Xinjiang Üretim ve Yapılandırma Birliği'nin (XÜYB - Bingtuan) iki temel amacı var: Ekonomik kalkınma ve sosyal istikrar.

Shihezi Ekonomik ve Teknolojik Gelişme Bölgesi (SETGB) bu amaçla kurulmuş teşebbüslerden biri. Dün bölge merkezini ziyaret ettik ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zhen Jianming'den bilgi aldık.

Shihezi Ekonomik ve Teknolojik Gelişme Bölgesi 1992 yılında kuruldu. Bölgenin önemi her geçen gün artıyor. Özellikle Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in İpek Yolu Ekonomik Kuşağı fikrini ortaya koyması, gözleri Xinjiang'a çevirdi. Zhen Jianming, bu büyük projeyle birlikte SETGB'nin rolünün artacağını söyledi.

SETGB bünyesinde başlıca tekstil, gıda, kimyasal sanayi, donanım imalatı ve yeni enerji sektörleri faaliyet gösteriyor. Burada iş yapan şirketler arasında Çin ile yabancı işletmelerin ortak sermeyesiyle kurulanlar da var. Bölge ayrıca yaklaşık 10 bin kişiye istihdam olanağı sağlamış durumda.

SETGB'nin ardından ikinci durağımız Shihezi Üniversitesi oldu. Üniversite, "çölün incisi" olarak anılan Shihezi'nin ilim ve irfan kaynağı.

1996 yılında Shihezi Üniversitesi adını alan kurum, Çin Halk Cumhuriyeti ile yaşıt. İlk olarak 1949 yılında Çin Halk Kurtuluş Ordusu 1. Birliği Sağlık Okulu adıyla Gansu'da kurulmuş.

1 milyon 870 bin metrekarelik kampüste yaklaşık 40 bin öğrenci eğitim görüyor. Üniversite kütüphanesinde yaklaşık 3 milyon kitap bulunuyor. Rusya, Pakistan, Güney Kore, Kazakistan, Hindistan ve diğer bazı ülkelerden çok sayıda yabancı öğrenci de üniversitenin çeşitli bölümlerinde okuyor.

Çin'de üniversitelerin değerini ölçen ve standart belirleyen "211 Projesi" vardır. Shihize Üniversitesi de bu projeye dahil edilmiş eğitim kurumlarından biri. Çin'de 100 civarında üniversite 211 Projesi standardında eğitim veriyor.

Ziyaretimiz sırasında üniversite müzesini gezme fırsatımız oldu. Müzede geçmişten günümüze ders kitapları, sağlık ekipmanları, deney malzemeleri, fotoğraflar, okulda görev yapmış önemli profesörlerin hayat hikayeleriyle ilgili görsel ve işitsel malzemeler yer alıyor.

Xinjiang'ın bitki örtüsü ve hayvan çeşitliliğini anlatmak için ayrı bir salon düzenlenmiş. Benim en çok ilgimi çeken salon ise tarih sergisi oldu. Bu salonda Shihize civarında çıkarılmış değerli arkeolojik eserler var.

Daha önce sadece fotoğraflarını gördüğüm ilk Türklerin taş heykellerinden iki parça bu salonda teşhir ediliyor. Bu heykellere balbal deniyor. Eski Türkler, ölen kişiyi anmak için "kurgan" adını verdikleri mezarın başına taş heykel dikerdi. İli'den getirilen heykellerin yüz ifadelerine uzun süre baktım ve zihnimde bir tarih yolculuğuna çıktım. Tıpkı İlk İmparator'un Terracota Ordusu'nun askerleri gibi, yüzlerce yılı geriden bırakan bu taş heykellerin yüz ifadeleri de bize bir şeyler söylüyor olmalı. Taşa işlenmiş o gizli mesajı okumaya çalışıyorum. Neyse ki Shihize'dan İli'ye yapacağımız 7 saatlik yolculuk sırasında tarih üzerine uzun uzun düşünme fırsatım olacak...