İstihdam, bir insanın hayatı boyunca karşı karşıya kalabileceği en önemli sorunlardan biri. Çin'de reform ve dışa açılma uygulamalarının başladığı 1978 yılından önce bütün iş imkanları devlet tarafından veriliyordu. O yıldan sonra Çinliler adım adım işlerini kendileri bulmaya başladı. Günümüzde üniversite mezunları sevdikleri işleri seçme imkanına kavuştu.
Beijing Lianhe Üniversitesi'nden emekli olan Feng Fan hoca, öğrencilerin istihdam edilmesi çalışmalarında yaklaşık 20 yıl çalıştı. Feng, 1990'lı yıllardan önce üniversite mezunlarının kamu işletmelerinde veya devlet organlarında istihdam edildiğini, istihdam baskısı olmamasına rağmen, bu istihdam yönteminin mezunların özgürce iş seçme haklarını kullanamamasına neden olduğunu söyledi ve şunları kaydetti:
"Eskiden bütün işler devlet tarafından dağıtılıyordu. Özellikle 1970'li ve 1980'li yıllarda mezun olan üniversiteli öğrenciler, koşulsuz olarak ülkenin en çok ihtiyaç duyduğu yerlere gidiyordu."
1990'lı yılların sonunda Çin'in planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçmesiyle birlikte istihdam yöntemlerinde de büyük değişiklikler meydana geldi, üniversite mezunları artık piyasa ekonomisinin ihtiyaçlarına göre iş seçmeye başladı. Liu Li, herkesin kendi işini bulduğu politikanın uygulanmasından sonraki ilk üniversite mezunlarından biri. 34 yaşındaki Liu, şu anda Shangdong eyaletinin Yantai kentinde yer alan bir menkul kıymetler şirketinde çalışıyor. Liu Li, 1998 yılında Shanxi Mali ve Ekonomi Fakültesi'nden mezun olunca kendilerinin iş bulması politikasıyla karşılaştı ve bir an şaşkınlık ve korkuya kapıldı. Liu, o zamanki duygusunu şu sözlerle dile getirdi:
"Güneşli günde şimşek çakmış gibi geldi bana, çünkü okuldayken bunu hiç düşünmemiştim ve okula girerken mezun olunca bize iş verileceği söylenmişti. Üniversitenin son yılında geleceğim bana arapsaçı gibi gözüküyordu."
20 yaşını yeni geçen Liu'nun önünde çözüm bekleyen birçok sorun duruyordu. O zaman okullarda ne istihdamla ilgili yardımcı dersler vardı, ne de iş bulmak için internet üzerinden özgeçmiş gönderilebiliyordu. Liu'nun bütün bunları kendi halletmesi gerekiyordu. Liu, daha sonra bunun kendi değerinin kanıtlanması için bir fırsat olduğunu düşünmeye başladı ve "Bunun hayatım için belki iyi bir şey olacağını düşündüm. Çünkü gençtim ve korkacağım bir şey yoktu" diye konuştu.
Bunun ardından Liu, memleketi olan Shanxi'den ayrılıp Çin'in sahil kentlerinden birine gidip iş bulma gibi cesur bir karar aldı. Liu, nispeten iyi bir ekonomik temeli olan bu sahil kentlerinin kendisine ümit dolu bir gelecek verebileceğine inanıyordu ve bu fırsatla kendi hayatını değiştirmek istedi. Bunun üzerine Liu, Beijing ve Shanghai gibi büyük kentlerdeki arkadaşlarından iş bulma konusundaki deneyimleri öğrendi ve büyük titizlikle özgeçmişini hazırladı ve Çin'in sahil kentlerinden biri olan Shangdong eyaletine gitti.
Liu Li, sahip olduğu bilgileriyle Shangdong'da kendisini memnun eden bir iş buldu ve onlarca yıllık çabasıyla menkul kıymetler şirketinin üst düzey yöneticisi oldu. Liu, kendi işini bulma politikasının insanın görüşü açısını genişlettiğini ve insanın gitmek istediği yere gidip kendi hayallerini gerçekleştirme imkanı verdiğini söyledi ve şunları kaydetti:
"Daha önce devlet tarafından verilen işlerde çalışan okul arkadaşlarımdan bazılarının işlerinden memnun olmadıklarını duyuyordum, ama çeşitli nedenlerden dolayı bu işleri sürdürmek zorundaydılar. Ben ise kendi seçtiğim işten çok memnunum."
Günümüzde küresel finans krizinin etkisiyle Çinli gençler daha fazla istihdam baskısıyla karşı karşıya kalıyor ve iş kurmayı tercih ediyor. Bu gençler, artık istikrarlı bir işin peşinden koşmadan sevdikleri işleri seçerek, hayallerini gerçekleştirmeye çalışıyor.
1983 doğumlu olan Li Yuanyuan, şu anda üniversite mezunlarınca kurulan bir şirket olan ve BM'nin beceri geliştirilen eğitim kurumlarına benzer bir kuruluş olan Mavi Uluslararası Eğitim Kampı'nda çalışıyor. Bu kuruluş, BM modeline göre, Çinli ortaokul öğrencilerini dünyanın çeşitli bölgelerinden gelen ortaokul öğrencileriyle birlikte siyaset, ekonomi ve kültür konularını tartışmak için başka ülkelere götürüyor. Li, şirketin kurucularının hepsinin Çin'in tanınmış üniversitelerinden mezun olduğunu ve bu insanların daha önce ABD'de düzenlenen BM modeli eğitimine katıldığını ve bu tür eğitim tarzının parlak geleceğe sahip olduğunu düşündükleri için mezun olunca Mavi Uluslararası Eğitim Kampı'nı kurmaya karar verdiklerini söyledi. Li, kendi işlerini kurmaya çalışan birçok üniversite mezunu gibi şirketin ilk kurulduğunda birçok zorlukla karşı karşıya kaldığını söyledi ve ilk iki yıllarının zor geçtiğini ve ortaokul öğrencilerini yurtdışına götürmek istediklerinde velilerin kuşkuyla baktıklarını anlattı.
Daha çok insanın BM modeli gibi bir yeniliği kabul etmesini sağlamak için, Li Yuanyuan ve arkadaşları Çin'in çeşitli bölgelerindeki ortaokullara gidip bir yandan tanıtım yapıyordu, diğer yandan da kendi deneyimleriyle BM modelinin öğrencilerin gelişmesi için olan değerini ve anlamını kanıtlamaya çalışıyordu. Onların bu çabaları ayrıca Çin'in ilgili birimleri ve Çin'deki yabancı büyükelçilikler tarafından da desteklendi., Li Yuanyuan ve arkadaşları geçen yıl Çinli ortaokul öğrencilerini Yale Üniversitesi'nde düzenlenen BM modeli faaliyetlere başarıyla götürdü. Li, bu yıl daha çok üniversite mezununun şirkete katılmasının işinin canlılığını gösterdiğini belirterek, şöyle konuştu:
"Biz anne ve babalarımızdan farklı olarak yetiştirildik. Onlar mezun olunca devlet tarafından sağlanan bir işte çalışırdı, ancak biz üniversiteye girer girmez, birçok öğrenci işlerinde çalıştık ve bundan da deneyimler kazandık. Başkaları tarafından ayarlanan bir işte çalışmak istemiyorum, sevdiğim bir işle değerimi kanıtlamak istiyorum."
Li Yuanyuan'ın daha önce geliri daha yüksek bir işte çalıştığını ve ancak parayla kıyaslandığında daha çok gençken sevdiği bir işle uğraşmak istediğini de anlattı. Li, ortaokul öğrencilerini sevdiğini ve bu öğrencilerin yabancı ülkelerdeki yaşıtlarıyla görüş alışverişinde bulunmalar için onları ABD, İngiltere, Singapur'a götürmekten hoşlandığını söyledi. Li, işinin yoğun olmasına, gelirinin de eski işten daha az olmasına rağmen, kendi seçtiği bu işle dolu dolu ve mutlu yaşadığını, gençliğin kanatlarıyla daha güzel bir hayat yaratabileceğine inandığını kaydetti.
