Çin'de geleneksel halk operalarından biri olan "Qin Qiang"dan bir bölüm dinliyorsunuz. 2012 yılında, Yeraltı Heykeller Ordusu'na evsahipliği yapan Xi'an kentinde, Uluslararası Halk Video Festivali düzenlendi. Çin'in kuzeybatısında çok sevilen bu parça, birkaç genç tarafından animasyon haline getirilerek festivalde yayımlandı. Animasyondaki karakterler, geleneksel operanın makyaj ve kıyafetlerini korudu. Ama ileri dijital teknolojiyle yapılan abartlı, karikatürize edilmiş tipler, antik sanata modern çekicilik kattı ve dünyanın dört bir yanından gelen jüri üyelerinin övgüsünü kazandı.
Sözünü ettiğimiz animasyon ürününün tasarımcısı, 20 yaşında bir genç yetenek; Yang Shaofei.
İki bin yıl önce ortaya çıkmış
"Qin Qiang" Çin'in kuzeybatısında kuşaktan kuşağa aktarılarak gelen antik halk sanatıdır. "Qin Qiang" operası iki bin yıl önce Qin hanadanı döneminde ortaya çıkmış, 600 yıl önce Yuan hanedanında olgunlaşmış ve 300 yıl önce Qing hanedanında yaygınlaşmıştır. Antik Qin Qiang, Çin operasının atası olarak kabul edilir. Ama yabancı kültürün darbesiyle, gençler arasında, Qin Qiang operasını sevenlerin ya da beğenenlerin sayısı giderek azalıyor.
Qin Qiang operasını tekrar canlandırmak için 1980'li yıllardan beri, bu sanat gençlere tanıtılıyor. Birkaç kuşak Qin Qiang sanatçıları bu amaçla büyük çabalar gösterdiler ve çeşitli tedbirler aldılar. Örneğin, operanın icrasında modern elektronik çalgılar kullanılmaya, operaya yeni oyunlar bestelenmeye başlandı.
Çocukluktan beri...
Yang Shaofei, Xi'an Uluslararası Halk Video Festivali'ne, "Kıza Bakış" adlı animasyonla katıldı, geleneksel operayı modern görüntü teknolojisiyle birleştirerek izleyicilere süpriz yaptı. Animasyon tarzındaki Qin Qiang operası, gençlerin geleneksel sanata ilgisinin, ancak modern estetik ve biçimle artırılabileceğini gösterdi.
Yang Shaofei çocukluktan beri sanatla ilgilenmiş. Yang, liseden mezun olduktan sonra Xi'an kentinde bulunan bir üniversitede animasyon eğitimi almış. Yang bir yandan okula devam ederken bir yandan da bir animasyon firmasında yarı zamanlı olarak çalışmış.
"Çin'e ait bir şey yapmak istedim"
Yang Shaofei, köylerde büyümüş. Çocukluk döneminde babasından gördüğü Qin Qiang sanatı, Yang Shaofei'nin bilincinde derin izler bırakmış. Yang Shaofei, Qing Qiang operası animasyon haline getirilirse, gençlerin daha çok ilgisini çeker diye düşünmüş. Son yıllarda ekonominin gelişmesiyle birlikte, kültür sektöründeki ilerleme de ivme kazanıyor. Yang Shaofei, bugünkü ortamın Qin Qiang animasyonu için güzel bir fırsat olduğunu söyledi.
"Okulda animasyon derslerinde yabancı kitaplar ve örnekler öğretilir. O kitaplarda Çin'den hiç örnek göremedik. Çok zayıf durumdayız. Genç olarak bu durum beni mahcup ediyordu. Çin'e ait bir şey yapmak istedim. Geleneksel operaları korumak bizim sorumluluğumuz, yükümlülüğümüz."
Altı genç bir atölyede...
2010 yılının Kasım ayında, Yang Shaofei Xi'an'ın güney banliyösündeki bir evde kendi animasyon atölyesini kurdu. Aynı yaştaki altı delikanlı, atölyede geleneksel Qin Qiang sanatını modern bir biçime sokmak için çalışmaya başladı. Tasarımcılar, her gün ekran önünde Qin Qiang'daki karakterleri, oyuncuların hareketlerini ve kıyafetlerini izler, aynı zamanda operayı dinlerler. Atölyedeki çalışma görüntüsü işte böyledir.
Reklamdan kazanıp, animasyona yatırıyorlar
Animasyon yapımı büyük mali kaynak gerektiriyor. Yang Shaofei'nin atölyesi, rüyalarını gerçekleştirebilmek için ticari reklam hizmeti de veriyor. Reklam yapımından kazanılan paralar, Qin Qiang animasyonuna aktarılıyor.
Atölyede çalışan gençler, köylerde ebeveynlerinden az ya da çok Qin Qiang operasına ilişkin birşeyler öğrenmişler; bu antik sanatı beğeniyor ve Qin Qiang'ın geleceğine ümitle bakıyorlar.
Qin Qiang'a ait öğelerin animasyonda mümkün olduğu kadar yer alması için, genç tasarımcılar, operayla ilgili çok sayıda video izlemişiler. Operadaki geleneksel karakterleri derinliğine anlamışlar.
22 yaşındaki Kang Xiaoli animasyon yapım ekibindeki gençlerden biri. Xi'an Sanat Akademisi'nde ikinci sınıfta okuyan Kang, animasyon hakkında konuşmaktan heyecan duyuyor...
Kang Xiaoli, animasyonun adını belirledikten sonra, ön tasarım yapacaklarını söyledi. Kang Xiaoli, eski içeriklerin animasyonda değiştirilmeden mi kullanılacağı yoksa yenilik mi yapılacağı konusunda, başlangıçta büyük fikir ayrılığı yaşadıklarını anlattı. Bazen ciddi bir biçimde kavga etmişler. Uzun süren tartışmaların sonunda, animasyonda yenilik yapılması konusunda anlaşmışlar. Örneğin, "Altın Alma" oyununda Kentucky ve bilgisayar gibi modern öğeler yer alıyor. Kang Xiaoli, Yang Shaofei'nin Qin Qiang animasyonunun yapımında gösterdiği kararlılığa hayran olduğunu belirtiyor.
"O diğer gençler gibi değil. Benzersiz bir düşünme tarzı var, rüyasını gerçekleştirmek için sürekli çaba gösteriyor, başından beri. Hayat, Yang Shaofeng'ın haklı olduğunu kanıtladı. Birkaç harika eser ortaya çıktı. Daha birçok harika eser yapılacağına inanıyorum."
"Geleceği parlak"
Han Xiaofeng, bir yıl boyunca atölyeye katılmış. Han, animasyon sayesinda Qin Qiang'ı daha yakından tanıdığını ifade etti.
"Bir ulusun eseri, aynı zamanda dünyanın eseridir. Çin'in eserleri dünyada da ün salmaya başladı. Daha önce ilgilenilmemiş bile olsa, Çin tüm dünyada etkisini artırdığı için bu eserlerin geleceği parlaktır. Şimdiki gençler popüler peşinde koşuyor, geleneksel kültürü tanımadan reddediyorlar. Biz Qin Qiang'ı, animasyonunu yaparken iyice tanıyoruz. Bazı parçaları ezbere bile söyleyebiliriz."
İnternete de koymuş, büyük beğeni toplamış
İzleyici ekranın karşısına oturup animasyonu keyifle izler. Ama animasyonun yapımı yoğun emeğe dayalı bir süreçtir. Tek bir hareket, çok sayıda görüntüden oluşur. Yang Shaofei'nin ekibi, birkaç yıl "Kıza Bakış", "Altın Alma" ve "Shang Lian kumaş satıyor" gibi hareket bakımından basit olan operaları animasyon haline getirmeyi tercih etmiş. Yang Shaofei'ye göre, adı geçen oyunların hızlı temposu, ekranın gösterişine daha uygundur. Bazı oyunların animasyonunu yapmak, karakterlerin hareketleri çok karışık olduğundan, zordur.
Bir animasyon oyunu genellikle 30 dakika sürer, masrafı ise aşağıyukarı 50 bin yuandir.
Yang Shaofei, animasyon oyunlarını internete de koymuş ve büyük beğeni toplamış. İnternetteki başarılar, Yang Shaofei'yi davasını sürdürmeye teşvik ediyor.
"Qin Qiang, antik bir opera olarak, çok sayıda popüler, anlamlı ve eğitici oyunları kapsar. Büyük potansiyeli var bence."
Sanatçılar destek olmalı!
Yang Shaofei ve ekibi yine de profesyonel değil, amatör sanatçı sayılıyor. Yang Shaofei profesyonel ustalardan rehberlik bekliyor. Özellikle animasyonda karakterlerin hareketleri ve performansı gibi konular, profesyonel rehberlik gerektirir. Yang Shaofei, sanatçılardan yardım gelmesi durumunda, daha kaliteli animasyonlar yapabileceklerini söyledi.
"En iyisini yapmakta kararlıyız"
Shan'anxi Opera Araştırma Akedemisi Başkanı Chen Yan, animasyonun Qin Qiang'ın gelişmesi için çok faydalı olduğunu ve Qin Qiang sanatının bir tür yayılma biçimi olduğunu ve aynı zamanda Qin Qiang kültür sektörünün bir yansıması sayılabildiğini söyledi. Chen Yan, Qin Qiang animasyonu kültürünü "köklü bir sanayi zinciri, iyi bir keşif ve antik sanatın yeni bir performansı" biçiminde yorumladı.
Çin'de kültürün gelişmesi ve kalkınması için özel politika uygulanıyor. Xi'an kentine de kültürün gelişmesine destek vermek için de özel mali yardım sağlanıyor. Qin Qiang animasyonu da yardım listesine dahil edilmiş.
Yang Shaofei artık Qin Qiang animasyonu için yeni bir plan hazırlıyor.
"Bu yepyeni bir proje. Gençler kendilerini gösterebilecekleri bir platforma ihtiyaç duyar. Qin Qiang animasyonu yeni bir biçim olarak bize geniş bir alan sağladı. Yaptık ve en iyisini yapmakta ısrarlıyız. Yakın bir tarihte, Qin Qiang'ın oyunlarının cep telefonlarından veya internetten izlenebileceğini düşünüyoruz. Qin Qiang'la ilgili yeni tür ürünlerin ortaya çıkarılmasını ümit ediyoruz."
Eğer gelecekte gençler cep telefonlarında, bilgisayarlarında veya televizyonlarında Qin Qiang animasyonuna yer verirlerse, Qin Qiang gibi geleneksel sanatların geleceğinden endişelenmeye galiba gerek kalmayacaktır.
