Çin'in, tarih boyunca diğer ülkeler ile yaptığı ticarette ipek ilk sıralarda yer aldı. 4000 yılı aşkın bir süredir, insanların ekonomik hayatında önemli bir rol oynamakta olan ipek, yıllar boyu Çin'den yola çıkıp tarihi ipek yolu güzergahlarını takip ederek İstanbul üzerinden Avrupa'ya taşınmıştır. Bu zaman zarfında ipek mücevherlerden daha değerli bir ürün olarak alıcı bulmuştur.

Çin'deki Büyük Yaşam'da bugün güzel görünüşlü, yumuşak, parlak ve dayanıklı tekstil ürünü ipeğin Çin'de keşfedilme öyküsünü sizlere aktaracağım. Öykü rivayete göre İmparator Huangdi (Sarı İmparator 黄帝) döneminde geçiyor.

Pamuk ya da diğer malzemeleri işlemeyi bilmeyen insanlar söz konusu eski çağlarda hayvan postları, yapraklar ve ağaç kabuklarından giysi yapıyorlardı. Çin mitolojisine göre; bunun gibi ilkel kıyafetlerin daha kullanışlı ve iyi görüneme sahip olanlarıyla yer değiştirmesi İpek Böceği Tanrıçası'nın gelmesiyle oldu.

Aslında Tanrıça Çin'in kuzey batısında yaşayan Xiling adında güzel ve iyi kalpli bir kızcağızdı. Ne yazık ki, bu güzel kızın anne ve babası çok hastaydı. Anne ve babasının sağlığını eski haline getirmek için Xiling her gün ormandan yabani meyveler toplayıp ailesini besliyordu. Ama kısa bir süre içinde ormanda meyve bulamaz hale geldi. Bu yüzden ormanın derinliklerine, evinden uzak yerlere yiyecek bulmaya gitti.

Her geçen gün daha uzaklara gitmek zorunda kalıyordu. Çünkü topladığı meyvelerin tekrar yetişmesi için mevsimler gerekiyordu. İş öyle bir hal aldı ki; artık Xiling her sabah gün doğumundan önce evden çıkıyor, hava karardığında meyvelerle eve dönebiliyordu. Birkaç ay sonra evinden gidebildiği en uzak yerlerde bile meyve bulamadı.

Anne ve babasının aç kalmasından endişelenen Xiling bir dut ağacının altında yorgunluk ve çaresizlikle dizlerinin üstüne çöktü. Çünkü o gün hiç yiyecek bulamamıştı. Elinden daha fazla birşey gelmeyeceğini anlayınca göz yaşlarına hakim olamayıp ağlamaya başladı. Yürek burkan hıçkırıklarla ağlayan Xiling'in üzüntüsü dayanılmazdı.

Yeşim İmparator (玉皇 yù huáng) cennetteki mekanında olayı duyduğunda, bu iyi kızın üzüntüsüne ortak oldu. Bir ipek böceğine dönüşen imparator, kızın altında ağladığı dut ağacına yerleşti. Kutsal ipek böceği bir kaç dut tanesinin kızın ağzına denk gelecek şekilde aşağıya düşmesini sağladı. Dutun ilk defa tadına bakan Xiling hem ekşi hem tatlı olan bu meyveyi ailesine götürebileceğinin farkına vardı.

Xiling büyük bir keyifle taşıyabildiği kadar dut topladı ve evinin yolunu tuttu. Evde topladığı meyveleri ayıklarken ipek böceğini gördü. Genç kız, görünüşte bir tırtıla benzeyen ipek böceğinin ipek üretebildiğinden habersizdi. Onu meyvelerin arasından alıp ayrı bir yere koydu. Yapraklarla beslediği ipek böceği yaz geldiğinde ipekten bir koza ördü. İpeğin güneş ışığında göz alan güzelliğini gören Xiling, ipeği açtı ve küçük bir parça kumaş dokudu. Bu kumaş şimdiye kadar gördüğü herşeyden güzel görünüyordu. Ardından anne ve babasına ipekten iki adet giysi dokudu. Yumuşak ve rahat bir his veren ipek kumaşı insanı yazın serin, kışın ise sıcak tutuyordu.

Xiling, dut ağacından topladığı ve evde yetiştirmeye başladığı tırtılları ilk defa ipek böceği anlamına gelen 蚕 (cán) karakteriyle isimlendirdi.

Xiling, ipek böceği yetişticiliği ve ipek kumaşı yapımı hakkında deneyimleri artınca, çevresindeki insanlara da ustalığını öğretti. Ve kısa zaman sonra yerel halk, ağaç kabuğu ve hayvan postu yerine kullanışlı ve şık ipek kumaşından kıyafetler giymeye başladı.

Çin halkının atası olduğuna inanılan İmparator Huangdi, Xiling'in buluşundan çok memnun oldu. Onu himayesine aldı ve adını Leizu (嫘祖) olarak değiştirdi.

İmparator Huangdi ile evlenen Leizu, imparatorun Çin'i birleştirmesine yardım etti. Ayrıca ipekçiliğin tüm ülkede yaygınlaşmasına ön ayak oldu.

Zamanla Çinlilerin idolleştirdiği Leizu, İpek Böceği Tanrıçası olarak anılmaya başlandı.