Xinjiang, coğrafi yapısı itibariyle Altay, Tianshan ve Kunlun Dağları ile bu üç dağ sistemi arasında yer alan Çungarya ve Tarım Havzaları'ndan oluşur. Dağlık alanlar, Xinjiang topraklarının yarısından fazlasını oluşturur.

Tianshan Dağları

    Doğudan başlayıp batıya Kazakistan'a kadar uzanan Tianshan Dağları, Xinjiang'ı güney ve kuzey olmak üzere ikiye böler.

    Çin'in en geniş buzullarına ev sahipliği yapan Tianshan Dağları'ndan eriyen sular, Xinjiang'ın başlıca su kaynağıdır. Bu nedenle, Xinjianglılar, kendilerini "Tianshan Dağları'nın çocukları" olarak adlandırır.

    Tianshan Dağları'nın Xinjiang'daki bölümü, 1700 kilometre uzunluğundadır, ortalama rakımı da yaklaşık 4 bin metredir. Bölgenin doğal coğrafi ayrım çizgisi durumundaki Tianshan Dağları'nın güneyi ve kuzeyi arasında iklim, su, bitki ve hayvan dağılımı ile doğal manzaralar açısından gözle görülür farklılıklar bulunuyor. Bunun yanı sıra Tianshan Dağları'ndaki bitki örtüsü ile iklimde de dikey geçişler görmek mümkündür. Dağ sisteminin kuzey yakası örnek alındığında, bu dikey geçişler oldukça net görülür. Kar çizgisinden yukarısı, yıl boyu erimeyen kar ve buzullar, kar çizgisinin hemen altında çıplak kayalıklarla yayla bozkırlar, rakımı 1700-2700 metreler arasındaki bölümünde çam ormanları, 1700 metre altındaki bölgelerde yine bozkırlar, dağ eteğinde ise taşlı alan ve çöller bulunur.

    Yağışların daha çok Tianshan Dağları'nın üst kısmında yoğunlaştığı için burası, geniş ormanlardan oluşan güzel bir doğasıyla çok sayıda yabani hayvana ev sahipliği yapar.

Altay Dağları

    Çin'in Kazakistan, Rusya ve Moğolistan'la arasındaki sınır bölgelerinde yer alan Altay Dağları'nın uzunluğu 2 bin kilometreyi geçer. Çin-Rusya sınırında yer alan ve denizden 4 bin 374 metre yüksekte olan Dostluk Tepesi, Altay Dağları'nın zirvesidir.

    Zengin granit rezervine sahip olan Altay Dağları'nda en çok bulunan diğer bir maden ise altındır. Zaten "Altay" kelimesi, Moğolca'da "Altın" anlamına gelir. Altaylar'da bulunan en büyük altın parçasının ağırlığı 12 kiloydu.

    Sibirya'dan gelen soğuk ve rutubetli hava akımları nedeniyle Altay Dağları'ndaki yağış miktarı oldukça fazladır, dolayısıyla dağlardaki orman alanı 260 bin hektara, dağlardaki ve etrafındaki bozkırların toplam genişliği ise 10 milyon hektara ulaşır. Burası, son derece kurak olan Çin'in kuzeybatı kesimi için kocaman bir vaha durumundadır.

    Eşsiz doğal güzelliklere sahip Altay Dağları, kışın buz ve kar sporları için ideal bir mekandır, yazın bir turizm cennetine dönüşür.

Kunlun Dağları

    Xinjiang'ın güney ucundan geçen Kunlun Dağları, Taklamakan Havzası'nın güneybatı çerçevesini oluşturur. Dik kayalıklar ve yüksek dağlardan oluşan Kunlun Dağları, "Dünyanın damı"nın önemli bir parçasıdır.

    Bir ucu "Dağların Atası" olarak adlandırılan Pamir Yaylası'na dayanan Kunlun Dağları'nın ortalama rakımı 6 bin metre civarındadır. Kunlun Dağları'nda rakımı 7 bin metre üzerinde çok sayıda dağ tepesi bulunurken, bunların beşinin rakımı 8 bin metrenin üzerindedir. Kunlun Dağları'nın ev sahipliği yaptığı dünyanın en yüksek ikinci tepesi olan Çogri Tepesi'nin rakımı 8 bin 611 metredir.

    Dağcıların, kaşiflerin ve turistlerin gözdesi durumundaki Kunlun Dağları, aynı zamanda rengarenk kelebekler ile sayısız yabani boğa, yabani eşek, kar tavuğu ve antilobun da yurdudur.

    Kunlun Dağları'ndan çıkan ve "Kuzu yağı yeşimi" olarak adlandırılan yeşim taşları, paha biçilmez değerli taşlardır.