Sevgili dinleyiciler, Sayın Nuri Türkeeş'le sohbetimizin ikinci bölümünden merhaba.
CRI- Çinlilere çok yakınsınız, çünkü eşiniz de Çinli. Eşinizle ne zaman tanıştınız? Evlilik hikayeniz nedir?
Nuri Türkeeş- Eşimle 2003 yılının başlarında, bir arkadaş ortamında tanıştık. Muhtemelen az karşılaşabilecek bir süreçten geçtik, örnek süreçten geçtik. Çünkü, ben Çince bilmiyordum ne yazık ki. Bunca bir süredir Çin'de bulunmama rağmen. Tabii bu ayrı bir konu. Sohbetin ana görünümünü bozmak istemiyorum.
CRI- Neden öğrenmediniz diye sormayacağım!
N.T.- Lütfen sormayın bunu… Çince bilmiyorum. Eşim de yabancı dil bilmiyor, ne İngilizce, ne Türkçe.
CRI- Peki nasıl anlaşıyorsunuz?
N.T.- Oradan bakın yani. Anlaşmaya başladık. İlk günler, elimizde birtakım sözlükler filan. Benim çevremde Türkçe bilen oldukça geniş, yani birkaç Çinli arkadaşım var. Onların da katkılarıyla hızla Türkçe öğrenmeye başladı. Bugün, tabii mükemmel olmasa da, günlük hayatımızı rahatlıkla yerine, ihtiyaçlarına da cevap verebilecek düzeye ulaştı. Bana da çok büyük kolaylık tabii.
CRI- Yalnız, gerçekten bu çok ekstra bir örnek. Çünkü, siz Çin'de yaşıyorsunuz ve eşiniz Türkçe, öğreniyor.
N.T.- Türkçe öğreniyor.
CRI- Yani, siz Çince öğrenmeyi neden tercih etmediniz?
N.T.- Ben, genellikle böyle sıra dışı bir hayatım olduğu için herhalde. Çin'e, ilk gelenlerdenim. Önden birkaç arkadaşım vardı eski ama. Böyle bir sıra dışılık içinde, dil konusunda da yine alışılmışın dışında bir uygulamaydı.
CRI- Gerçekten çok ilginç! Nerede evlendiniz? Ne kadar süredir evlisiniz?
N.T.- Evliliğimiz, kısa bir süre sonra, tanışıklığımızdan bir süre sonra, ilişkimiz daha yakın oldu. Beraber yakın olmaya başladı. Aşağı yukarı resmen evlenmemiz, iki sene oldu. Tam iki sene oldu. Şimdi, yabancının, Çinliyle evlenmesi için; Çin vatandaşının nüfusunun bulunduğu yere gitmek lazım. Yani bunu istediğiniz yerde yapamıyorsunuz, ne yazık ki. Biz de bu nedenle eşimin, daha doğrusu nüfusunun kayıtlı olduğu ana şehre gitmemiz lazım. Bu işlemleri yapabilen ana merkeze gitmemiz lazım. Shanxi Eyaleti'nin başkenti olan Taiyuan'e gittik. Çin'de, evlilik merasimi, esasında bizden biraz farklı olarak, iki aşamalı oluyor. Bir tanesi; resmi kaydının yapılması işlemi. Herhangi bir önemi olmayan, toplumsal önemi olmayan, bir törensel yanı olmayan, tamamıyla bir devlet dairesinde herhangi bir kayıt düşme düzeyinde yapılan bir işlem. Şimdi örneğin, bu sadece bize ait olan, bir şey değil. Dün akşam Beijing dışından epey uzun zamandır tanıdığım bir Çinli arkadaşım, gençte oldukça, telefon etti. İşte Ağustosta evleneceğini söyledi. Kız arkadaşını da, nişanlısını da tanıyorum. Tabii geleceğim şeyinize, düğününüze falan dedim. " Zaten biz şeyi yaptık" dedi. İşlemleri yaptık. Şuan da evliğim dedi. Tabii bana çok yabancı gelmedi. Çünkü, şey bu, süreç bu. Ama, düğün eylemi mutlaka yapılan ve özellikle de hazırlanması itibariyle de bizim alışkanlıklarımıza benzeyen süreç geçiyor. Genellikle öğlen yapılan, bütün yakınların davet edildiği bir içkili yemekle yapılıyor. Müzik genellikle olmaz. İlginçtir! Müzik geleneksel müzik kullanımına yaygınken, düğün merasimlerinde yok. Yani hiç görmedim. Yeniliyor, içiliyor. Bir yemek ikramı şeklinde oluyor.
CRI- İki kültürün aile olmanız açısından benzerlikleri ya da farklılıkları nelerdir sizce?
N.T.- Biraz önce Türkiye ile Çin'in farklılıklarına biraz değinmeye başladık, sohbetin ilk başlarında. Tabii kültürümüz farklı. Bu esas olarak bir niyete bağlı. Bu irade,farklılıkları giderme isteği ve iradesi belirleyici hale gelirse, farklılıkları gideren ve uyumlu hale getiren bir süreç oluşuyor ve her zamanda farklılıklar iyidir! Farklılıklar, hayatın her yönünde, her konuda iyidir. İlerleten, geliştiren hayatı farklılıktır. Farklılıkların olması, evlilik hayatını daha ileri götürüyor, daha canlı hale getiriyor. Tabii bu isteğin içine, mutlaka hoşgörünün de, zaten her evlilik için mutlaka gerekli olan bir şey, unsur ama, bu farklılığın var olduğunu anlamak ilk başta, ilk karşılaşıldığı zaman, hatta farklı olmasının ötesinde bazen iyice yabancı olan, bazen itici olan bir çok davranışında daha akılcı bir şekilde kabul edilmesi, bu farklılığın giderilmesini sağlayacak olan zemini hazırlıyor.
CRI- Kesinlikle!
N.T.- Bizim açımızdan bir önemli olgu da benim Çince, bilmemem. Eşimin de Türkçesinin çok mükemmel olmaması, kötü değil ama, iyi olmaması, bir çok konuda da böyle aşırı tepkileri ve sorunları anında durdurmamızı sağlıyor. Aile içerisinde ne kadar uyumlu olursanız olun, her zaman bir farklılık oluyor. Her zaman tartışma oluyor.
CRI- Kesinlikle!
N.T.- kaçınılmaz oluyor. Olmaması zaten doğal olmaz, doğaya aykırı olur. Belki de çekilmez bir yeknesak hayat haline getirebilir.
CRI- Kesinlikle! Aynı dili paylaşan, aynı kültürü paylaşan evliliklerin bile tonlarca sorunu varken bu kadar farklı kültürün insanların olmaması imkansız.
N.T.- Ama iste, burada bizim avantajımız, bu tür sorunları, böyle bir çatışma, tartışma haline getirmeden, bu dil unsurundaki yetersizliklerle belki…
CRI- Öğretmiyorsunuz belki kavga edilecek kelimeleri. Çok güzel bir sistem bu, çok güzel! Kutluyorum.
N.T.- Bu şekilde günlük hayatımızı devam ettiriyoruz.
CRI- Mutluluğunuz daim olsun. Ne güzel!
N.T.- Teşekkürler.
CRI- Peki, akrabalarınız nasıl karşıladı, sizin Çinli bir hanımla evlenmenizi?
N.T.- Benimkileri, Türk eşrafını soruyorsunuz. Yani, bir sorunla karşılaşmadım.
CRI- Peki, ilişkileri nasıl, ailenizle görüşüyor mu?
N.T.- Olağanüstü iyi. Olağanüstü iyi, şaşırtıcı ölçüde iyi üstelik. Başta oldukça yaşlı olan annem olsun, kız kardeşlerim olsun, çok sıcakkanlı ve çok yakın bir iletişim kurma imkanına sahip oldular ve sanırım bu, esas olarak eşimden kaynaklanan, onun geliştirdiği ortamdan ve ilişkilerden kaynaklanan bir olgu oldu. Yani bu yaşa kadar aile ilişkileri açısından, yaşamadığım bir rahatlık yaşıyorum, itiraf etmem lazım.
CRI- Çok güzel peki, Nuri Bey, size son olarak Çin yemeklerini sormak istiyorum. Çin yemekleri ile Türk yemekleri arasındaki farklar nelerdir? Çin yemeklerini seviyor musunuz?
N.T.- Çin yemeklerini çok seviyorum, zaten başka türlü yaşamak zor olur. Evde eşim tamamıyla Çin yemeği yapıyor. İşte ben biraz yemek yapmasını bilirim, övünmek gibi olmasın. Fena da yapmam. Canımız çekerse zaman zaman Türk yemekleri katkıda bulunuyoruz ama Çin yemeği, yiyoruz ve memnunuz hayatımızdan. Severekte yiyoruz. Çin mutfağı diyelim, esas olarak yine biraz önce değindiğimiz gibi, insanla doğa arasındaki dengeye dayalı temel kültürün uzantısı. Yine aynı anlayış Çin mutfağında gözüküyor. İşta biliyorsunuz Çin'de, yemek yerken değişik yemeklerin bir araya getirilmesine dayanan bir sunum. Hazırlamadan başlıyor.
CRI- Temel unsur paylaşım. Paylaşım ön planda.
N.T.- Evet. Ondan sonra bu farklı tabaklar, farklı yemekler sunuluyor fakat bunlar farklı taraftan da daha sonra paylaşıma açılıyor.
CRI- Evet.
N.T.- Yani sadece değişik yemeklerin bir arada bulunması ama, tarz itibariyle de iki kişilik bile olsa ortak olarak yemeğin yenmesi paylaşılması esasına dayanıyor. Bunun dışında da sunulan malzemenin ister et olsun, sebze olsun diğer her türlü gıdanın, olabildiği kadar doğaya yakın olarak sunulması temel fikir gözüküyor. Çok hızlı pişiriliyor, çok fazla pişmiyor et de olsun, sebze de olsun ve herhalde uzun, binlerce yıllık kültürün getirdiği sonuç olarak, besinin en fazla yararlı olarak kullanımına imkan sağlayan bir tarz. Yani sonuç olarak çok memnunuz. Üstelik sınırsız bir yemek olanağı var. Değişik yemek olanağı var. Sınırsız diyebileceğim. Yani bilmiyorum, başka bahseden oldu mu ama, şöyle bir anekdot anlatılır; bu son dönem imparatorlardan bir tanesi, tabii bütün hepsinde olduğu gibi, tüm imparatorlar, hatta Çin'de olduğu gibi, yemek düzenine özen gösteriyor, dikkat ediyor sabah, öğle, akşam üç öğün yemek yiyor, her öğünde en az otuz tabak yemek sunuluyor ve bir yıl boyunca aynı tabağın tekrar edilmemesini istiyor, Sayın imparator hazretleri.
CRI- İnanılmaz bir şey.
N.T.- İnanılmaz bir şey. Yani bunu, tabii belki gerçek olamayabilir veya…
CRI- Bir parça belki abartı vardır.
N.T.- Evet, abartılmış olabilir ama, bir anekdot haline dönüştürülmüş olabilir ama, sonuçta ne kadar çok değişik sunumun mümkün olduğunu göstermesi bakımından, bana ilginç geliyor ve böyle bir soruda anlatıyorum her zaman.
CRI- Evet, bu anekdotta şunu gösteriyor ki, dünya mutfakları içerisindeki önemi çok büyük olan Çin mutfağı, bunu hak ediyor.
N.T.- Evet.
CRI- Peki Nuri Bey, sorularımı yanıtladığınız ve vakit ayırdığınız için, çok teşekkür ederim.
N.T.- Ben, teşekkür ediyorum.
Doğa canlanırken, bizlere de bir dolu mesaj verir gibi gelir bana, her bahar. Bu bahar, eminim ki mesajların başında, kış uykusundan, yorgunluğundan ve en önemlisi yalnızlığından bir an önce uzaklaşıp, kendi gibi canlanmamız mesajı geliyordur.
E neden doğaya eşlik etmek için acele etmeyelim. Kendimizden başlayıp, tüm sevdiklerimize neşemizi, heyecanımızı ve sevgimizi yayalım. Yayalım ki, canlanalım, canlandıralım.
