Türkiye'de millî eğitimden geçmiş herkes, ülkesinin İpek Yolu üzerindeki önemli bir durak olduğunu bilir. Aklımıza kazınmış bir ifadedir bu; fakat, çok az kişi şu sorular üzerine kafa yormuştur: Peki, Türkiye'nin İpek Yolu ülkeleriyle ilişkisi şu an hangi düzeyde? Bu tarihî yol, günümüzde neden Türkiye'ye pek bir fayda getiremiyor?
Bu soruları kendimize neden yöneltemediğimizin bir nedeni de yine mevzuubahis millî eğitimde saklıdır; tabii nedenler bununla sınırlı değil, zaten konumuz da bu değil...
Zira, artık yeni bir sayfa açılıyor ve bizi bekleyen gelişmeler, yüzümüzü maziye değil de geleceğe çevirmemizi zorunlu kılıyor.
*
Çin tarafından yakın tarihte dev bir adım atıldı.
Cumhurbaşkanı Xi Jinping, İpek Yolu Ekonomik Kuşağı fikrini ortaya koydu ve Deniz İpek Yolu'nun canlandırılması için çalışılması gerektiğini açıkladı.
Bölge ülkeleri ve İpek Yolu güzergâhındaki ülkelerce de desteklenen bu projeler, Türkiye'yi de çok yakından ilgilendiriyor.
***
Çin Uluslararası Radyosu'nun (CRI) başlattığı önemli bir proje için Gansu eyaletinin merkezi Lanzhou'dayız.
CRI'ın "Asya'nın Güzelliklerinin Keşfi" projesi kapsamında düzenlenen "Renkli Gansu'da İpek Yolu Boyunca Rüyaların İzinde" adlı etkinliğin açılış töreni geniş bir katılımla gerçekleşti. Törene çok sayıda yetkili ve basın mensubu katıldı.
Proje kapsamında İpek Yolu güzergâhı izlenecek, önemli duraklar ziyaret edilecek ve röportajlar gerçekleştirilecek. CRI'ya bu projenin organizasyonunda Gansu Televizyonu ve china.com da eşlik ediyor.
***
Gezi, niçin Lanzhou'dan başlıyor?
Lanzhou, bugün ekonomik olarak da çok ilerlemiş bir kent. Tabii, İpek Yolu açısından önemi, geçmişe dayanıyor.
Lanzhou, İpek Yolu üzerindeki önemli bir bağlantı noktasıydı. Ayrıca, Sarı Nehir'in karşı tarafına buradan geçildiği için çok stratejik bir konumdaydı. Tarihte, kentin güvenliğini temin etmek için Çin Seddi'nin Yumen'a kadar uzatıldığı söylenir. Burası, aynı zamanda Çin'in orta kesimiyle batısını, dolayısıyla Çin ile Orta Asya'yı birbirine bağlayan Hexi Koridoru'nun da hemen yanı başındadır.
Dönemin başkenti Chang'an'den (bugünkü Xi'an) başladığı kabul edilen İpek Yolu, önce Lanzhou'ya geliyor, daha sonra bugün Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin yer aldığı bölgeden Orta Asya'ya uzanıyordu.
Lanzhou'nun gelişmişliğinden, bölgedeki öneminden bahsetmemiz boşuna değil. Kent, bölgedeki ekonomik bir merkez olma özelliğini bir avantaja çevirerek, İpek Yolu'nun yeniden canlandırılmasıyla birlikte, tarihte olduğu gibi Çin'den Batı ülkelerine uzanacak hattaki kritik bir durak olmayı hedefliyor.
***
Etkinlik için düzenlenen açılış törenine Türkiye'nin Beijing Büyükelçiliği'nden Müsteşar Tolga Uçak da katıldı. Uçak, konuşmasına Yunnan'da geçtiğimiz günlerde meydana gelen deprem nedeniyle duyduğu üzüntüyü dile getirerek başladı. Türk halkının Çin halkının acısını paylaştığını ifade eden Tolga Uçak, ölenlerin yakınlarına başsağlığı diledi.
Tolga Uçak, ayrıca İpek Yolu'nun yeniden canlandırılması hedefinin Türkiye tarafından da çok önemsendiğini vurguladı ve son dönemde sıklıkla gündeme gelen ulaşım projelerine dikkat çekti. Bu projelerden biri Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı projesi, diğeri ise yakın tarihte hizmete giren Marmaray... Söz konusu projelerin tam anlamıyla hayata geçmesi hâlinde, İstanbul ve Beijing demiryolu ile birbirine bağlanacak; bununla da kalmayacak, Beijing'den trenle Avrupa'ya gitme, Londra'ya kadar ulaşma hayalleri gerçekleşecek.
***
Açılışta CRI Başkanı Wang Gengnian de bir konuşma yaptı. Wang, CRI'ın Çin'in mevcut politikası doğrultusunda basına düşen rolü en iyi şekilde yerine getirmek için yaptığı çalışmalar hakkında bilgi verdi.
Wang Gengnian'ın etkinlik için daha evvel hazırlanmış bir videoda dile getirdiği sözler ise dikkate değerdi. Wang'ın sözlerini tek bir kelimeyi öne çıkartarak vurgulamak gerekirse, bu sözcük "uyum" olmalı.
Hem geçmişin hem de bugünün Çin'ini daha iyi tanımak için bakılması ve üzerinde çalışılması gereken kavram gerçekten de "uyum". Bunun kökleri ise elbette Çin tarihinde ve felsefesinde berraklıkla görülebiliyor.
CRI Başkanı, bir anlamda "Çin'i Çin yapan şeyin" uyum olduğunu söyledi. İpek Yolu'na yeniden hayat katacak olan da bu güzergâh üzerindeki ülkelerin yakalayacağı uyum olacak.
***
Etkinliğe ve bunu izleyecek geziye Arap ülkelerinden, Rusya'dan, Kore Cumhuriyeti'nden ve Singapur'dan gelen gazeteciler katılıyor.
İpek Yolu'nun yeniden canlanmasında basın mensuplarına çok büyük görevler düşüyor: Öncelikle, İpek Yolu'nun tarihî değerini en iyi şekilde hatırlatmak, daha sonra ise İpek Yolu Ekonomik Kuşağı'nın ne ifade ettiğini, bu projenin ilgili ülkeler için nasıl parlak bir gelecek yaratabileceğini doğru olarak aktarmak...
Lanzhou'da çok etkileyici tarihî eserler, bunlar arasında ilginç mimarilere sahip önemli camiler olduğunu biliyorum. Ancak bunları görmeye, Sarı Nehir'in kestiği bu tarihî kente doyasıya bakmaya fırsatımız maalesef olmuyor.
İpek Yolu üzerindeyiz ve yolumuz daha uzun, ikinci durağımız ise Wuwei olacak...
Cenk Özkömür, Lanzhou
