Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeydoğusunda yer alan Qitai ilçesi, Moğolistan'a komşudur. Tarihte stratejik bir yerde bulunmasından dolayı, eskiden beri savunma açısından önemli bir konuma sahiptir ve aynı zamanda tarihi İpek Yolu'nun önemli noktalarından biri olan Qitai'da zengin kültürel miraslar bulunuyor.
Yaşlı Xinjianglıların gözlerinde Qitai, önemli bir yere sahip. Bir yaşlı Xinjianglı Qitai'yı şu sözlerle değerlendirdi:
"O antik bir kenttir, çok uzun bir geçmişi var."
10 milyonlarca yıl önce göl, bataklık ve ormanlara sahip olan Xinjiang'da zamanın yerküresinin hakimi olan dinazorlar yaşıyordu. Asya'da ilk dinazor fosili Qitai'da bulunmuştu.
1930'lu yıllarda bulunan dinazor fosili "Çin'in Tanrı Dağı'ndaki Ejderha" olarak adlandırıldı. Bundan sonra Qitai'da birkaç dinazor fosili daha bulundu. Günümüzde Qitai İlçesi Müzesi'nde sergilenen bir dinazor fosili 2007 yılının Mart ayında Qitai ilçesinde bulunan bir dinazorun kalça kemiğidir ve ağırlığı 1.5 tona yaklaşıyor.
Yeni taş devrinde Qitai'da ilkel köyler vardı. Qitai Müzesi'nde ayrıca devlet düzeyinde birinci sınıf bir kültürel eser olan erkek cinsel organının taş oyması sergileniyor. Müze görevlisi Wang Li, bunun Çin'de şu ana kadar rastlanan tek şekli bozulmamış olan erkek cinsel organı taş oyması olduğunu söyledi ve şunları belirtti:
"Bu taş oyması, 3500 yıl önce insanlar tarafından somutlaştırılmış üretici gücü simgeliyor. O zamanlar insanlar, erkek ve kadının birlikte olmasını son derece kutsal bir olay olarak görüyordu ve bu nedenle her kabile böyle bir taş oymasına sahipti."
Han ve Tang hanedanlarında Qitai, Tanrı Dağı'nın kuzeyindeki siyasi, askeri ve kültürel merkezdi. Qitai, Han hanedanı döneminde Shule kenti, Tang hanedanı döneminde Pulei ilçesi ve Qing hanedanı döneminde de Jingning kenti adlarıyla anıldı. Uzmanlar, Han hanedanı dönemindeki Shule kenti olarak bilinen kentin günümüzdeki Qitai olduğunu ve antik Loulan kentiyle kardeş kent olduğunu söyledi.
Çin Uluslararası radyosu muhabiri Qitai İlçesi Müzesi'nde ilginç bir toprak kap gördü. Müze görevlisi Wang Li, bu toprak kabın Han hanedanı dönemindeki Shule kentinden çıkarıldığını ve çok özel bir işleve sahip olduğunu söyleyerek, kap hakkında şu bilgileri verdi:
"Bu kap ne su, ne de pirinç koymak içindi. Bu kap insan kemiklerini saklamak için kullanılıyordu. Doğu Han döneminde insanlar ölünce naaş tabutla birlikte toprağa veriliyordu. Ancak birkaç yıl sonra, naaş çürür ve ölenin kemiklerini daha iyi korumak için, insanlar tabutu yeniden açar ve kemikleri toplar ve bu toprak kaba koyup ikinci kez defnederdi."
Qitai hakkında "Tarihi kente gelip yere düşünce yerde gümüş bulur" şeklinde bir çocuk şarkısı vardı. Bu da Qing hanedanı ve Çin Cumhuriyeti dönemlerindeki Qitai'nin ticari refahını anlatıyor. O zamanlar Çin'in orta kesiminden Xinjiang'a açılan bir geçit konumundaki Qitai, zamanın Xinjiang'da kurulan dört ticaret merkezinden biriydi ve "Altın Qitai" diye anılıyordu.
100 yıl önce Qing hanedanının son dönemlerinde Qitai'da bulunan dükkanların sayısı 700'ü aşarken, ticaretle uğraşanların sayısı da 4300'ü geçti. Bölgede satılan malların çeşitleri binden fazlaydı ve ticari faaliyetler Rusya'ya kadar uzanıyordu. Bu durum, Qitai'da özgün ticari uygarlığın oluşmasını sağlarken, Xinjiang'ın kuzey bölgesindeki ekonomik gelişmeyi ve refahı da ilerletti.
Günümüzde Qitai'nin nüfusunun yüzde 80'ini Han milliyetine mensup halk oluşturuyor. Uzun zaman içinde Han milliyetinin kültürü bölgede yaşayan diğer etnik grupların kültürleriyle kaynaşarak, özgün bir halk kültürü oluşturdu. Qitai İlçesi Başkan Yardımcısı Qitai kültürünü şu sözlerle tanıttı:
"Qitai'nin kültürüne, Çin'in batı bölgesindeki Han milliyetinin kültürü diyoruz. Tarihi İpek Yolu'nun kuzey uzantısının bir geçidi olan Qitai, ticari bir merkezdi."
Han milliyetinin kültürünün yanı sıra Qitai'da ayrıca göçebe kültürü de bulunuyor. Qitai ilçesinde yer alan Beita dağında 3000 yıl önceye ait bir göçebe mirası olan yabani atlar kaya resimleri bulunuyor. Kaya resimlerinin sayısının çok fazla olmamasına rağmen, Qitai'daki bu kaya resimleri, şu ana kadar Çin'de bulunan ve yabani at motifli tek kaya resimleridir. Bu kaya resimleri, yabani atların memleketinin Çin olduğunu gösteriyor.
Qitai'da uçsuz bucaksız çöl manzaraları, 100 milyon yıl önceki ağaç fosili, fışkıran yanardağ sitleri ve gizemli dinazor vadisi bulunuyor. Bu mistik doğal manzaralar insanlar tarafından yakından tanınmayı ve anlaşılmayı bekleniyor...
Qitai'nin kültürü insanları büyülüyor. Han milliyetinin kültürünü ve göçebe kültürünü bir arada toplayan özgün Qitai kültürü daha çok insanı Qitai'ya çekiyor.
