Isaac Stern, dünyanın en önemli kemancılarından biri. 16 yaşında ilk konserini veren Stern, 1939 yılında New York'ta verdiği konserle dünya çapında tanınmaya başladı. 1979 yılında çıktığı Çin turnesi tarihe geçti. ABD Başkanı Richard Nixon'ın resmi Çin ziyaretinden yedi yıl sonra Beijing'e gelen Isaac Stern'in Çin'de verdiği konserler, Batılı bir müzisyenin Çin'deki ilk gösterisiydi. Stern, Çin Ulusal Senfoni Orkestrası'yla beraber çalan ilk Amerikalı müzisyen olarak da tarihe geçti. Başkent Beijing, Shanghai ve Guilin kentlerinde, piyanist David Golub ile beraber sahneye çıkan Isaac Stern, bu konserlerde Mozart'ın eserlerini icra etti. Isaac Stern'in Çin gezisi ve konserleri, yönetmen Murray Lerner tarafından bütün detaylarıyla kaydedildi. Hazırlanan belgeselin adı belliydi: Mao Zedong'dan Mozart'a. (From Mao Zedong to Mozart)

Film 1980 yılında düzenlenen 77. Oscar Ödülleri'nde en iyi belgesel film ödülünü aldı. Filme daha sonra, Isaac Stern'in 1979'dan 20 yıl sonra bir kez daha Çin'e gelişini gösteren sahneler de eklendi.

Kemancı Isaac Stern'in 1979 yılında yaptığı Çin gezisinin zamanlaması önemli. Çin, uzun Kültür Devrimi döneminin ardından, reform ve dışa açılma yolunda ilerliyor, ülke her geçen dışa açılıyor. Konser vermek için Çin'e gelen Stern, boş zamanlarında sokaklarda dolaşıyor, Çin'in yeni çehresini görme fırsatı buluyor. Film, o güne kadar Çin'e ve Çinlilere dair fazla bilgisi olmayan Batı dünyasına, belki de ilk gerçek görüntüleri sundu. Çinli genç müzisyenlerin yetenekleri Batı dünyasında şaşkınlık yarattı.

Filmin adındaki ''Mao Zedong'' vurgusu o dönemki Çin'i, ''Mozart'' vurgusu ise dünyayı temsil ediyor diyebiliriz. "Mao Zedong'dan Mozart'a" ismi, Çin'in dünyaya açılması anlamına geliyor.

84 dakika süren bu belgesel filmin muhtevası bir hayli zengin. Isacc Stern, 1979 yılında Çin'de sadece birkaç hafta kaldı. O dönem Çin, Kültür Devrimi'nden yeni çıkmış, toparlanmaya çalışıyordu. Stern ve ekibi, önce Beijing, sonra Guilin ve Shanghai'ya geçti. Stern, gittiği her şehri dikkatli izleyerek, bir çocuk gibi Çinli'leri inceledi. Stern ve ekibi, folklor oyunları ve akrobasi gösterileri izledi. Beijing Operası oyuncularıyla sohbet etti. Bir spor okulunda eğitim gören küçük sporcuların çalışmalarını gördü. İleriki yıllarda olimpiyat oyunlarında gelecek altın madalyaların temelleri o okullarda atılıyordu... Stern'e eşlik eden çekim ekibi, her gidilen mekanda kamerasını çalıştırıyordu. Stern her gittiği yeri meraklı gözlerle inceliyor, herkese sorular soruyordu. Filmi izlerken, o dönem bir Amerikalı'nın Çin'e ve Çinli'lere olan ilgisini görmek mümkün. Stern, hakkında hep bir şeyler duyduğu, ama pek de fazla bir şey bilmediği bir ülke ve toplumla karşı karşıyaydı.

Film elbette ''bir Amerikalı'nın gözündeki Çin''i anlatan bir eser olarak değerendirilemez. Stern'ın bu ziyaretinin en önemli amacı, iki ülke arasında müzik üzerinden kültürel temas kurulması. Stern, Beijing ve Shanghai'da bulunduğu günlerde, keman eğitimi alan çocuklara ders verdi. Ders verdiği salonlar hep doluydu. İnsanlar hem Stern'in büyüleyici keman melodilerini hem de onun mizahi üslubunu merak ediyordu. Filmde, Stern'in kendi keman çalma deneyimiyle ilgili görüşlerini keyifli bir dille çocuklarla paylaştığı sahneler var. Stern, öğrencilere, kemanı vücutlarının bir parçası olarak görmelerini söylüyor ve kendilerini sıkmadan, olabildiğinde doğal ve duygularıyla çalmalarını istiyor. Bugün bile keman eğitimi alan gençlerin bu filmden öğreneceği çok şey var.

''Mozart, başarısını yaşadığı çağa borçludur''

Filmde Çin Merkez Orkastrası'nin şefi Li Delun'un, Mozart'la ilgili görüşlerini dinliyoruz. Li Delun, Batı dünyasının feodal toplumdan kapitalizme geçtiği bir dönemde Mozart'ın yaşadığını hatırlatarak, Mozart, başarısını bulunduğu çağa borçludur diyor. Buna görüşe katılmayan Isaac Stern, Mozart'ın bir deha olduğunu ifade ediyor. Bu sohbetten 20 yıl sonra, 1999 yılında Stern yeniden Çin'e geldiğinde, Li Delun onu izlemek için salondaki yerini alıyor. Sağlık durumu kötü olduğu için tekerlekli sandalyede oturan Li Delun, 20 yıl önce Mozart'la ilgili söylediği sözlerinin, o zamanlar Çin'in içinde bulunduğu siyasi atmosfere bağlı olduğunu, kendisinin aslında Mozart'ın bir deha olduğuna inandığını Stern'e söylüyor.

Daha sonra Stern, Shanghai Müzik Akademisi'ne bağlı bir ilkokula gidip, öğrencilerin gösterilerini izliyor. Stern, öğrencilerin gösterisine hayran kalıyor. Stern, piyano çalan bir öğrencinin, dünya standardında bir kabiliyete sahip olduğunu belirtiyor. O okulda Isaac Stern'in karşısında hünerini sergileyen öğrencilerden biri olan Pan Chun adlı bu erkek çocuk, 20 yıl sonra Çin'in en önemli müzik akademsi olan Çin Merkez Müzik Akademsi'nin profesörü oldu. Filmde çello çalan Wang Jian adlı 10 yaşındaki bir erkek çocuk ise, şu an dünyaca ünlü bir çello sanatçısı...

Filmde 1979 yılı itibarıyla Çinlilerin kılık kıyafetleri ve günlük yaşamları da gösteriliyor; durum pek parlak sayılmaz. Stern, filmin bir sahnesinde, Shanghai'da vereceği bir konser öncesinde güzel bir piyano bulamadığı için paniğe kapılıyor. Hemen Beijing'den başka bir piyano getirtiliyor.

Evet o dönemde imkanlar kısıtlı, enstrümanlar iyi değildi. Ancak sade kıyafetler içindeki Çinliler, Stern'in verdiği konserleri izlerken, güzel bir müzik için her şeylerini verebilecek gibi görünüyorlardı.