İran Devlet Nükleer Teknoloji Günü'nün kutlandığı dün (9 Nisan), yeni bir uranyum ocağı açarken, yeni uranyum zenginleştirme tesisi de hizmete girdi. İran nükleer sorununa ilişkin ikinci tur Almaata Diyalogu geçen hafta sonuçsuz kaldı. İran'ın, böyle bir süreçte nükleer faaliyetlerini açıkça yapmasının amacı nedir?

Dün sabah, İran'da yüzlerce orta ve yüksek okul öğrencisi Devlet Nükleer Teknoloji Günü'nu kutlama etkinliğine katıldı. Öğrenciler, bölgedeki bir nükleer tesis yakınında toplanarak, "Nükleer enerjiyi kullanmak, İran'ın tartışılmaz hakkı" gibi sloganlar atarak devletin nükleer enerjiyi barışçı amaçla kullanmasına yönelik desteklerini gösterdi.

İran Atom Enerjisi Teşkilatı tarafından aynı gün düzenlenen toplantıda, İran'ın nükleer alanda kaydettiği yeni başarılar kutlandı. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad toplantıda bir video konferans aracılığıyla yeni uranyum ocağını açtı.

Nükleer enerjili barışçı gelişme planından vazgeçmeyeceklerini belirten Ahmedinejad, Batılı ülkeleri nükleer enerjiyi barışçı amaçla kullanma teknolojisinin yaygınlaştırılmasını sınırlamak için nükleer teknolojiyi tekeline almakla suçladı. Ahmedinejad şöyle konuştu:

"Nükleer teknoloji az sayıda insanın elinde tutulmamalı. Burada siyasetten bahsetmek istemiyorum, ama nükleer silahları üretip başka ülkelere zarar verenler, insanlığa en çirkin suçlar işleyenler bugün yine, insan hakları, özgürlüğü bahanesiyle eski hataları yeni biçimlerde tekrar ediyorlar."

Ahmedinejad ayrıca, Batılı ülkelerin nükleer sorunda İran'la işbirliği yapmaması durumunda, İran'ın kendi gücüyle nükleer planını geliştireceği uyarısında bulundu.

İran Atom Enerjisi Teşkilatı Başkanı Firuddin Abbasi, geçen bir yıl boyunca İran'ın nükleer alanda kaydettiği ilerlemeler ve bu yılki nükleer planı hakkında bilgiler verdi. Abbasi, İran'ın ilk nükleer santrali Buşer Nükleer Santrali'nin geçen yılın Eylül ayında yürürlüğe girdiğini, santralin Rusya'dan büyük destek aldığını, bu yıl İran'ın yabancı ülkelerle diğer iki nükleer santralinin kurulması konusunda işbirliğini yapacağını belirtti. Abbasi ayrıca, İran'ın bu yıl İran yapımı nükleer yakıtların üretimini hızlandırarak, Tahran'da araştırma amaçlı nükleer reaktörde kullanılan nükleer yakıtları değiştirip, Arak'ta araştırma amaçlı yeni bir nükleer reaktörü açacağını dile getirdi.

İran basını tarafından verilen habere göre, dün üretime giren uranyum ocağı, İran'ın ortasındaki Yazd eyaletinin Saghand kentinde bulunuyor. 30 yıl önce keşfedilmiş ocak, 18 yıllık hazırlıklarla ancak inşa edildi. Yeni uranyum ocağından çıkartılan uranyum madeni Yazd eyaletinin Ardakan kentindeki sarı pasta işletme fabrikasına gönderilecek. Yeni uranyum ocağına yaklaşık 120 kilometre uzaklıkta yer alan Ardakan Sarı Pasta İşletme Fabrikası'nın yıllık üretiminin 60 ton olması bekleniyor. İran basınına göre, Saghand uranyum ocağının üretime girmesi, bundan sonra İran'ın nükleer sanayiyi geliştirmek için ihtiyaç duyduğu uranyumu ithalatla değil, kendi gücüyle karşılaştırabileceğı anlamına geliyor.

İran Atom Enerjisi Teşkilatı Başkan Yardımcısı Muhammed Rıza Halafi, İran'ın uranyum ocağını geliştirmeden yakıt üretimine kadar bütün sürecin çekirdek teknolojisini öğrenmekle, bu konuda dünyanın en güçlü on ülkesi arasına girdiğini belirterek sözlerine şunları ekledi:

"Nükleer yakıt dönüşümünün, yani uranyum ocağını geliştirmeden yakıt üretimine kadar bütün sürecindeki teknolojiyi öğrendik. Bugün, uranyum ocağını geliştirmede kaydedilen başarıları gördük. Gelecekte nükleer reaktör ve santrallerimizde hep kendi ürettiğimiz yakıtlar kullanılacak."

İran nükleer sorununa ilişkin ikinci tur Almaata Diyalogu, geçen Cumartesi sona erdi. İran ile altı ülke arasında fikir birliğine varılamadı. İran Meclisi'ne bağlı Devlet Güvenliği ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Alaeddin Boroujerdi daha önce söylediği gibi, İran, nükleer görüşmelerde ilerlemelerin kaydedilmesini istiyor, ancak görüşme sonuçlarını yerinde beklemeyecek, ilgili uluslararası kurallara göre kendi nükleer planını istikrarlı olarak ilerletecek. Gözlemciler, Batılı ülkelerin "yaptırım ve diyalog" yönündeki çift stratejiye karşı, İran'ın da görüşmelere etkin şekilde katılırken, nükleer planını ilerletme adımını da hiç yavaşlatmadığına işaret etti.