"Regong", Tibet dilinde "rüyanın gerçek olduğu altın vadi" anlamına gelir... Günümüzdeki Regong, Çin'in batısındaki Qinhai eyaletine bağlı Tibet özerk ilçesinde yer alıyor. Regong, 13. yüzyılda, Tibet budizmi tapınaklarındaki geleneksel el sanatıydı, dinin güçlenmesiyle gelişip zenginleşti.

    Sarı Irmak, Qinhai eyaletinde kıvrıla kıvrıla akar. Akışı, bazen narin bir genç kızı, bazen kaba bir yiğidi andıran Sarı Irmak, geniş kucağıyla iki kıyısındaki toprakları nemlendirir, bu toprakta nesilden nesile yaşayan halkları besler.

    Qinhai Huangnan Tibet özerk ilçesi, dokuz büyük kıvrımıyla tanınan Sarı Irmak'ın birinci büyük kıvrımında yer almaktadır ve "altın vadi" olarak adlandırılır. Sarı Irmak'ın zengin suları, bu toprağa gizemli bir renk katmış ve Tibet'e özgü Regong sanatını beslemiştir.

    Bembeyaz bulutlarla kaplı mavi gök altında Lama kulelerini, sarı beyaz dua bayrakları ile dua çarklarını, göz dolduran Tibet stilinde konutları ve göz kamaştırıcı özgün kıyafetleri Tibet'in her yerinde görebilirsiniz. Tibet budizim tapınakları, gelenleri sakin ve gizemli kültür ortamına çeker. Uzun tarih boyunca bu topraklarda neslini sürdüren halklar, çalışkanlık ve akılla; zengin, değişik kültürler yaratmış, çağdaş halklara değerli maddi ve manevi hazineler bırakmıştır. Çin'de maddi olmayan mirasları koruma çabalarının güçlendirilmesiyle, Tibet budiziminin öyküleri, Tibetlilerin tarihi karakterleri, efsaneleri ve destanlarıyla bunların beşiğinde doğup büyüyen Regong sanatı, giderek daha geniş bir kitle tarafından tanınıyor. Regong sanatının gelişmesinde, dinin etkisi de çok büyük...

    Regong, Tibet dilinde "rüyanın gerçek olduğu altın vadi" anlamına gelir.

    Öğrenciler, çoban veya köylüdür

    2012 yılında itibaren, Qinhai eyaletinde maddi olmayan miraslar için özel bir bütçe ayrıldı. Çırak yetiştiren mirasçılara veya tanıtım yapanlara yılda 5 bin yuan mali destek veriliyor.

    Huangnan Tibet özerk ilçesinden Tangka ustası Niangben 2006 yılında 4 milyon yuan yatırımla Regong Sanat Akademisi'ni kurdu. Akademi, sanat kursuna ve çeşitli kültürel iletişim etkinliklerine evsahipliği yapıyor.

    "Akademi, sanatçı yetiştirmek ve halk kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla kuruldu. Bugün, akademide, öğrenciler ve öğretmenler dahil 100 kişi bulunuyor. Her yıl komşu bölgelerden öğrenciler alınır. Öğrenciler, çoban veya köylüdür. Mirasları korumak dışında, tanıtım da çok önemli. Yakın zamana kadar varlığını sürdürme tehlikesinden endişelendiğimiz Regong sanatı, son yıllarda dünyada ün salmaya başladı. Çünkü tanıtılmasına büyük önem verildi."

    Kutsaldır, önünde dua edilir

    Regong sanatı, genellikle Tangka, Dui nakışı ve çamur heykeli gibi plastik sanatlar içeriyor. Özellikle Tangka, Regong sanatının en tipik örneklerinden biri olarak kabul edilir. Tibetçe olan "Tangka" aslında, kumaş üzerine çizilen resim.

    Genellikle çobanlık yapan Tibetli halklar, mevsim değişince göç eder. Yanlarında taşıdıkları Tangka, totem olarak kutsal sayılır. Çadır tepesine, hatta ağacın dalına asılan Tangka, semboldür, onun önünde dua edilir.

    Tongren kasabasında yer alan Wudun Kültür ve Sanat Merkezi, yerli ve yabancı turistlere Tangka sanatını tanıtmakla kalmayıp, Tangka sanatını öğretmekle de görevlendirildi. Merkez'den Tibetli Zhaxi, kurs hakkında şu bilgileri verdi:

    Artık kendi çırağı var

    "Buradaki 98 öğrencinin yüzde 60'ı yoksul ailelerden gelir. Ailelerin yıllık geliri 700 yuan dolayında. Ama burası öğrencilere yıllık maaş verir, 800 yuan, 1000 yuan veya 1200 yuan... İki yılda aşağı yukarı 2 milyar 400 bin yuan maaş olarak harcandı. Yeteneklerini geliştirdikçe öğrenciler de sanat merkezine kâr getirir. Daha evvel buradan mezun olan 50 öğrenciden bazıları, el sanatıyla araba satın aldı, yeni konut inşa ettirdi. Daha önemlisi, bu yolla değerli sanatın yaşatılmasıdır. Tabii sanatın yaygınlaştırılmasından da çok memnunuz...

    "Bu iki kardeş, sanatı 9. Panchan Lama'nın ustasından öğrendi. Ustanın Tangka sanatı böylece sürdürüldü. Usta, çıraklarına ciddi bir eğitim verdi. Çıraklar da yüksek bir öğrenim iradesi gösterdi."

    Wudun köyünden Yixijiancuo, Wudun Kültür ve Sanat Merkezi'nde beş sene Tangka sanatını öğrenmiş. Artık kendi çırağı var.

    "Buraya beş yıl devam ettim. Şimdi 20 çırağım var. Resim benim için doğru bir seçimdi. Bu sanatla yaşam koşullarımı düzelttim. Arabayı yeni satın aldım. Üç kardeşimiz de konut inşa ettirdi. Yıllık gelirim yaklaşık 100 bin yuen."

    Amcasından öğrenmiş, bayrağı oğlu taşıyor

    Tongren ilçesindeki Wudun Tapınağı'nda yeni kurulan Buda kulesi, ziyaretçileri büyüler. Göz kamaştırıcı renkli boyamalar, el sanatıyla yapılmış Tangka resimleri, büyük övgü toplamaktadır.

    60 yaşındaki Xihedao, Tongren ilçesine bağlı Wudun köyünde dünyaya gelip büyümüş. Tangka yapımı bu köyün, elbette de Xihedao ailesinin nesilden nesile aktarılan el sanatıdır.

    Xihedao, bu sanatı 7 yaşından itibaren, Tangka ustası olan amcası Naizang'dan öğrenmiş. Daha sonra, Gansu eyaletinde ünlü Tibet budizmi tapınağı olan Xiahelapuleng tapınağında çırak olarak 5 yıl çalışmış. Xihedao 12 yaşında bağımsız halde Tangka resimleri çizmiş. Xihedao, seçkin icrasıyla bölgede ün salmış, 2006 yılında diğer üç sanatçıyla "devlet sanat ustası" unvanını kazanmış. Xihedao, Tangka sanatıyla para kazanıp ailesini zengin etmiş. Bu durum, Xihedao'nun, sanatı gözünde daha da yüceltmesini sağlamış. Xihedao, evinde "sanatçı ailesi" adlı bir kulüp kurarak, uzaktan gelen turistleri ağırmaya ve Tangka sanatını tanıtmaya başlamış.

    "Bütün insanoğlunun hazinesi"

    "Tangka, dürüstlük, iyilik ve güzellik gibi inançları ileriye taşımakla görevli bir sanat. İnsanlar arasındaki yardımlaşma gibi konuları ele alır. İnce sanat çok derin anlam taşır, bir de seyircilere çok hoş hisler verir, ayrıca Tangka çok kaliteli malzemelerden yapılır ve bu anlamda da değerlidir. Tangka'yı tanıtıyoruz, ama sadece para kazanmak değil amacımız. Çin halkının geleneksel hazinesi, bütün insanoğlunun hazinesidir. Önem vermeliyiz."

    Xihedao'nun, amcasının yardımıyla "Tangka dünyası"na yönlendirildiğini söylemiştik. Xihedao'nun oğlu da, onun elinden kalemi devralmış, sanat yolunda ilerlemeye devam ediyor. Bir aile nesilden nesile, en ince kalemle Tibet budizimi inancında bulunan Shangri La adlı cennet dünyasını çiziyor.

    Biz, gerçek cennetin aslında sivil toplumda bulunmasına inanmayı tercih ediyoruz.

    Xihedao'yla vedalaşırken, 7-8 yaşlarında küçük bir çocuğu annesinin yanında kurşun kalemle yüreğindeki budayı çizerken gördük. O anda avluda daha tamamlanmamış bir Tangka, galiba güleryüzüyle ona bakıyormuş...