CRI Hakkında | Eski Versiyonumuz
Qing hanedanının ikinci imparatoru Kangxi
  2009-08-17 10:29:34  cri

    Xuanye (1654-1722), Çin tarihindeki son hanedan olan Qing hanedanının ikinci imparatoruydu. Öldükten sonra ona Shenzu unvanı verildi. Babasının üçüncü oğlu olan Xuanye, babası ölünce 8 yaşındayken tahta geçti. Ertesi yıl hâkimiyet dönemine Kangxi adı verildi. Bu nedenle Xunye, daha çok İmparator Kangxi olarak biliniyor. Tahta geçtikten bir yıl sonra annesini de kaybeden Xuanye, büyükannesi tarafından büyütüldü. Çalışkan ve kendini devlet işlerine adayan Xuanye binicilik becerisine sahipti. Devlet işlerini 14 yaşında bizzat yönetmeye başlayan Kangxi, tahtta 61 yıl kaldı. Tarihçiler tarafından, Çin tarihindeki başarılı feodal imparatorlardan biri olarak kabul ediliyor.

Kangxi tahta geçtikten sonraki ilk yıllarda devlet işlerini, babasının döneminden kalan 4 nazır görüyor ve bu kişiler vatanı birleştirme mücadelesi veriyordu. Qing karşıtı isyan eylemlerinde bulunan eski imparatorluktan kalan ordular temizlenmiş durumdaydı. Qing İmparatorluğu askeri, siyasi ve ekonomik açılardan devletin bütün alanlarında hakimiyet kullanmaya başladı. Ancak devlet işlerine bakan eski nazırlardan Aobai, bu arada kendi nüfuzunu oluşturdu. Ne ver ki, Kangxi tahta geçtikten 6 yıl sonra devlet işlerine bizzat bakmaya başladı ve 2 yıl sonra Aobai ve destekçilerini ortadan kaldırdı. Böylece, devlet yetkilerini kendi elinde topladı.

Qing hanedanı tarafından yok edilen Ming hanedanından kalan ve Qing'e teslim olan Wu Sangui, Yunnan'ı; Shang Kexi, Guangdong'u; Geng Zhongming'in toruhu Geng Jingzhong, Fujian'ı yönetiyordu. Çok sayıda asker ve büyük nüfuza sahip olan bu üç kişi, Qing hanedanına karşı bir tehdit oluşturuyordu. Kangxi, hükümdarlığının 12. yılında üç eski Ming generalinin komutasındaki askeri birliklerin imparatorluk ordusuyla birleşmesi talimatını verdi. Bunun üzerine Wu Sangui isyan etti, diğer iki generalin birlikleri de onlara uydu. Kangxi, isyanı bastırmak için ordu gönderdi. 8 yıl süren savaşta genç imparator Kangxi, seçkin siyasi ve askeri kabiliyetlerini gösterdi. Kangxi döneminin 20. yılında isyanlar bastırıldı.

Ardından İmparator Kangxi, Taiwan'ı anavatanla birleştirme savaşına başladı. Kangxi döneminin 22. yılında, General Shi Lang, 20 binden fazla bahriyeli ve 200'den fazla savaş gemisiyle, Taiwan'daki Penghu bölgesini zaptetti, Taiwan adasında bulunan Ming askeri birlikleri de Qing kuvvetlerine teslim oldu. Kangxi, Taiwan'da, il ve ona bağlı 3 ilçeden oluşan bir idari sistem kurdu. Taiwan, tekrar merkezi hükümetin hâkimiyeti altına girdi.

Kangxi bundan sonra, imparatorluğun kuzeybatısında bulunan Moğolların Cungar kabilesinin lideri Galdan'la savaşmaya karar verdi. Galdan, Kangxi döneminin 27. yılında başka bir Moğol kabilesine savaş açtı ve yenilen düşmanları kovalamak için Beijing'e 700 kilometre mesafedeki Ulanbutong bölgesine kadar gitti. Buna karşı Kangxi, Galdan'ı yok etmek için savaşa bizzat katılmayı kararlaştırdı. Kangxi. hükümdarlığının 29., 35. ve 36. yıllarında üç kez bizzat yönettiği savaşların sonunda Galdan'ı öldürdü. Dış Moğolistan bölgelerinin yönetimini güçlendirmek amacıyla, dedesinin izlediği politikayı sürdürerek Moğol soylu ailelerle evlenme yoluyla ilişkileri yoğunlaştırmaya, Moğol rahipler ve çobanlarla iyi ilişkiler kurmaya özen gösterdi.

Uzun zaman süren savaş nedeniyle Qing hanedanının ilk yıllarında tüm toplumda ve üretim yaşamında durgunluk vardı. Kangxi'nin babası Shunzhi döneminde bâkir arazilerin ekilmesi teşvik ediliyordu, ancak bundan fazla sonuç alınmadı. İmparator Kangxi tarımsal üretimin canlandırılmasına özen gösterdi ve bâkir arazilerin ekilmesini sağlamayan yerel yönetimin görevden alınması, bu arazileri ekenlerden ve afetzedelerden vergi alınmaması gibi politikalar uyguladı. Onlarca yıl süren çabalarla Qing İmparatorluğu'nun sahip olduğu ekili arazilerin yüzölçümü 36.7 milyon hektardan 53.3 milyon hektara çıktı, tarımsal üretim geliştirildi, sınıf çelişkileri yumuşatıldı ve nüfus hızla büyüdü.

Çin'in ikinci uzun nehri olan Sarı Nehir havzasında tarih boyunca sık sık sel felaketi yaşanıyordu. Kangxi döneminin ilk 16 yılında Sarı Nehir setleri toplam 67 kere çöktü, halk taşkın felaketinden büyük acı çekti. Kangxi, Sarı Nehir yatağının ıslahını önemli bir devlet işi olarak görüp, 6 defa Sarı Nehir havzasında yapılan ıslah çalışmalarını denetledi. Daha önceki hanedanlar zamanında derlenen su işleriyle ilgili kitabı bulunca okuyup araştırma yapan Kangxi, Beijing şehri dışında yer alan ve Sarı Nehir gibi sıçka sel felaketi görülen Yongding Nehri'nde deneme yaptı, böylece deneyim edindi.

Kangxi, Han etnik grubuna mensup yetkililer, bilginler ve ünlü isimlere farklı politika uygulayarak, hâkimiyeti için ihtiyaç duyduğu kalifiye insanlar topladı. Qing hanedanının ilk döneminde aynı görevde bulunan bir Mançu yetkilisi Han yetkilisinden daha yüksek rütbeye sahipti. Bu türden ayrımcılık uygulamaları karşısında Han yetkilileri hoşnutsuz oluyor ve imparatorluğa gönül rahatlığıyla hizmet edemiyordu. Kangxi, Han yetkililerinin gönlünü kazanmak için Mançu olsun, Han olsun, her iki etnik grubun bir bütün olduğuna işaret ederek, aynı görevde bulunan Mançu yetkilileri ile Han yetkililerine aynı rütbelerin verilmesini emretti. Çok sayıda bilgini çeşitli kitapları derlemeye davet etti ve yetenekli insanları önemli görevlere atadı. Bu önlemlerle Han etnik grubuna mensup yetkililerin ve bilginlerin kalbi kazanıldı. Böylece, Ming hanedanına sadık olan ve Qing hanedanıyla işbirliği yapmak istemeyen insanlar da hükümette görev aldı ve kitap derleme çalışmalarına katıldı. Sonunda Mançu, Han ve diğer etnik gruplar arasındaki duvarlar yıkıldı, kaynaşma oldu.

Ancak Kangxi'nin başlattığı vahşi "yazı hapishanesi", torunlarınca da sürdürülerek kötü bir gelenek oluşturuldu. Kültür ve düşünceler üzerinde katı denetim uygulamanın bir yöntemi olan "yazı hapishanesi" olayına karışan herhangi bir kişi, Qing karşıtı ifade veya düşünce içerdiği kabul edeilen bir makale veya bir kitaptan dolayı hapishaneye atılır, ücra bölgelere gönderilir, hatta öldürülürdü. Ailesi de aynı muameleye uğrar, bazı kişilerin karıları sınır bölgelerinden birine gönderilip başkalarıyla evlendirilirdi. Kangxi döneminde ondan fazla "yazı hapishanesi" olayı yaşandı. Kangxi'den sonra İmparator Yongzhen ve Qianlong dönemlerinde de buna benzer birçok olay meydana geldi.

Bu arada Rus çarlarının gönderdiği Kazak ordusu Çin'in Heilongjiang Nehri havzasını onlarca yıldır saldırıyordu. Ruslar, Çin topraklarında, aralarında Nerçinsk'in de bulunduğu kaleler inşa etti. Kangxi, sınır bölgelerindeki generallerin isyanını bastırdıktan ve Taiwan'ı yeniden anavatana bağladıktan sonra, Rus çarlarına karşı mücadeleye karar verdi. Kangxi döneminin 24. ile 26. yıllarında iki defa Ruslara savaş açıldı. Sonunda Rus çarlarının isteği üzerine Qing İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında Kangxi döneminin 28. yılında, yani 1689'da bir anlaşma imzalanarak Çin-Rusya sınırının doğu kesimi tespit edildi. Çin'in bir Batılı ülkeyle imzaladığı bu anlaşmayla, kuzeydoğu sınırındaki istikrar korundu.

Beş yaşından itibaren kitap okumaya başlayan Kangxi, devlet işlerini bizzat yönetti. Bu nedenle hergün şafakla birlikte uyanıp saraya çıkardı. Batı doğabiliminin çeşitli dallarını merak eden Kangxi, Batılı ülkelerden gelen Hıristiyan misyonerlerden ders alırdı.

Kangxi'nin 35 çocuğu oldu. Bunlardan 20'si yetişkin çağa ulaşabildi. Kangxi yönetiminin 14. yılında, büyük oğlunu veliaht ilan etmişti. Ancak sonra bu kararını iptal etti, bir süre sonra iptal kararını geri aldı. Bu durum birçok kere tekrarlandı ve ölümüne kadar veliahtının kim olacağı kesinleşmedi. Böylece prensler arasında mücadele oldu. Bu mücadeleden bıkan Kangxi devlet işlerine odaklanamaz hale geldi, böylece yönetimde yolsuzluk gibi sorunlar çıktı.

Ancak genel olarak, Kangxi döneminde Çin, geniş ve müreffeh bir ülke oldu, feodal ekonomi ve kültür gelişti, Çin'e uzanmaya kalkan Batılı güçler engellendi, istikrarlı bir dönem başladı.

İlgili Haberler
Yorumunuzu Gönderin
Çin-Türkiye ilişkilerinde yeni kilometre taşı
Çin-Türkiye ekonomik ilişkilerinde yeni bir dönem başlıyor. Türk Lirası, Çin finans dünyasına ayak bastı.
Çinli kulüpler büyük transferlerine devam ediyor

Chelsea'nin yıldız orta saha oyuncusu Oscar, 60 milyon avroya Çin'e gelmeye hazırlanıyor. Peki Çinli kulüpler yabancı futbolcular için ne kadar para ödüyor? Bu sorunun cevabı ve haftanın ekonomi gündemine genel bir bakış için Ekodiyalog'a kulak verin.

Diğerler>>
Çin'de 2016'da neler konuşuldu? (1) (Çin Mahallesi)
Çin'de 2016 yılında gündemde neler vardı? Çinlilerin en çok dikkatini çeken gelişmeler nelerdi? Çin Mahallesi'nin sakinleri, 2016'yı nasıl geçirdi?
Çin'in 5. büyük icadı 24 Sezon nedir? (Çin Mahallesi)
Çinlilerin günlük hayatına yön veren bir takvim sistemi olan 24 Sezon'a kâğıt, pusula, matbaa ve baruttan sonra Çin'in 5. büyük icadı diyenler de var. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alınan 24 Sezon, bir kez daha gündemde.
Diğer>>
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (07-01-2015)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (19-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (05-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (08-10-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (24-09-2014)
Diğer>>
Anket
Soru-Yanıt
  • Nükleer Güvenlik Zirvesi'nde Çin'in gücü ortaya kondu

  • Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 31 Mart-1 Nisan günlerinde ABD'nin başkenti Washington'da düzenlenen ve dünyanın odaklandığı Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne katıldı.
    Diğer>>
    İzleyici Postası
  • Koyun yılınız kutlu olsun (Pınar Koçak)

  • Koyun Yılının en güzel müjdeler, en güzel sürprizlerle kapınızı çalması dileğiyle...
  • Çin kadınlarına (Ali Güler)

  • Düşlerimde gelir bir güzel bana, alır götürür beni uzak bir diyara...

    Diğer>>
    Linkler
    © China Radio International.CRI. All Rights Reserved.
    16A Shijingshan Road, Beijing, China