Naxi milliyeti Yunnan eyaletinin Lijiang Naxi Milliyeti Özerk İlçesi'nde yaşıyor.
Naxiler'in yaşadıkları bölgeler, deniz seviyesinden ortalama 2700 metre yükseklikteki Qinghai-Tibet platosunun güney ucunda yer alıyor. Yüksek dağlar arasında birbiriyle kesişen nehirler bulunuyor. Bölgedeki Lijiang Irmağı'nın kuzeyinde yer alan Yulong Dağı ve Zhongdian ilçesinin güneydoğusundaki Haba Dağı yıl boyu karla kaplıdır. Uçan bir ejderhayı andıran Yulong Dağı bitki türlerinin zenginliğiyle "bitki deposu" ve "çiçek diyarı" olarak adlandırılıyor.
Naxilerin yaşadıkları bölgeler, soğuk, ılıman ve astropikal iklimlere sahip. Burası tarım, ormancılık ve hayvancılık için elverişlidir. Bu bölgelerde yetiştirilen değerli kar çayı ve Lijiang atı, ülke genelinde tanınmış durumdadır.
Kadın konuşurken, erkek karışmaz
Naxi'ler, kadınlara saygı gösteren bir etnik gruptur, Bir Naxi evinde kadın konuşurken, erkek karışmaz. Kadınlar yemek yerken, erkekler aynı masaya oturmaz. Naxi kadınları sadece çocukları büyütmekle değil, aynı zamanda evcil hayvanları kesmekle ve bina inşaatıyla uğraşırlar.
Naxi kadınları çalışkandır, ateş gibi de karakterleri vardır. Bir Naxi kadın, tatsız bir evliliktense, sevdiği kişiyle birlikte ölmeyi seçermiş. Bu gelenek eskiden beri yaygınmış.
Naxi erkeklerinin sosyal konumu yüksek değil. Naxi etnik grubunun geleneksel yaklaşımına göre, erkekler, manevi uygarlığın yaratıcısıdır. Bir Naxi erkeği evlendikten sonra evde "çalgı, satranç, kitap, resim, sigara, içki ve çay" ile uğraşır. Bazıları, Naxi kültürünün Naxi erkeklerinin yarattığı bir kültür olduğunu savunuyor.
Büyü kültürü…
Naxi geleneklerine göre, sadece erkek çocukların Dongba dilini öğrenmeye hakkı vardır. Ayrıca, Naxi'lerin çoğu Naxi yazısını sadece yazabilir, ancak okumazlar, özellikle dini klasikleri hiç okumazlar.
Bugün Lijiang dışa açılan bir kent konumunda. Ancak eski geleneksel büyü kültürü, kentte, özellikle dağlık bölgelerde yaşayan insanların günlük yaşamında önemli bir konuma sahiptir. Buradaki insanlar tabiata da, büyücüye de, büyü kültürüne de taparlar.
Müzik……..
İranlı muhabirin izlenimleri
İki yılı aşkın süredir Beijing'de çalışan bir İranlı muhabir röportaj yapmak için kısa süre önce Lijiang'a gitti. Muhabir Lijiang'la ilgili izlenimlerini şöyle anlattı:
Beijing ile kıyaslandığında Lijiang kenti gerçekten güzel! Nehirlerde akan şırıl şırıl sular, masmavi gökyüzü ve bembeyaz bulutlar kente ayrı bir güzellik katıyor. Beijing'de yaşadığım iki seneyi aşkın bir süreden beri Çin'i nispeten tanıdığımı sanıyordum. Çin topraklarının ne kadar geniş olduğuna, çeşitli etnik grupların şaşırtıcı özelliklere sahip olduğuna, ancak Yunnan'a geldikten sonra tanık oldum…
Lijiang kenti esrarengiz güzel manzaraları, masallardaki gibi kültürüyle dikkat çekiyor.
Dongba yazısı
Naxilerin hiyeroglif yazısını görünce eski Farsça yazımızı hatırladım. Dongba yazısı sanki harika bir resimi andırıyor. Bu tür yazılar hem enteresan hem de tahmin yürütmek gerektirdiği için bana çok ilginç geliyor. Dongba yazısında bin 400'ü aşkın kelime ve zengin terimler vardır. Dolayısıyla bu yazıyla duygular incelikleriyle ifade edilebilir, karmaşık olaylar kayda geçirilebilir, şiir ve makaleler yazılabilir. Dongba yazısı dünyada mevcut tek hiyeroglif yazı olarak biliniyor. Dolayısıyla bu yazı "fosil" olarak da adlandırılıyor.
Naxiler çok sıcakkanlı ve misafirperverdir. Bir geleneksel halk atölyesini ziyaret ettim. Seçkin Naxi sanatçısı, benim için Dongba yazısıyla "Morigang" kaligrafi eseri yarattı. Bu benim için Lijiang seferimin saklamaya değer en güzel hatırası oldu.
Naxi kadınları…
Naxi kadınların koyun derisinden yapılmış şalları da özgün şallar. Eski kentteki kuvarsit yolda yürürken bu geleneksel şalları takmış güzel kadınlara sık sık raslarsınız. Meğer Naxi kadınların şalları, anaerkil toplumun kültürünü yansıtıyormuş.
Kuvarsit yolda yürürken zaman zaman uzaktan Naxilerin şarkı sesleri duyuluyor. Zaman zaman turistlerle satıcılar arasında yapılan pazarlıklara da kulak misafiri olabilirsiniz.
Gözkamaştırıcı geleneksel süs eşyaları, lezzetli geleneksel yiyecekler herkesin ilgisini çekiyor.
Her bir yolun girişinde, saçları bir parça kumaşla ince hilâl şeklinde sarılarak toplanan, kenarına parlak süs eşyaları takılan güzel Naxi kızlarına raslanır. Bu kızların kıyafetlerinde mavi, beyaz ve kırmızı olmak üzere 3 renk hâkimdir. Kızların kafasındaki hilâl çarpıcı bir güzellik katar. Naxiler genç kızlara "şişman altın kız kardeş" anlamındaki "Pang Jin Mei" derler. Lijiang'da tombul olmak güzellik demektir. Buradayken ben de kendimi aniden "Pang Jin Mei" olarak hissettim.
Lijiang'da kaldığım sürece Lijiang'a olan duygularım o kadar derinleşti. Buradaki yediden yedimişe herkes kendi yöntemiyle bu kentin hikayesini anlatırken harikalar yaratıyor…
Lijiang'ın güzelliklerini unutmak imkansız. O kadar çekici ki büyük olasılıkla bir kez daha gelmek isteyeceğim!
