Uluslararası Tahkim Mahkemesi, eski Filipinler hükümetinin Güney Çin Denizi sorunu hakkında açtığı dava için 12 Temmuz'da resmi karar açıklayacak. Filipinler Dışişleri Bakanlığı, 8 Temmuz'da bir açıklama yaparak, yeni dönem Filipinler hükümetinin tahkim kararının resmen alınmasından hemen sonra, Çin hükümetiyle doğrudan görüşme yapmaya hazır olduklarını açıkladı.

Öte yandan Kamboçya Dışişleri Bakanlığı 9 Temmuz'da bir açıklama yaparak, tahkim mahkemesinin Güney Çin Denizi konusunda alacağı kararı desteklemeyeceklerini vurguladı. Bakanlık, bahsi geçen kararın tüm ASEAN üye ülkelerinin temel çıkarlarına uygun olmadığına işaret etti.

Çin ve ASEAN arasında serbest ticaret bölgesi kuruldu. İki taraf arasındaki ticaret hacmi yüz milyar doları aştı. Çin Sosyal Bilimler Akademisi Asya-Pasifik Sosyal Kültür Araştırma Ofisi Başkanı Xu Liping, Güney Çin Denizi sorununun giderek sıcak hale gelmesinin Çin ve ASEAN'in temel çıkarlarına zarar getireceğini vurguladı. Xu bu konuda şunları kaydetti:

"Nitekim bir iki yılda Güney Çin Denizi tahkim davası, Çin ve ASEAN arasındaki bazı işbirliği programlarını olumsuz etkiledi. Aslında, Çin ve ASEAN arasındaki işbirliği bu bölgenin kalkınmasına yardımcı olacak. Ancak söz konusu dava bu kalkınmaya olumsuz etki getirdi. Nitekim ASEAN'ın 2025 yılına kadar bütünleşme hedefine ulaşması bekleniyor. Bu süreç çok sayıda sermayeye ihtiyaç duyuyor. Çin sermaye, teknoloji ve insan kaynakları gibi alanlarda verimli deneyimlere sahip. Ancak Güney Çin Denizi'ndeki güvenlik durumunun gerginleşmesi, bu işbirliğini ciddi şekilde etkiledi."

Aslında son derece karmaşık olan Güney Çin Denizi sorununa ABD gibi üçüncü bir taraf da müdahaleyi yoğunlaştırdı. Çin Sosyal Bilimler Akademisi Asya-Pasifik Sosyal Kültür Araştırma Ofisi Başkanı Xu Liping, Güney Çin Denizi'nde giderek ciddileşen gerginlikten tek kazançlı tarafın ABD olduğuna işaret ederek, buna karşın, Çin ve ASEAN arasındaki işbirliğinin daha da yoğunlaşması gerektiğini vurguladı. Xu Liping bu konuda şunları kaydetti:

"Aslında tahkim davasının adaletsiz, yasa dışı olduğunu düşünüyoruz. Belki bazı ASEAN üye ülkeleri, bizimle aynı fikirde değil. Çin gibi büyük ülkelerin Filipinler gibi küçük ülkelerin egemenliğini çiğnediğini iddia ediyorlar. Bu ülkelerin bu tür tutumlarına devam etmesi, Çin-ASEAN işbirliğini olumsuz etkileyecek. İşbirliğinde gerileme yaşanırsa, bu durumun Çin ve ASEAN ilişkilerine zararı dokunacak. Çin ve ASEAN üye ülkeleri arasındaki işbirliği, iki tarafın temel çıkarlarına fayda sağlayacaktır. "

Xinhua haber ajansında kısa süre önce yer alan makalede, Güney Çin Denizi tahkim davasının Çin-ASEAN ilişkilerini etkileyen bir "zehir" olduğu savunuldu. Bu tutumu destekleyen Çin Sosyal Bilimler Akademisi Asya-Pasifik Sosyal Kültür Araştırma Ofisi Başkanı Xu Liping, aslında bu durumdan kazançlı çıkan tek tarafın soruna müdahale eden ABD olduğunu vurguladı. Xu, ABD'nin güvenlik bahanesiyle ASEAN'ı rehin alarak, Asya-Pasifik bölgesine dönme stratejisini uygulamaya yoğunlaştırdığını savundu. Xu bu konuda şunları kaydetti:

"ASEAN, ABD'nin Asya-Pasifik bölgesinde yeniden denge kurma stratejisinin bir satranç hamlesi. Tabii, bu ASEAN üye ülkelerinin temel çıkarlarına uymuyor. ASEAN savaş değil, kalkınma istiyor. Çin, barışı seven bir ülke, ASEAN'ı sonsuza kadar işgal etmeyeceğini ASEAN üye ülkeleri çok iyi biliyor. Ancak ABD'nin etkisi nedeniyle ABD'nin destekçileri olmak zorunda kaldılar. Aslında ASEAN büyük devletler arasında denge kurma yönünde bir politikadan yana. ABD'nin yanında durmaları, onların çıkarlarına yarar yerine zarar getirecektir, dolayısıyla ASEAN'ın ortak güvenliğine büyük zarar gelecektir."