"Xinjiang Qüzi", Çinceyi ana dili olarak konuşan Han veya ikinci dil olarak kullanan Hui (Tüngen), Mançu ve Şibe (Xibo) etnik grupları arasında rağbet gören, gösteri niteliğinde bir halk sanatıdır. Tanrı Dağları'nın güney kesimindeki Kumul, kuzey kesimindeki Sanci, Barköl ve İli arasında çiftçilik kültürünün yaygın olduğu bölgelerde revaçtadır. 1950'li yıllar öncesinde Kumul, Urumçi ve İli'deki Uygurlar arasında da Xinjiang Qüzi sanatçıları ve hayranları vardı.

    Hanlar, Xinjiang'daki en eski yerleşik etnik gruplardan biridir. Tarihi kayıtlara göre, Hanlar Xinjiang'a en geç Han Hanedanı (MÖ 202-MS 220) döneminde yerleşmiştir. İki bin yılı aşkın bir süredir Xinjiang'daki Hanlar arasında çeşitli sanat türleri oluşup yayılmış, fakat zaman içinde sadece Xinjiang Qüzi bugüne kadar gelebilmiştir.

    Xinjiang Qüzi, Sha'anxi ve Gansu eyaletlerinde "Xiao Qüzi" adıyla bilinen gösteri türünden kaynaklanmıştır. Xiao Qüzi ile türkü arasında büyük bir fark vardır: Türküler duyguları ifade ederken, Xiao Qüzi öykü anlatır. Öyküleme için de Xiao Qüzi'de sık sık geleneksel melodi yapısıyla oynanıp serbest icra yapılır. Fakat Xiao Qüzi, ülkedeki yerel operalara, örneğin Pekin Operası, Qin Operası ve Yu Operası'na benzemez. Bu operaların melodileri, söyleyiş tarzları, yapıları, hatta pazarlama çalışmaları bile sabittir. Xiao Qüzi ise, Çin'in kuzeybatı kesiminde görülen küçük çaplı bir gösteri türüdür. Genellikle köylülerin evlerinde oynanan oyunda, sahne ve roller kesinlik taşımaz; bir sanatçı değişik roller üstlenebilir. Metni, notaları ve koreografisi kesin olarak belirlenmiş bir gösteri sahnelenmez.

    1770'li yıllarda imparator Qianlong'un gözde görevlilerinden olan Ji Yun, hata yaptığı için cezalandırılmış ve imparatorluğun uzak bölgelerinden Xinjiang'a gönderilmişti. Ji Yun notlarında, Xiao Qüzi'nin Urumçi'de çok rağbet gördüğünü yazmıştır. 1880'li yıllardan sonra kuzeybatı kesiminden Xinjiang'a büyük çaplı yeni bir göç dalgası oldu. Böylece Xiao Qüzi, Tanrı Dağları civarında Çince konuşan etnik gruplar arasında en sevilen halk sanatı haline geldi.

    Kültürel çeşitliliğiyle ünlü Xinjiang'da, farklı kültürler arasında sürekli bir etkileşim olmuştur. Kuzeybatı kesimindeki "Hua'er" sanatından derinlemesine etkilenen Xiao Qüzi, Xinjiang'a gelince Uygur ve Kazak etnik gruplarının müziklerinden de esinlenmiştir. Özellikle birçok dili konuşmaya yatkın olan Şibe halk sanatçılarının yaratıcılığı sayesinde Xiao Qüzi, Xinjiang'a özgü özellikler taşımaya başlamıştır. Bir bölgedeki yerel operanın oluşması, o bölgede konuşulan lehçelerle doğrudan bağlantılıdır. Çincenin Xinjiang'da konuşulan lehçesi, Sha'anxi ve Gansu şivelerini temel alan kuzeybatı lehçesine dayanmaktadır. Fakat Xinjiang'da Çince konuşanlar, Çin'in çeşitli bölgelerinden gelmiştir. Hunan eyaletinde ve Tianjing kentindeki Yangliuqing bölgesinde konuşulan lehçeler, Xinjiang'da konuşulan lehçenin oluşumunda önemli birer rol oynamıştır. O nedenle Xinjiang'daki Çince lehçesinde kendine özgü özellikler gelişmiştir. Bölgedeki müzikler ve lehçeler, Xiao Qüzi'nin yeni bir opera türü olarak Xinjiang Qüzi'ye dönüşmesi için zemin hazırlamıştır.

    Uzun bir süre boyunca kendi geleneklerini koruyan Xinjiang Qüzi toplulukları, kırsal kesimlerde ve küçük kasabalarda hane hane dolaşıp küçük çaplı gösteriler sunmuştur. 1930'lu yılların ikinci yarısında, Xinjiang'da Japon Saldırganlara Karşı Direniş Savaşı için kültürel etkinlikler başlatılmasıyla, Xinjiang Qüzi köylülerin avlularından çıkıp Urumçi, Guçun ve İli gibi kentlerdeki sahnelere çıktı. Başlangıçta sadece ara program olarak oynanan Xinjiang Qüzi'nin izleyici kitleleri çoğalıp etkisi artınca, özel icra toplulukları kurulmaya ve bütünsel bir senaryo çerçevesinde sahnelenmeye başladı. Bir süre sonra Xinjiang Qüzi repertuarındaki oyun sayısı 200'ü aştı. Bazı bilim adamları Japon Saldırganlara Karşı Direniş Savaşı için yeni tip senaryolar yazdı. Bunlar o kadar sevildi ki, Xinjiang Qüzi programını izlemek isteyenler büyük kalabalıklar oluşturdu, hatta bazı yerlerde izdiham çıktı. Aynı dönemde bir grup kıdemli sanatçı ortaya çıktı. Henüz 14 yaşındayken ünlü olan Hou Yumin, bugün hâlâ hayattadır.