Sadece benim gibi mesleği haberle uğraşmak olanlar için değil; televizyon, internet ya da gazetelerden az çok haber takip edenler için de Jiuquan ismi, uydu fırlatma üssünü akla getiriyor olsa gerek.

Çin'in uzay çalışmalarındaki sayısız başarıya burası ev sahipliği yaptı. Çin'in insanlı ilk uzay aracı Shenzhou-5, 2003 yılında buradan fırlatıldı, Yang Liwei adlı taykonot millî kahraman oldu. Sonraki başarılarda da hep bu üssün adı zikredildi. Ayrıca, 2012 yılında Türkiye'nin ilk yerli keşif uydusu Göktürk-2 de buradan uzaya fırlatıldı.

İpek Yolu üzerindeki duraklardan biri olan Jiuquan'in isminin ilginç bir hikâyesi var. Hanwu İmparatoru, Hun güçlerine karşı elde edilen zaferin ardından askerlerin bu başarıyı kutlamasına izin veriyor. Ancak bir engel var, ellerinde yeterince içki yok. Sorun, şöyle çözülüyor: Yanlarında bulunan küçük ırmağa mevcut tüm içki dökülüyor, askerler bardaklarını ırmağa daldırarak içki içiyor. Daha sonra bölgeye içki ırmağı anlamına gelen Jiuquan （酒泉）deniyor.

Ayrıntı olsa da aktarmakta fayda var: Jiuquan Üssü, İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde, Jiuquan kenti ise Gansu eyaletinde yer alıyor. Ancak üs, çölde bulunuyor ve kendisine en yakın olan kentin adıyla anılıyor.

Gelişme yönünü iklim belirliyor

Jiuquan'in nüfusu 1 milyon civarında. Bozkır iklimine sahip kentin ekonomik kalkınma istikametini de bu iklim koşulları belirliyor.

Kent tarımı için sera yetiştiriciliği çok mühim. Gobi Çölü üzerinde devlet eliyle kurulan seralar, köylüler için büyük bir umut olmuş. Sübvansiyon alarak sera kiralayan köylüler, burada ürün yetiştiriyor. Ayrıca, sera satın alan köylüler de var.

İlk önce Jiuquan'in Suzhou ilçesindeki seraları ziyaret ettik. 2010 yılında inşasına başlanan seralarda şu ana dek yaklaşık 175 hektarlık alan tamamlanmış, bu yıl da 34 hektarlık seranın inşası sürüyor. Hedef ise yaklaşık 670 hektara ulaşmak.

Görüş aldığımız yetkililer, su, elektrik ve yol gibi altyapı çalışmalarının sürdüğünü, koşulların her geçen gün iyileştiğini belirtiyor.

Yetkililerden öğrendiğimize göre, kadın çalışanlar için özel destek kredileri veriliyor.

Seralar, iklim ve toprağın olumsuz koşullarını dengeliyor, uygulanan özel sulama teknikleriyle kısır arazileri verimli topraklara, köylüler için ekmek kapısına dönüştürüyor.

Ağırlıklı olarak damla sulama tekniği kullanılan seralarda domates yetiştiriciliği çok yaygın.

Yıllık 100 bin yuanın üzerinde gelir

Ge Minhui, bölgede ürün yetiştiren köylülerden biri. 47 yaşındaki Ge, Gobi'deki13 serada domates, biber ve patlıcan yetiştiriyor.

Seralardan yedisini satın almış, diğerlerini ise kiralıyor. Oğlu ile birlikte çalışan Ge'nın yıllık geliri 100 bin yuanın (35 bin TL) üzerinde.

Buradaki seralarda ürün yetiştiren ilk köylülerden olduğu için artık bu konuda uzmanlaşmış ve diğer bölgelerde yeni kurulan seralara yönetim ve denetim desteği veriyor.

İkinci gittiğimiz sera alanı ise Zongzhai. Buraya 2009 yılından bu yana 40 milyon yuan yatırım yapılmış ve bu alanda 148 hektarlık alan inşa edilmiş,

Bölgenin şanslı olduğu konulardan biri de su avantajı. Suyu dağdan geliyor, yani hem doğal hem kaliteli. Bu da böceklenme gibi olumsuz etkenleri ortadan kaldırıyor.

Seralarda yine damla sulama metodu izleniyor ve bu ayrıca su tasarrufu sağlıyor.

Suzhou semti geneline bakınca, 84 sera projesi için toplam 3,8 milyar yuan yatırım yapılmış. Tarımda modernizasyon ve 2015 itibarı ile köylülerin gelirinin 15 bin yuanı aşması amaçlanıyor.

Yeni enerjide büyük gelişme

Jiuquan'de iklim koşullarının yön vermesiyle gelişen bir başka alan ise yeni enerjiler. Sanayisi gelişen ülkelerin karşılaştığı büyük bir engel olan hava kirliliği ve çevre sorunlarını azaltmak için temiz enerjilerin önemi büyük. Jiuquan'deki bu çalışmalar da Çin'in bu konudaki ihtiyacının karşılanmasına yardımcı oluyor.

Öncelikle ziyaret ettiğimiz Guazhou "Dünya Rüzgâr Deposu" ve Yumen "Dünya Rüzgâr Kapısı" tesislerinde yetkililerden bilgi aldık.

Jiuquan'deki rüzgâr enerjisi rezervi 200 milyon kilovat, kullanılabilir miktar ise 80 milyon kilovatın üzerinde. 12. Beş Yıllık Kalkınma Planı sonu itibarı ile toplam 100 milyar kilovatlık elektrik üretimi planlanıyor.

Daha sonra, rüzgâr türbini üreten Beijing Jingcheng Yeni Enerji Donanımları Şirketi'ni gezdik. Firma, hem türbin parçaları üretiyor hem de montaj yapıyor.

Yıllık 150 rüzgâr türbini üretiyor ve tanesini 7 milyon yuana satıyor.

Kentte ayrıca güneşten faydalanmak için kurulan paneller de bölgenin ihtiyaçlarına cevap vermek için önemli görülüyor.

Çin'in kuzeybatısı taptaze sebze ve meyveleriyle bilinir. Burada yetiştirilen domatesleri tattıktan sonra bizim gibi modern metropol sâkinlerine gel de bir kez daha acıma..

Başta söylediğim gibi, Jiuquan'in kalkınma yönünü iklim koşulları belirlemiş. Doğayla kavga etmek yerine uzlaşarak, dezavantajları avantaja çevirerek bölgeye bereket gelmiş. Yenilenebilir enerji çalışmaları da hem bölge hem de ülke için büyük umut vadediyor.