xinjiang20141001
|
Kırgızca, Altay dil sisteminin Türk dilleri koluna bağlı Doğu Hun dilleri grubunun Kıpçak alt grubunda yer alır. Kırgızların çoğu Kırgızca'yı kullanırlar. Kentlerde yaşayan, fabrika ve maden ocaklarında çalışan Kırgızlar, özellikle de Kırgız genç ve çocuklar arasında Çince yaygındır. Çince konuşan Kırgızların sayısı günden güne artıyor.
Kırgızlara özgü edebi mirasların başında halk edebiyatı geliyor. Bunlar arasında efsane, masal, hikâye, destan, halk şiiri, deyimler, bilmece, halk şarkısı ve tekerleme bulunuyor. Yaratıcılığa dayalı bu fikri ürünler, zengin içeriğe sahiptir ve halk arasında tarih boyunca yaygınlaşmıştır. Bu ürünlerin en ünlü örneği Manas Destanı'dır. Bir kahramanlık destanı olan bu eser görkemli bir hava yaratır, yurtiçinde ve dışında çok tanınmıştır.
Halk şarkıları, Kırgızların gurur duydukları bir sanat dalıdır. Bu şarkılar, Kırgızların hiç hazırlanmadan istenildiği zamanda şarkı yaratma yeteneklerini gösterir. Şarkı söylemek ve yaratmak, Kırgızların günlük hayatının ayrılmaz bir parçasıdır. Halk şarkıları, içerik ve söyleme tarzına göre emek, gelenek, aşk, ağlama ve şikayet, zulme direniş ve mevcut güzel hayatı övme gibi birçok çeşide ayrılır.
Kırgızların yazılı edebiyatı, halk edebiyatıyla kıyaslandığında, nispeten gelişmemiş durumdadır. Ancak günümüzde çok sayıda şair ve yazar çok sayıda seçkin edebiyat eserine imza attı. Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra, özellikle dışa açılma ve reform politikasının uygulandığı dönemde, Kırgızların yazılı edebiyatında büyük ilerleme kaydedildi. Bir grup şair ve yazar Kırgız edebiyatında yeni sayfa açmak için yeni eserler ortaya koydular.
Geleneksel Tıp
Kırgızların geleneksel tıbbı ve ilaçları bulunuyor. Özellikle halk arasında yaygınlaşan tarifler, bir ölçüde tedavi işlevine sahiptir. Tarihi çok eskilere dayanan geleneksel Kırgız tıbbı, bu etnik gruba özgü özellikler taşımanın yanı sıra, özel bir teorik sistem oluşturur. Bu, Kırgızların eskiden beri çeşitli hastalıklarla mücadele deneyiminin birikimiyle zekâlarının sonucudur ve Çin'in seçkin kültürel miraslarının önemli bir parçasını oluşturur.
Burç Takvimi
Kırgızlar, on iki hayvan burcundan oluşan takvimi kullanırlar. "Muqueli" adı verilen bu takvimdeki yılları, on iki hayvan burcu temsil ederler. Bu hayvan burçları sırasıyla fare, sığır, kaplan, tavşan, balık, yılan, at, koyun, tilki, tavuk, köpek ve domuzdur. Hayvan burcundan oluşan takvimin yanı sıra, Kırgızlar da ay takvimini kullanırlar. Ay takvimine göre, her yıl Chuenfen ( 21 Mart günü) günü başlar. Her yılın birinci ayının başlangıcı bu günden hesap edilir.
Halk Sporu
Kırgızların sevdikleri sporlar esas olarak halk oyunlarından kaynaklanır. Halk sporu, işlev açısından üçe ayrılır. Birincisi, spor dallarıyla bağlantılı olanlardır, örneğin, at yarışması, buzkaşhi, ip çekimi, at üzerindeki güreş, tavşan çekmesi ve tek bacakla koşu. İkincisi, zekâyla ilgilidir. Bu çeşidin örnekleri arasında Dokuz Delik Bayrak, İçiçe Uzanan Bayraklar, zar saklama ve "Uçar-Uçar sayılabilir. Üçüncü çeşit eğlence faaliyetleriyle bağlantılıdır. Dost arama, kapalı gözle dost ve yüzük arama bu çeşidin örneklerindendir. Bütün bu halk spor oyunları, iç içedir ve birbirlerinden faydalanır ve böylece spor oyunları eğlenceyle birleştirilir. Kırgızların spor oyunlarının tüm etnik grubun tarihi ve üretimiyle sıkı bağlantısı vardır.