Çin'in en eski etnik gruplardan biri olan Qiang, 3000 yıllık bir geçmişe sahip. Eski çağlarda Qianglar, esas olarak Çin'in kuzeybatındaki sınır bölgelerinde yaşıyordu ve daha sonra aşamalı olarak Sichuan eyaletine göç ettiler. Dağ eteğinde yapılan taş binalarda oturmayı seven Qianglar, bu nedenle "bulutlar üzerindeki milliyet" olarak da adlandırılıyor. Qiangların taretleri, geleneksel teknikle yapılıyor ve Çin, hatta dünya mimarisinde önemli bir yere sahip. Qiangların giysileri, şarkı ve dansları, müzik aletleri de belirgin milli özellikler taşıyor.

    Depremin ardından, Çin'in hükümet ve hükümetdışı kültürel eserleri koruma, kültürel mirasları araştırma kuruluşları derhal harekete geçti. Oluşturulan çalışma grupları tarafından deprem bölgesine gönderilen uzmanlar, kültürel eserlerin uğradığı zararları tespit edip, koruma önerilerinde bulundu. Çin Kültür Bakanlığı tarafından Qiang kültürü ve ekolojisini koruma pilot bölgesinin oluşturulması kararlaştırıldı ve koruma programı belirlendi. Sichuan ve Shanxi eyaletlerinde Qiangların toplu halde yaşadıkları bölgeler koruma bölgesine dahil edildi ve bu bölgede yer alan kültürel sitlerin ve maddi olmayan kültürel mirasların aktarıcılarının korunmasına merkezi maliye tarafından destek sağlanacak.

    Beichuan, Çin'deki tek Qiang milliyeti özerk ilçesidir. Qiang kültürünü aktarmak için, Beichuan Ortaokulu'nda depremin ardından Qiang kültürü konulu ders ve Qiang şarkılarını öğrenme dersi açıldı. Okulun öğretmenlerinden Xu, "Qiang kültürüyle ilgili ders kitapları hazırlattıklarını ve bu kitapları öğrencilere okutacaklarını" söyledi.

Qiang milliyetinin adak taşısı

    Bu öğretim-öğrenim döneminden itibaren lise ikinci sınıfta okuyan Li Chunhong, Qiang kültürünün öğretildiği dersleri aldı. Li, aldığı derslerin kendisine büyük yarar sağladığını belirterek, bu derslerin Qiang kültürünün aktarılması için büyük önem taşıdığını söyledi ve "Bence bu derslerle Qiang kültürünün daha çok insan tarafından tanınması sağlanıyor" diye konuştu.

    300 bin nufusa sahip olan Qiang milliyetine mensup halkın yüzde 80'i Sichuan eyaletine bağlı Aba Tibet ve Qiang Milliyetleri Özerk İli'nin Mao, Wenchuan ilçesi ve Mianyang kentine bağlı Beichuan Qiang Milliyeti Özerk İlçesi'nde yaşıyor. Buraları ne yazik ki, 12 Mayıs depreminden en ciddi etkilenen bölgeler ve 8 büyüklüğündeki deprem, Qiang milliyetinin toplu halde yaşadıkları kasaba ve köylerin büyük çoğunluğunu yerle bir etti. Kasaba ve köylerin yeniden yapılandırılması sürecinde, Qiang kültürünün korunmasına ağırlık verildi. Aba İli Başkan Yardımcısı Xiao Youcai, Qiang kültürünü koruma ve yeniden yapılandırma çalışmalarının düzenli şekilde sürdürüldüğünü söyledi ve şunları belirtti.

    "Son depremde, Qiang milliyetinin toplu halde yaşadığı Mao, Wenchuan ve Li ilçeleri depremden en çok etkilenen bölgelerdir. Qiang kültürünü ortaya çıkartma ve derleme, depremin sonrası yeniden yapılandırma çalışmalarının kapsamına alındı. Mao ilçesinde bir Qiang kültürü müzesi kurulmasını kararlaştırdık ve şu anda bu projenin temeli atılmış durumda."

    Sichuan İnşa Genel Müdürlüğü, Qiang milliyetinin kültür ve geleneklerine göre, Qiangların teleplerini karşılayabilen daire tasarımı yaptı. Beichuan ilçesine bağlı Jina Qaing köyü de bu proje kapsamımda adım adım çizimden gerçeğe dönüşüyor. 12 Mayıs depreminde Beichuan ilçesinde yer alan Leigu kasabasına bağlı Maoershi köyündeki Qiang evlerinin büyük çoğunluğu yerle bir oldu ve tarlaları da toprak kaymasından dolayı zarar gördü. Ancak günümüzde, bu topraklarda Qiangların milli özelliklerini taşıyan yepyeni bir köy ortaya çıkmış durumda.

    Jina Qiang köyünün inşasından sorumlu Leigu Kasaba Başkan Yardımcısı Yang Xiaokun'un başka planları da var. Yang, yerel Qiang halkı için oturacak bir yere sahip olmanın yalnızca ilk adım olduğunu, daha önemli olanın çalışıp yaşamına devam etmek olduğunu söyledi ve şunları belirtti:

    "Depremden önce yerel halk geçimini tarım ve çobanlıkla sağlıyordu. Depremin ardından yeni Qiang köyü inşa edildi. Köyü turizmle geliştirmeyi düşünüyoruz. Köyde oturan 71 ailenin bir kısmı pansiyonculuğa, diğer bir kısmı lokantacılığa geçecek. Bunun yanı sıra, bizde Qiang şarkı ve dansları ve Qaing nakışı var. Bunlar da bölgenin turizmle gelişmesine elverişli imkan sağlıyor."

Qiang'ın konutları geleneksel özelliği koruyor

    Köylü Shi Chengan, depremden önce tarımla uğraşıyordu. Şimdi ise yeni Qiang köyüne yerleşti. Shi, kendisinin yaptığı nakışlı hediyelik eşyaları yeni yapılan meydanda satmaya başladı. Shi, yöreye henüz çok fazla turist gelmemesine rağmen, geleceğe güven beslediğini ifade ederek, "Turizm gelişirse, işlerimiz de yavaş yavaş iyi olur. Daha çok turistin köyümüze gelmesini bekliyoruz" dedi.

    Çin hükümeti tarafından yeni hazırlanan "Qiang Kültürü ve Ekolojisi Koruma Pilot Bölgesi Planlama Programı"nda da bölgede ticari ve sanatsal değerlere sahip ürünlerin geliştirilmesine destek verildi. Uzmanlar, bunun yerel halkın yaşamını iyileştirmenin yanı sıra, kültürün aktarılmasına da yararlı olacağını savundu.

    Qiang milliyetine mensup Wang Zhenfang, duygularını bu şarkıyla dile getirdi. Wang şarkıda şunları söyledi:

    "Yeni ev, hem yaşlıya, hem de gence uygun. Avluda nar ağacı da dikilecek. Bildiğim şarkılar binlerce, on binlercedir. Altın renkli iplik senin kalbini benim kalbimine bağlar."

    Qiang kültürü altın renkli bir iplik gibi, Qaingların kalbini bütün Çinlilerin kalbine bağlıyor. Qiang kültürünün depremin yaralarını sarıp, daha çok ışık saçmasını diliyoruz.