Tang Hanedanı döneminin tanınmış şairi Li Bai'ın dinlediğiniz bu şiirini 10 yaşındaki Uygur ilkokul öğrencisi Mahmut Ekber okudu. 10 yaşındaki bir Uygur çocuğun Çince seviyesi nasıl aynı yaştaki bir Han çocuğununkiyle aynı olabilir? Annesi Hacer Gül, Mahmut Ekber'i küçük yaşından itibaren Uygurca ve Çince olmak üzere iki dille öğretim yapılan anaokulunda okuttu. Hacer, bunun nedenini şöyle anlattı:
"Uygurca ana dilimiz, Çince de ülkemizin dilidir. Bir çocuk Çince öğrenerek daha kolay ve daha çok bilgi edinebilir. Uygurca öğrenmek de çocuğun Uygurların tarihini ve kültürünü daha iyi anlamasını sağlıyor."
Ekber'in annesinin anlattığı gibi çift dille yapılan öğretim, Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin eğitim davasının bir özelliği haline geldi. Çin Ulusal Halk Meclisi temsilcisi ve Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi Chabuchaer Xibo Özerk İlçesi Birinci Ortaokulu öğretmeni Fu Chunli, Çin Uluslararası Radyosu muhabirine çift dille yapılan eğitim hakkında şu bilgileri verdi:
"Xinjiangımızda birçok etnik grup yaşıyor, Kazaklar, Uygurlar ve Özbekler de bunlar arasında... Bu etnik gruplara mensup çocuklar küçük yaşlarından itibaren Çince öğrenim görebilmek için çift dille öğretim yapılan okullara gidiyor. Ben Xibo milliyetine mensubum, Çince'yi ilkokuldayken öğrenmeye başladım."
Xinjiang, farklı etnik gruplara mensup halkın bir arada yaşadığı bir bölge. Uygur, Kazak ve Moğollar dahil olmak üzere birçok azınlık milliyetin kendi dilleri var. Eskiden Xinjiang'ın birçok bölgesinde Han çocukları ve diğer etnik gruplara mensup çocuklar farklı okullarda öğrenim görüyordu ve azınlık milliyetten olan birçok kişi bu nedenle yalnızca kendi dillerini biliyordu, Çince bilmiyordu. Bu da azınlık milliyete mensup çocukların yüksek öğrenim görmesini, iş bulmasını, modern toplumla ve uluslararası toplumla kaynaşmasını zorlaştırıyordu.
1950'li yıllarda Xinjiang'da başlayan çift dilli öğretimde, son yıllarda merkezi hükümetin ve özerk bölge yönetiminin büyük destekleriyle hızlı gelişme kaydedildi. Alınan bilgiye göre, 2008 yılından bugüne kadar, merkezi hükümet tarafından Xinjiang'daki okul öncesi çift dilli öğretime 1.2 milyar yuan tahsis edildi ve bölgenin yoksul bölgelerinde bilgisayar, televizyon ve DVD oynatıcısı bulunan ileri donanıma sahip kreşler açıldı.
Fu Chunli'nin memleketinde yalnızca okul öncesi ve ilkokullarda değil, ortaokullarda da çift dilli öğretime başlandı. Böyle bir ortaokulda çalışan Fu, özerk bölge yönetimi ve merkezi hükümetin çift dille eğitim veren öğretmenlerin eğitimine büyük önem verdiğini ve her yıl her okuldan en az bir veya iki öğretmenin eğitime gönderildiğini söyledi. Han olsun, diğer etnik gruplara mensup olsun, artık bütün çocukların aynı okulda öğrenim gördüğünü belirten Fu, azınlık milliyetlerden öğretmenlerin Çince ve kendi dillerinde ders verdiğini ve azınlık milliyetine mensup öğrencilerin de kendi milliyetlerinin dili ve yazısının yanı sıra Çince konuşmayı ve yazmayı da öğrendiğini söyledi.
Geçen yıl Ulusal Halk Meclisi'nin yıllık toplantısı sırasında Beijing Ziraat Üniversitesi'ne bağlı ortaokulda öğrenim gören Xinjianglı öğrencileri ziyaret ettiğini anlatan Fu, çocukların çeşitli konularda büyük ilerleme kaydettiğini gördüğünü ifade etti. Bu yıl aynı okulda okuyan Xinjianglı çocukları tekrar ziyaret eden Fu bir kez daha çocuklarda meydana gelen büyük değişikliklere tanık oldu. Çift dille verilen eğitimden büyük yarar gören bu çocuklar Fu'nun üzerinde derin izlenim bıraktı. Fu, şunları söyledi:
"Kaliteli okullarda gördükleri eğitimle çocuklar çeşitli konularda büyük ilerleme kaydetti. Beni karşıladıklarında, benimle konuştuklarında, sınıflarına veya yurtlarına gidip oralarda düzenlenen etkinliklere katıldığımda çocukların psikolojik durumlarının çok iyi olduğunu gördüm."
Çift dille yapılan öğretim azınlık milliyete mensup çocuklara gözle görülür yararlar sağlıyor. Çin Ulusal Halk Meclisi temsilcisi ve Xinjiang Tıp Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekanı Rena Kasmu şöyle konuştu:
"Çift dille yapılan öğretimle çeşitli etnik grupların seçkin kültürleri öğrenilebilir. 5 bin yıllık geçmişe sahip Çin ulusunun kültürü son derece zengin ve parlak. Çince şu anda dünyada büyük rağbet görüyor ve birçok insan Çince öğrenmek istiyor."
Çin Maliye Bakanlığı tarafından kısa süre önce azıklık milliyetlere mensup çocuklara okul öncesinde verilen çift dilli eğitimin geliştirilmesine ilişkin bir program onaylandı. Söz konusu program uyarınca, 2012 yılına kadar merkezi hükümet ve Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi yönetimi tarafından bölgenin 7 il ve 9 ilçesinde okul öncesi çift dilli öğretimi geliştirmek için 5.1 milyar yuan tahsis edilecek. Kaşgar ve Hotan da dahil olmak üzere 7 il ile aralarında Nuojiang ve Hejing'in de bulunduğu 9 ilçede çift dille eğitim verilen 2 bin 200 anaokulu açılacak ve bu anaokullarında 340 bin öğrenci öğrenim görecek. Bunun yanı sıra, Xinjiang'da çift dille ders veren öğretmenlerin ülkenin iç kesimlerinde eğitim görmesi planı da hayata geçirildi. Bu plan uyarınca, önümüzde 4 yıl içinde Beijing, Tianjin ve Shanghai şehirleriyle Jiangsu eyaletinde Xinjiang için 2000 öğretmene eğitim verilecek, adı geçen dört bölgeden iki yıl içinde 50 seçkin ortaokul öğretmeni çalışmak üzere Hotan ve Kaşgar'a gönderilecek. Çin Uluslararası Radyosu muhabiriyle söyleşi yapan Xinjianglı Ulusal Halk Meclisi temsilcileri merkezi hükümetin ve özerk bölge yönetiminin verdiği desteklerle, Xinjiang'daki çift dilli öğretimde daha büyük gelişmeler kaydedileceğine ve azınlık milliyetlere mensup çocukların yarınlarının daha da güzel olacağına inandıklarını vurguladı.
