Çin'e gelmiş veya henüz gelmemiş yabancı turistler, şu atasözünü öğrenmeli: "Gökte cennet, yerde de Suzhou ve Hangzhou var". Bu, Suzhou ve Hangzhou'nun dünyada en güzel manzaralara sahip yer olduğunu ifade edden bir atasözüdür. Bunun için Çin'e gelen yabancı dostlar için gezi programı hazırlarken, Suzhou ve Hangzhou'yu unutmamaları tavsiye ederiz.

Suzhou ve Hangzhou, Shanghai'a yakın iki kent olarak, her gün sayısız turist çekiyor. Çin'e gelen bir yabancı turist, ekonomisi nisbeten çabuk büyüyen Shanghai'a geldikten sonra mutlaka civardaki kentleri, örneğin Shuzhou ve Hangzhou'ya da bir uğrar. Bugünkü programımızda önce birlikte Suzhou'yu gezelim.

Jiangsu eyaletine bağlı olan Suzhou, Yantze Nehri Deltası'nın orta kesiminde yer alıyor. Doğuda Shanghai, güneyde ise Zhejiang eyaletiyle komşu olan Suzhou'nun batı ucunda, ülkenin en büyük üç tatlı su gölünden biri olan Taihu gölü bulunur; kuzey kenarından ise ülkenin en uzun nehri olan Yantze geçer. Şehirleşme sürecinin hız kazandığı günümüzde Suzhou, eski ve yeni olmak üzere iki bölüme ayrıldı. Bu ayrım, 2500 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan tarihi şehrin korunmasını, aynı zamanda şehrin, ülkenin en gelişmiş bölgelerinden biri olmasını sağladı.

Tarihi Suzhou şehrinin içinden çok sayıda kanal geçer. Kanalların iki yakasındaki tarihi evler, üzerlerinden geçen şirin köprüler ve kanallarda mekik dokuyan kayıklar, şehrin başlıca manzaralarıdır. Ancak şehre en çok ün kazandıran, eşsiz derecede güzel ve şirin olan bahçeleridir.

Çin bahçesinin ünü Suzhou bahçelerinden gelir. Beijing'deki Yasak Kent ve Yazlık Saray'ın mimarisi Suzhou bahçelerinden esinlenmiştir. Suzhou'da Zhuozhengyuan ve Liuyuan'ın temsil ettiği tarihi bahçeler, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO tarafından Dünya Mirasları Listesi'ne alındı.

Uzun tarihi nedeniyle Suzhou'yu yaşam temposu yavaş olan ve her yeri antika kokan bir şehir sanmak, ciddi bir yanılgı olacaktır. Çünkü şehir, tarihin yanı sıra çağdaşlığı da içine barındırıyor.

Suzhou, zengin kültürel birikime sahip olan bir şehirdir. Şehre özgü kültürel varlıkların başında "Pingtan" olarak bilinen yerel opera gelir. Genellikle yoğun yöresel özellikler taşıyan çayhanelerde sunulan Pingtan gösterilerine doyum olmaz. Hele Taihu gölünün suyuyla demlenen çayı içerek Pingtan gösterilerini izlerseniz, bütün sıkıntılarınızı unutursunuz.

Beijing'de "Kuş Yuvası" olarak bilinen Çin Devlet Stadyumu, Beijing Olimpiyat Oyunları sırasında tüm dünyada tanındı. Benzeri bir yapı, Suzhou'da da var. Suzhou'daki Bilim, Teknoloji, Kültür ve Sanat Merkezi, küçük "Kuş Yuvası" olarak adlandırılıyor. Ancak geleneksel bahçecilik unsurlarını da içeren bu merkez, hem çağdaş, hem de klasik bir görünüme sahip…

Dış görünümü son derece güzel olan Suzhou Bilim, Teknoloji, Kültür ve Sanat Merkezi, ileri teknolojiyle donatıldı. Merkezde 1200 kişilik modern tiyatro salonu, 500 kişilik lokanta, biri IMAX teknolojisi kullanan olmak üzere sekiz sinema salonu, bir bilim ve teknoloji sergi salonu ile 23 bin metrekare genişliğinde bir alışveriş merkezi bulunuyor.

Tarihi Suzhou şehrinde Bilim, Teknoloji, Kültür ve Sanat Merkezi gibi modern ve geleneksel mimari özellikleri bir arada toplayan yapıların bir diğer örneği de Suzhou Müzesi'dir. Dünyaca tanınmış mimarlardan biri olan, Suzhou doğumlu Bei Yuming'in son yapıtı Suzhou Müzesi için mimar, "En sevdiğim küçük kızım" demişti.

1997 yılında Dünya Mirasları Listesi'ne alınan antik Suzhou bahçeleri, Çin bahçeciliğinin simgesi olarak kabul edilir. 2 bin yılı aşkın bir geçmişi olan Suzhou bahçeciliğini oluşturan bağlı onlarca farklı bahçecilik örneği, varlığını günümüze kadar koruyabilmiştir. Suzhou bahçeciliğine özgü düzenlemelerin çoğu, küçük bir alanda değişik sanat teknikleriyle yapılmıştır. Sınırlı bir alanda Çin resimlerine özgü anlayış ile Tang ve Song dönemlerinde yayılan şiirlerdeki düşünce ve duyguları yansıtarak küçük alanda büyük manzaralar yaratmayı amaçlayan Suzhou bahçeciliği, süs amaçlı yapay dağlar, ağaçlar, pavyonlar, binalar, platformlar, havuzlar ve köprülerle dekore edilmiştir. Zhuozhengyuan Bahçesi, Wangshiyuan Bahçesi, Shizilin Bahçesi, Canglang Pavyonu ve Liu Parkı, Suzhou bahçecilik mimarisini temsil eden yapıların başında gelir.

Zhuozhengyuan Bahçesi

Suzhou'nun eski mahallesinin kuzeydoğusunda bulunan Zhuozhengyuan Bahçesi, Suzhou'daki en büyük bahçedir.

Zhuozhengyuan Bahçesinin yapımı, 1509 yılında Beijing'deki görevinden ayrılan bir vezir tarafından başlatıldı. Hikayeye göre, bu emekli vezirin, Beijing'den ayrılırken üç gemi dolusu mücevheri varmış. Suzhou'daki bu bahçeyi yaptırmak için bir gemideki mücevherlerin tamamını harcamış. Bu vezirin iyi bir ressam olan bir arkadaşı varmış. Ressam arkadaşı bahçenin yapımında vezire çok yardım etmiş. Vezir, Beijing'de başarıyla çalışamadığını düşündüğünden bu bahçeye "iyi siyasetçi olmayanın bahçesi" anlamına gelen Zhuozhengyuan Bahçesi adını verdi. Ama vezir bu bahçede fazla oturamadı, hastalanıp öldü. Emekli vezirin kötü alışkanlıkları olan bir oğlu, bir gece bütün bahçeyi kumarda üç kumarbaza kaybetti. Güzel bahçeyi kazanan üç kumarbaz Zhuozhengyuan Bahçesini doğu, orta ve batı diye üçe böldü. Daha sonra ayrı ayrı olan bahçenin üç bölümünün sahipleri birçok kez değişmesine rağmen bahçe özenle korundu ve zaman zaman onarıldı.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşundan sonra Zhuozhengyuan Bahçesi büyük bir onarımdan geçirildi ve üç bölüm birleştirildi.

Zhuozhengyuan Bahçesinden Suzhou'daki diğer bahçelerde olduğu gibi hem istirahat ediliyor, hem de oturulabiliyor. Aslında Suzhou bahçesi, insan gibi kabul ediliyor. Çünkü Suzhoulular bir bahçenin bir insanın gözü gibi ayna, kanı gibi su, vucudu gibi duvar, kemiği gibi kaya, bacağı ve kolu gibi koridor ve iç oranları gibi salon ve pavyon olmak üzere unsurları olması gerektiğini düşünür. Sizlere de Çin bahçesini gezerken bu özellikleri gözönünde bulundurmanızı öneririz.

Zhuozhengyuan Bahçesinin ön kapısından girildiğinde, doğu bölümdeki misafir salonunu görüyoruz. Yaklaşık 200 metrekarelik alanı kapsayan salonun içindeki mobilyalar, kırmızı sandal ağacından yapılmıştır. Salonun duvarında Çince şiirler ve resimler asılıdır.

Bu salondan çıkınca hemen büyük kayalardan bir tepe görülür. Tepenin yanında içinde lotus dolu küçük bir havuz bulunur.

Bahçenin eski sahipleri orta bölümde oturur, batı bölümde de istirahat ederdi.

Bu bahçeyi gezenlere "Nasıl buldunuz?" diye sorulunca, genel olarak çok "Çok güzel" diye yanıtlarlar. Suzhou bahçesini görmeden bahçe hakkında yeterli fikir sahibi olmak mümkün değildir.

Wangshiyuan Bahçesi

Suzhou kentinin güneydoğusunda bulunan Wangshiyuan bahçesi 0.6 hektarlık bir alanı kapsar. Küçük bir mekanda olmasına rağmen, bahçede Çin'e özgü klasik bahçe özellikleri hakimdir.

Turistler genellikle bahçeyi gündüz gezer, ama bahçeyi akşam gezmenin ayrı bir güzelliği vardır. 1990 yılından bu yana her yıl 15 Mart-20 Kasım günleri arasında bahçede Pingtan gibi geleneksel Çin müziği dinlenebiliyor.

Wangshiyuan bahçesinin misafir salonu ve ikamet yeri olmak üzere iki bölümü vardır.

300 yıllık geçmişe sahip olan Wang Juan adlı misafir salonu ince oymalar ve mükemmel mimarisiyle "Çin'in güneyindeki ilk misafir salonu" olarak kabul edilir. Bu salondan çıkınca hemen büyük kayalardan oluşan bir tepe görülür. Tepenin yanındaki küçük göl içerisinde nilüfer çiçekleriyle dolu bir havuz vardır.

Daha sonra bir kaç salon ve koridordan geçerek Wangshiyuan bahçesinin arka bölümüne girilir. Arka bölümünün ortasında bir havuz bulunur. Küçük bir yüzölçümlü olan bahçe içindeki küçük göletin etrafını yapay tepeler ve köprü süsler.

Alınan bilgilere göre, 1980 yılında ABD'nin New York kentinde bulunan Metropolitan müzesinde Wangshiyuan bahçesine benzer bir Çin bahçesi kuruldu. Wangshiyuan bahçesi bundan sonra bütün dünyada hızla tanınmaya başladı.

Hanshansi Tapınağı

Beijing'deki Gök Tapınağı ve Shanghai'daki Yeşim Buda Tapınağı gibi bazı tapınakları gezmiştik. Tapınaklarda, Çin kültürü hakkında geniş bilgi edinmek mümkündür.

Beijing'deki Gök Tapınağı, imparatorların göğe taparak bereket diledikleri bir yerdi. Shanghai'daki Yeşim Buda Tapınağı içinde Burma'dan getirilen değerli "Yeşim Buda" saklanıyor. Şu anda Çin'in her bölgesinde sayısız tapınak koruma altındadır. Bunlardan bazıları zengin Çin medeniyetinin eşsiz eserleri sayılıyor.

Hanshansi Tapınağı'nı gezmeye başlamadan önce, her Çinlinin bildiği bir şiir aklıma geldi. Eski Çince yazılmış bu şiiri çevirmek çok zor. Şiir, Çin ve Japonya'daki ilkokul kitaplarında yer alıyor. Bu şiiri bilmeyen Çinli ve Japon yok denecek kadar azdır.

1400 yıllık geçmişe sahip olan Hanshansi Tapınağı'nda dev bir bronz çan bulunur. Batı yönüne bakan tapınağın yüzölçümü 10 bin metrekare kadardır. Tapınağın ana salonunda Budizmin kurucusu Sakayamuni'nin heykeli vardır. Onun iki yanında altın kaplamalı 18 arahat heykeli yer alır.

Hanshansi Tapınağı'nın adıyla ilgili ilginç bir hikaye vardır.

Hikayeye göre, tapınağın adı, eskiden burada yaşamış Han Shan ve Shi De isimli iki rahipten geliyor. Han Shan ve Shi De, çocukluk arkadaşıymış. Büyüdükten sonra Han Shan'ın ailesi, onun için bir kız istemiş, nişanlamış. Ancak genç kız Shi De'ya aşık olmuş. Bunu öğrenen Han Shan çok üzülmüş ve en iyi dostu Shi De'nin mutluluğunu düşünerek Suzhou kentine kaçıp rahip olmuş. Shi De, iki hafta içinde Han Shan'dan haber almayınca Han'ın evine gelmiş ve Han'ın ayrılırken bıraktığı mektubu almış. Shi De Han Shan'ın ayrılışının nedenini öğrendikten sonra onun iyi kalpliliğinden çok duygulanmış ve onu aramaya gitmiş. Han'la birlikte rahip olmaya karar veren Shi De, kent dışında Han Shan'ı bulmuş. İki dost çok sevinmiş ve birlikte rahip olmuş. Birkaç yıl sonra iki kişi aynı anda tapınak işlerini yönetmiş, ancak birbirine saygı gösteren Han Shan ve Shi De, bir keşiş talimat istediği zaman, daima "Han Shan'a sorar mısın?" veya "Shi De'ye sorar mısın?"diye cevaplarmış. Böylece keşişler zor durumda kalırmış. Bir gün bir yaşlı hanım gelmiş. Aslında bu yaşlı hanımın Merhamet Tanrıçası Guanyin'miş. Guangyin, iki rahipten üstün olanı seçmek için onlara cambazlık yarışı yaptırmış. Yarışmayı Han Shan kazanmış ve başrahip olmuş. Ondan sonra bu tapınağa Hanshansi adı verilmiş.

Başlangıçta Hanshansi Tapınağı pek tanınmıyordu. Bin yıl kadar önce Beijing'de imparatorun düzenlediği sınavı geçemeyen bir genç, bu tapınağa geldi ve burada bir gece geçirdi. Gece sıkıntıdan uyuyamayan genç derin düşüncelere daldı. O anda tapınakta çan çalıyordu. Çan sesinden ilham alan genç hemen bir şiir yazdı, üzüntüsünü unuttu ve memleketine dönünce daha çalışkan oldu. Ertesi yıl imparatorun açtığı sınavı geçti ve vezir oldu. Ondan sonra bu çanın uğur, zenginlik ve mutluluk getirdiğine inanılmaya başlandı. Hanshansi Tapınağı ve bu gencin yazdığı şiir aynı anda meşhur oldu.

O zamanlar Çin ve Japonya arasında ilişkiler yeni başlamıştı. Doğu Çin'deki bu tapınak, Japonya'ya en yakın büyük tapınaktır. Japonlar uğur ve mutluluk getirdiğine inanılan bu çana büyük ilgi gösterdi. Çan yaklaşık 500 yıl önce Japonya'ya taşındı. 300 yıl önce de kayboldu. Japonlar bu duruma çok üzüldüler ve çanı her yerde aradılar, fakat bulamadılar. Japonlar bağış toplayarak yeni bir çift çan yaptırdılar. 1905 yılında Japonya eski başbakanı İpotumi'nin yazdığı bir şiir çan üzerine kazındı ve 1906 yılında hediye olarak Suzhou'daki Hanshansi Tapınağına getirildi. O zamandan beri Hanshansi Tapınağı'ndaki çan, Çin ve Japonya arasındaki dostluk ilişkilerinin sembolü olarak görülüyor.

Her yılbaşı arifesinde Japonya'dan gelen binlerce turist tapınakta çan sesini dinleyerek mutluluk ve şans diliyor.

Tapınakta halen 5 veya 6 rahip yaşıyor. En yaşlı rahip 84 yaşında, en genç rahip de 20 yaşında. Şuanda başrahiplik yapan Budist 38 yaşında ve Beijing Budizm Enstitüsü'nden mezun oldu.

Hanshansi Tapınağı'nı gezenler buradaki zengin kültürel birikime hayran kalırlar.