8 Şubat; Çin'in en önemli geleneksel bayramı olan "Bahar Bayramı", aynı zamanda ay takvimine göre de Çin'in Yeni Yılıdır. Yaklaşan bu güzel bayram vesilesiyle tüm samimiyetimle Türk halkı ile birlikte bu bayram sevincini paylaşmayı, Yeni yıl dileklerini Çin halkına hep birlikte göndermeyi arzu ediyorum. Aynı zamanda, bu vesile ile Türk dostlarıma Çin Yeni Yılı'nın uzun tarihini ve barındırdığı Çin kültürünü anlatmak istiyorum.
Bahar bayramı, doğanın bayramıdır.
Çin'de, "yıl" kavramı ilk olarak tarımdan gelir. Eski çağlarda Çinliler tahılın olgunlaşma zamanını "yıl" olarak adlandırmıştır. Çin'in takvim sistemi, geleneksel Çin Takvimi'nin , diğer bir ismiyle "Xia Takvimi'nin", ortaya çıkışı günümüzden 4000 yıl önceki Xia Hanedanlığı'na (yaklaşık olarak M.Ö. 2070 - M.Ö. 1600) dayanmaktadır. Geleneksel Çin Takvimi, 24 güneş döneminden oluşur, doğanın mevsim değişikliklerini yansıtır, tarımsal faaliyetlere klavuzluk eder ve sayısız ailenin giyinme, yeme, barınma ve göçlerini etkiler.
Batı'nın ve diğer bölgelerdeki büyük bayramların pek çoğunun din temelli olmasından farklı olarak, Çin geleneksel takviminin yeni yılı olan Çin Bahar Bayramı, tarımsal faaliyetlere dayanmaktadır. Bahar bayramı, Çin halkının doğayla olan kesintisiz etkileşimi ile doğan ve yıllardır kutlanan ulusal bir bayramdır. Binlerce yıldır, Çin halkı bir yıl boyunca meşakkatle toprağı işler, kışın yerini baharın almasıyla eskiyi uğurlayıp yeniyi kucaklar, tabiat anaya bahşettiklerinden dolayı şükranlarını sunar, doğanın uyanışını ve yeniden doğuşunu sabırsızlıkla bekler ve bir sonraki hasadın bereketi için dua eder. Çin halkının binlerce yıldır Bahar Bayramı'nı kutluyor olması, Çin medeniyeti ve doğa arasındaki yakın ilişkiyi yansıtmakta ve Çin kültürünün "gök ve insan uyumu" temel ilkesini somutlaştırmaktadır.
İnsanoğlunun toplumsal hayatı esasına dayanan "gök ve insan uyumu" ideolojisi doğanın bir yansımasıdır, dahası doğayla ayrılamaz. 2000 yılı aşkın bir süre öncesinde, antik Çin düşünürü ve Dao ekolünün kurucusu Lao Zi; "İnsan toprağı, toprak göğü, gök Dao ekolünü ve Dao ekolü de doğayı takip eder." diyerek insan ve doğanın özdeş olduğunu ve birbirleriyle iletişim halinde olduğunu vurgulamıştır. Kısaca söylemek gerekirse; insan ve doğa birbiriyle iletişim içinde olan, varlıklarını uyum içinde sürdüren ayrılmaz unsurlardır. "Gök ve İnsan Uyumu" ideolojisi Çin kültüründe oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu ideoloji, Çin geleneksel beslenme alışkanlıklarını, tıbbı, dövüş sanatlarını, mimariyi, meskenleri ve hatta toplumsal yaşamı çeşitli yönlerden derinden etkilemiştir.
İnsan ve doğanın uyumlu birlikteliğinin peşinde olan "gök ve insan uyumu" ilkesi sadece geleneksel Çin kültürüne ait değildir. Günümüz dünyasında, küresel ısınma ve çevre kirliliği insanlığın karşı karşıya geldiği ortak bir tehdit haline gelmiştir. Bu yüzden insanlık, kader ortaklığı perspektifinden bu tehditlerle nasıl baş edebileceği hususunda düşünmeye başlamıştır. İnsan ve doğanın uyumlu birlikteliğinin peşinde olan "yeşil kalkınma" hareketi, kademeli olarak günümüz toplumun büyük çoğunluğu tarafından kabul görmüş, bir ülke, bir millet ve bir bölgenin medeniyet içinde gelişme seviyesinin önemli bir sembolü haline gelmiştir.
Bahar Bayramı, ailenin bayramıdır.
Her yıl Ocak ve Şubat aylarında, Bahar Bayramı geldiğinde Çin'in şehirlerinde dönemsel olarak geniş çaplı "büyük göç" gerçekleşir. Yaklaşık 40 gün içinde 30 milyondan fazla insan memleketlerine akın eder. İnsanlar her türlü ulaşım aracını kullanarak çalıştıkları şehirlerden memleketlerine doğru yol alırlar. Çin'in günden güne gelişen havayolları, hızlı trenleri ve karayolları ulaşımı daha hızlı kılar. Bahar Bayramı geldiğinde memleketlerine seyahat eden yolcu sayısı Çin'de yıl boyunca seyahat eden kişi sayısı açısından zirvede yer almaktadır. Bu nasıl bir güç ki her yıl büyük bir göçe sebep oluyor dersiniz? İnsanları harekete geçiren bu güç kalpten, kültürel mirastan, Çin Halkı'nın köklü tarihe sahip Bahar Bayramı'nda "Memlekete Dönüş" arzusundan kaynaklanmaktadır.
Aile kavramı şüphesiz ki Çin toplumunun temelidir. Çin Halkı için aile bireyleri ile bir araya gelmek, mutluluk ve sevinçleri birlikte paylaşmak son derece önemlidir. Hatta aile bireylerinin bir araya gelmesini hayattaki en büyük mutluluk olarak görürler. Aile kavramı düşüncesi altında, hiç bir Çinli "yılda bir kez kutlanan bu bayramda, evinden uzakta olmak istemez." Bu yüzden, yılsonu geldiğinde kışın ortasında, binlerce kilometreyi geçerek, uzun ve yorucu yolculuktan sonra, doğup büyüdükleri memleketlerine, saçları ağarmış anne ve babalarının yanlarına dönerler. Çoluk, çocuk tüm aile bireyleri bir araya gelerek hep birlikte yemek yer ve yeni yılı kutlarlar. Her yıl sadece bir kez gerçekleşen bu sahne, Çinlilere göre her bir ailenin yaşlı ve gençleri için en büyük mutluluktur.
Aile kavramı değeri sadece Çinlilere ait olmamakla beraber, dünyadaki birçok ülke ve ulusta ekonomik ve toplumsal değişimlerden sonra geleneksel değerlerin yeniden keşfedilip günümüz toplumundaki anlam ve öneminin gelişmesiyle "önce aile" kavramı teşvik edilmektedir. Aile ve toplumun uyum ve etkileşimi tüm dünyanın ortak değeridir.
Bahar Bayramı, Dünya'nın bayramıdır.
Bahar Bayramı binlerce yıldır süregelen ve Çin'in en önemli ulusal bayramı olmasının yanı sıra, aynı zamanda dünya çapında bir bayram haline gelmiştir.
Çin kültürünün etkisiyle Çin'in bazı komşu ülkeleri uzun yıllar Ay Takvimi'ni kullanmışlardır. Bu nedenle Bahar Bayramı önemli bir geleneksel bayram olmuştur. Aslında Çin yazısı, Çin yemeği çubuğu ve Bahar Bayramı kültürü etkisi altında kalmış bazı ülkelerde, bu bayram günümüzde hala resmi tatil olmaya devam etmektedir. Aynı zamanda memleketlerinden uzakta olan Türkiye'de ve diğer ülkelerde bulunan Çinliler çeşitli şekillerde Bahar Bayramı'nı kutlarlar. Bu şekilde Bahar Bayramı kültürü dünyanın çeşitli yerlerine yayılmış olur. Bu duruma "Çinliler her nerde ise, orada Bahar Bayramı kutlanır." diyebiliriz.
Çin ile diğer ülkeler arasındaki kültürel değişimin günden güne artmasıyla Çin hükümeti ve toplumun her kesimi tarafından tüm dünyada "Bahar Bayramı Şenliği" kutlamaları etkinlikleri düzenlemeye başlandı. Tüm dünyada "sevinç, uyum, paylaşım ve iyi dilekler" düşünceleri ile Bahar Bayramı'nın Çin ve diğer yabancı ülkeler ile kültürel etkileşiminde önemli bir platform olması amaçlanmaktadır. Her bir ülke, "Bahar Bayramı'nı" daha çok anlayarak, Bahar Bayramı şenliklerine katılmaktadır. Çin'in Bahar Bayramı dünyaya yayılarak zamanla tüm dünyanın ortak değeri; "Doğa'nın Bayramı", "Aile'nin Bayramı" ve "Dünya'nın Bayramı" olacaktır.
Bahar Bayramı geleneksel bir bayram olmasının yanında, aynı zamanda da modern bir bayramdır. Bahar Bayramı "insan ve doğa arasındaki uyum", "aile ile toplum arasındaki uyum ve etkileşim", aynı zamanda da Çin'i ve dünya'yı bünyesinde barındırmaktadır.
Türkiye, "Bahar Bayramı Şenliği" etkinliklerini uzun yıllardır düzenlemektedir. Her yıl birçok Türk dostlarım ve bizler Bahar Bayramı'nı birlikte kutlamaktayız. Günümüzde, konser, halk gösterileri, sanat sergileri, film gösterimleri ve kültürel forumlar gibi bir takım Bahar Bayramı kutlamaları etkinlikleri düzenlemeye devam ediyoruz. Böylece, Türk halkının Çin kültürünü daha yakından tanımasını sağlamayı, birlikte paylaştığımız bu bayram sevinci ile de iki ülke arasındaki dostluğun daha da gelişmesini umut ediyoruz.
