 2009 yılının en popüler deyişlerinden biri haline gelen bu söz, o dönemde finans kriziyle mücadele eden Çinlilere bir bakıma moral verdi.

Zhao Benshan, yalnızca sözleriyle değil, sanata olan yatkınlığıyla da izleyicileri etkiliyor. Zhao, zengin ama abartısız sözleri ve davranışlarıyla, sade ve dürüst bir kuzeydoğu köylüsünü gerçekçi bir tavırla canlandırıyor. Onun yüz milyonlarca izleyicinin gönlünü fethetmesinin sırrı da zaten kuzeydoğulu köylülere özgü mizah anlayışı.

Danslı Duo sanatı, gösterilerinin kaynağı

"Güldüren kişiye saygı gösterilmeli. Zhao Benshan ve gösterileri, çağımızın gülme sinirine dokunarak Çin ulusu için kahkahalarla dolu bir dönem başlattı." Tanınmış Çinli yazar Yu Qiuyu, Zhao Benshan'ın güldürü gösterilerinden her zaman takdirle söz ediyor. Bir insanın gülmesi için mutlaka bir neden olması gerektiğini ve Zhao Benshan'ın gösterilerinin de işte bu nedeni sağladığını belirten Yu, onun üstün sanatsal yeteneğinin insanlara neşe ve rahatlık duygusu verdiğini söylüyor.

Zhao Benshan ve güldürü sanatını doğuran, Çin'in kuzeydoğu kesimindeki geniş tarlaların yarattığı yöresel Danslı Duo sanatıdır.

İklimin soğuk olduğu kuzeydoğu kesiminde kış mevsimi, köylülerin dinlendiği ve eğlendiği dönemdir. Kışın, mangal başında toplanan kuzeydoğulu köylüler, Danslı Duo gösterilerini izler, kahkahalar arasında ruhlarını rahatlatır. O nedenle, kuzeydoğulu köylüler arasında, "Bir öğün yemekten vazgeçilebilir, ama Danslı Duo'dan asla..." sözü çok yaygın olarak kullanılır. Öyküsü ve ezgisi karmaşık olmayan, özenle hazırlanmış kostümler ve aksesuvarlar ile süslü sahne gerektirmeyen Danslı Duo, on milyonlarca insanı hayran bırakan basit, sade, coşkulu ve bir bakıma kaba bir halk sanatı türüdür.

Zhao Benshan'ın memleketi, yoksul bir köydü. Fakat oradaki insanlar şarkı söylemeyi, sohbet etmeyi ve gülmeyi seviyordu. Zhao, yediden yetmişe hemen hemen herkesin bildiği Danslı Duo'yu daha konuşmaya ve yürümeye başladığı günden itibaren öğrenmeye başlamıştı. Kökü çok eskilere dayanan bu geleneksel halk sanatı türünün özü ile kendi sanatsal yeteneğini birleştiren Zhao Benshan, gösterileriyle yüz milyonlarca insanın gönlünü fethetti. Ama sonra, 300 yıllık geçmişi olan bu sanat türünü nasıl canlandırabileceğini düşünmeye başladı. Danslı Duo'nun en büyük sıkıntıyla karşılaştığı 2001 yılında Zhao, bu sanata geri dönerek bir Danslı Duo yarışması düzenledi. Argo deyişleri temizlemek, Zhao Benshan'ın Danslı Duo sanatına yaptığı en önemli katkı oldu.

Yeni komedyenler de yetiştiriyor

Zhao, Danslı Duo gösterilerini bütük tiyatro sahnelerine ve televizyon ekranlarına taşımak istiyordu. 2003 yılında kurduğu Liaoning Halk Sanatları Topluluğu, onun bu hedefe ulaşmak için attığı ilk adım oldu. Mayıs 2009'a gelindiğinde, Liaoning Halk Sanatları Topluluğu, başta başkent Beijing olmak üzere dokuz şehirde kendi tiyatrolarında Danslı Duo gösterileri sunmaya başladı. Danslı Duo sanatının kaba olduğu eleştirilerine karşı Zhao Benshan, "Kalabalık bir nüfusu olan ülkemizde hangi sanat olursa olsun, her şeyden önce yüz milyonlarca köylü tarafından anlaşılıp sevilmelidir." yanıtını verdi.

Zhao Benshan, Danslı Duo sanatını tiyatro sahnelerine taşımayı başardıktan sonra gözlerini televizyonlara çevirdi ve bir sanat okulu, televizyon filmleri için bir çekim merkezi ve nihayet kendi ismini taşıyan bir televizyon programı yapım şirketi kurdu. Bu şirketin, 2001 yılından beri her yıl çektiği televizyon dizileri, hep büyük rağbet gördü.

Zhao Benshan'ın çabaları sayesinde Danslı Duo sanatı, hızla canlandı. Bugün ülke genelinde en az yüz bin Danslı Duo sanatçısı bulunması, bu geleneksel halk sanatı türünün kültür alanında başlı başına bir sektör haline geldiğini gösteriyor.

CCTV'nin 2009 yılının Bahar Bayramı sırasında yayınladığı özel programda Zhao Benshan ile birlikte gösteri sunan Xiao Shenyang, o geceden itibaren ülkede son derece popüler bir isim haline geldi. Ülkedeki birçok televizyon kanalında onun gösterileri yayınlanıyor, gazetelerde ve çok tıklanan internet sitelerinde onunla ilgili haberler eksik olmuyor, hükümet yetkililerinden kültür adamlarına ve sıradan vatandaşlara kadar çok sayıda insan ondan söz ediyor ve onun sözlerini tekrarlıyor. Aslında Xiao Shenyang, Zhao Benshan'ın çok sayıda öğrencisinden biri. O da, Zhao Benshan sayesinde başarılı oldu.

2003 yılından itibaren Zhao Benshan 50'ye yakın öğrenci kabul etti. Artık çoğu Danslı Duo sanatçısı onun öğrencisi olmayı düşlüyor. Çünkü onun öğrencisi olmak, daha fazla başarı şansına sahip olmak demek.

Zhao Benshan, öğrenci alırken hep tören düzenliyor ve bütün öğrencilerine "Ülke yasalarına ve meslek kurallarına uyun" öğüdünü veriyor. Onun öğrencisi olmak, hiç de kolay değil. Ama öğrenci olarak kabul edildikten sonra verilen eğitim çok ciddi ve titiz. Bu sayede, onun yetiştirdiği öğrencilerin tamamına yakını, bugün tanınmış sanatçılar haline geldi. Onların başarısı da, Danslı Duo sanatının daha fazla yaygınlaşmasına ve gelişmesine katkıda bulunuyor.

Çin halkının gönlüne taht kuran ünlü komedyen, geçtiğimiz yıl geçirdiği kalp rahatsızlığı nedeniyle Bahar Bayramı'nda izleyicilerin karşısına çıkamadı. Halen bir televizyon dizisinde rol alan Zhao Benshan, Çinli seyircilerin hayatlarına neşe katmaya devam ediyor.