"Sanki gece aniden bahar rügarı esmiş gibi, binlerce, onbinlerce armut çiçeği açıldı."

Çin şiirinde, ağaç dalları üzerindeki kalın karın armut çiçeklerine benzetildiği bu iki dize, bugünlerde Çin'in karın etkisi altında kalan kuzey kesimi için çok uygun... Çinlilerin inancına göre, kar ve buz, kuzey kesimin ruhunu yansıtır.

Kar üzerinde kaymak, yüksek tramplenden kara atlamak, kardan adam yapmak, kar topu oynamak, kızak çekmek, kış mevsiminde ülkenin kuzey kesimindeki kar ve buz manzaraları, insanları neşeli yapar.

Bugün buzdan ve kardan bahsettiğimizde, buzdan lambalar ve heykeller ile kardan heykeller, sözü edilmesi kaçınılmaz olan bir konudur. Eğer dünyayı örten buzu ve karı bir ipek kumaşa benzetecek olursak, buzdan lambalar ve heykeller ile kardan heykeller bu kumaştaki parlak çiçekler sayılır. Şimdi buna örnek olarak Harbin Uluslararası Buz ve Kar Festivali'ni tanıtacağım.

Dünyadaki dört büyük buz ve kar festivalinden biri olan Harbin Uluslararası Buz ve Kar Festivali, 5 Ocak günü başladı. 3 ay sürecek olan festival kapsamında, yüzlerce etkinlik düzenlenecek. Festivalde buzdan ve kardan yapılmış 2000'den fazla sanat eseri sergileniyor. Festival Türkiye, Japonya, Brezilya ve Kore Cumhuriyeti'nden gelen çeşitli televizyon kanalları tarafından da izlendi.

Harbin kenti, Çin'de enlemi en yüksek olan büyük kent konumunda… Harbin'de kış mevsimi, Ay Takvimi'ne göre her yılın 10. ayının başlarında başlar, karlı ve buzlu dönem 4 aydan fazla sürer. Kentin içinden geçen Songhuajiang Nehri, sanki uzun bir gümüş kemer gibi sakince uzanır. Bu nedenle Harbin "Buz Kenti" olarak adlandırılır. Yaşamı seven Harbinliler, buz ve kar festivalini bir dünya markası haline getirdi.

Songhuajiang Nehri'ndeki suyun donarak oluşturduğu doğal buzun şeffaflığı yüzde 100 olur; hava sıcaklığının azalmasıyla baskıya direnme gücü de artar. Buradaki buz parçalarından yapılan yeşimtaşı gibi şeffaf binalar, yüksekliği ve görkemiyle dikkat çekmişti. Harbin'deki buz heykelciliğinin üç boyutlu heykel ve kabartma heykelden oluşan iki çeşidi var. Üç boyutlu heykellerde, değişik pozisyonlarda oyulmuş insan figürleri görülür. Oyulan kuş, hayvan, çiçek ve ot gibi desenler lirik olur, konuları da çok zengindir; kabartma ise, çeşitli desenlerin oyulduğu buz paravan olarak, buz diyarındaki değişik görüntüleri birbirinden ayırır. Kabartma buz heykelinin çok özel bir çeşidi de, buzla yapılan kaligrafi eserleridir. Kardan ve buzdan heykeller, buz ve kar diyarındaki yapay görüntülere ayrı bir renk katar.

Türkçe'de "Bonsai" olarak bilinen Penjing, Çinlilerin geliştirdiği, dal ve sürgünleri bağlamak ve biçimlendirmek suretiyle saksıda bodur ağaç yetiştirme sanatıdır. Buzdan Penjing ise, doğal buzların değişik şekillerine göre, sanatsal tasarlama yapıldıktan sonra yaratılan eserdir. Buzdan Penjing, buzun şeffaflığını ve zarafetini yansıtır. Buz Penjing, genel olarak doğadaki dağ ve su manzaralarından esinlenir. Örneğin buz içinde dondurulmuş Çin gülü, kasımpatı ve diğer çiçekler, buzun içinde bulunmalarına rağmen, taze görünür. Buzun içindeki mandalina ve elma gibi meyveler de parlak renkleriyle ziyaretçilerin iştahını açar. Buzla kaplı çiçeğin yapımı şöyledir: İçinde temiz su bulunan demir kalıp, yoğunluğu yüksek olan tuzlu suyun içine konur, kalıp içindeki su sıfırın altında 7 ile 8 dereceler arasında korunur, bunun yanı sıra, kalıbın içindeki suyun hızla donmaması için, kalıp içine bir boru sokup hafifçe havalandırma yapılır. Kalıbın içindeki su 3 veya 4 santimetre kalınlığında olacak şekilde donduktan sonra, çiçek veya başka bir nesne henüz donmamış suyun içine konur. Çiçek tamamen donmuş suyla kaplandıktan sonra kalıp çıkarılır. Son adım olarak içine bir lamba konur. Böylece güzel bir buz çiçeği yapılmış olur. Buzun içindeki çiçekler kıpkırmızı ve yaprakları yeşil olur, ziyaretçilere yaz havası verir.

Bugün yurtiçinden ve yurtdışından gelen misafirler, Harbin Buz ve Kar Festivali'nde buz ve kar heykellerini izlemekten zevk alırken, bir şeyi unutur. Bu da, buz ve kar heykelciliğinin geçmişidir.

Aslında buzdan lamba Çin'in kuzey kesimindeki halk sanatı çeşitlerinden biridir ve halkın üretimi ile yaşamlarından kaynaklanır. Eskiden Song-Neng Ovası'nda atları besleyen köylüler ve Songhuajiang Nehri'ndeki balıkçılar, yolu aydınlatmak için yukarıda anlattığım yöntemle buzdan lamba yaparmış. Eski zamanlarda buzdan lambanın yapımı basit olurdu. Biri, kova içine su doldurup dondurur; buz tamamen donmadan önce ortasından henüz sulu olan bir parça kovadan çıkarır; tepesinden bir delik açar; daha donmamış olan suyu döker; içine lamba sokardı. Bu işlemlerden sonra bir buz lamba ortaya çıkardı. Böylece, rüzgar estiği halde, fitili buz tarafından korunduğu için ışık kolayca sönmez. Bu gelenek nesilden nesile aktarıldı ve kırsal bölgelerden kentlere kadar getirildi. Eskiden insanlar buzdan lamba yaparak kapının iki yanında, veya bahçede veya iki delik açarak iple bağlar ve çocuklara verir, böylelikle bayram havasını daha da yoğunlaştırır.

Kardan heykel, malzemesi kar kütlesiyle yapılan bir sanattır. 1989 yılında Harbin kentinin Taiyangdao adasında kar heykelciliği festivali düzenlenmeye başladı. 20 yıl süren çabalarla festivalin boyutu sürekli olarak genişledi. Kardan heykeller arasında arslan ve kaplan görmek mümkündür. Aslında kar heykelciliği, bir sanat çeşidi olarak 500 yıl önce hüküm sürmüş olan Ming hanedanı döneminde ortaya çıkmıştı. Tarihi kayıtlara göre, Ming hanedanı zamanında zengin aileler kar yağışından sonra kardan arslan ve dağ gibi kar heykeller yapıp, yakınlarını ve akrabaları görmeye davet eder, şiirler yazarmış.

Harbin Buz ve Kar Festivali 1985 yılında Harbin kentinde başladı. 1987 yılında festival kapsamında ilk uluslararası buz heykelciliği yarışması ve 1989 yılında ilk kar heykelciliği şenliği düzenlendi. 1992 yılında Harbin kentinde gerçek anlamda buz ve kar festivali gerçekleştirildi. Taiyangdao Kar Şenliği Çin'deki kar heykelciliğinin kaynağı ve Harbin Buz ve Kar Festivali'nin önemli bir parçasıdır. Şenlik 60 ile 70 gün arasında sürdüğü için, dünyadaki en büyük buz ve kar karnavalı olarak adlandırıldı. Örneğin 2004 yılında 16'ncısı düzenlenen şenliğe Malezya, ABD, Kanada ve Rusya'nın da aralarında bulunduğu 14 ülkeden 28 ekip katıldı, 100'den fazla heykeltıraş Taiyangdao adasında 28 büyük kar heykel yaptı.

Harbinliler de 1960'lardan itibaren buzdan lamba sanatını, 20 yıl sonra da kar heykelliğini geliştirdi. Buzdan lamba dünya sanat tarihinde bir ilk oluştururken, kar heykelciliği de her geçen gün daha çok dikkat çekti.